Dolina Wezery, zwana Doliną Człowieka, leży w Akwitanii, w południowo-zachodniej Francji. Człowiek prehistoryczny nie bez powodu wybrał ten zakątek na miejsce osiedlenia. Klimat był łagodny o umiarkowanych temperaturach, w rzekach pływały ryby, mięso zapewniały wędrujące tędy stada zwierząt.
W dolinie Wezery jest ponad 130 grot. Szacuje się, że służyły człowiekowi kilkanaście tysięcy lat temu. Najwspanialsza jest położona na lewym brzegu rzeki jaskinia Lascaux (departament Dordogne, po drodze do Tuluzy lub Bordeaux). Z jej odkryciem wiąże się ciekawa opowieść (niekoniecznie prawdziwa). Ponad 65 lat temu, we wrześniu 1940 r., czterech chłopców, szukając zagubionego psa, trafiło przypadkowo na tajemnicze wejście prowadzące w głąb ziemi. Gdy weszli, zobaczyli rysunki w podziemnych korytarzach - okazało się, że odkryli największą galerię sztuki paleolitu.
***
Grota składa się z kilku pomieszczeń. Najwięcej rysunków jest w Wielkiej Sali Byków i Malowanej Galerii (zwanej także Osiową). Podczas zwiedzania przewodnik pokazuje - nie zawsze wyraźnie widoczne - kontury zwierząt wykonane czarną, czasem czerwoną kreską. Najliczniejsze są byki, konie, krowy i jelenie w różnych odcieniach brązu, czerni, czerwieni, żółci. W sylwetkach i pozach zwierząt wyczuwa się siłę, często wspaniale uchwycony jest ruch. Perspektywa czasem dziwaczna, niektóre rysunki jakby nakładały się na siebie. W Sali Byków przykuwa wzrok dwurożec ze zwisającym brzuchem i z dwoma ogromnymi rogami, które wyglądają jak anteny, mają nawet podobne, kulkowate zakończenia. Dwurożec podąża za stadem koni. Obok ogromny byk, a właściwie jego górna część, bo rysunek nie został dokończony. Dostojnie stoją trzy tury, wielkie i muskularne. Inaczej wygląda grupa jeleni - jasnożółte i żółto-brązowe, o rogach rozłożystych jak konary drzew. Kolejny niedokończony obraz przedstawia (chyba) konie o wyraźnie zarysowanych grzbietach, brakuje im nóg. Galeria Osiowa będąca przedłużeniem Sali Byków jest szczytowym osiągnięciem - bywa nazywana Kaplicą Sykstyńską sztuki prehistorycznej. Wyróżniają się w niej tzw. chińskie konie oraz czerwone krowy. Dwie z nich są ukryte za potężnym czarnym bykiem. Nad stadkiem koni wisi czarna krowa - sprawia niezwykłe wrażenie, jakby zaraz miała upaść. I znowu niedokończone konie. Aż wreszcie, najbardziej zastanawiający, koń do góry nogami.
Prehistoryczny artysta włożył wiele wysiłku i serca w wizerunki zwierząt. Starał się przekazać swoje odczucia. Rysunki zdumiewają ekspresją, są zapisem emocji, doświadczeń, przeżyć. Kim byli nasi przodkowie? Co chcieli powiedzieć swoim dziełem? Obok niektórych zwierząt widnieją kropki i kreski. Może miały znaczenie rytualne? To jedno z przypuszczeń. Inne, najbardziej odważne, mówią nawet o próbach pisma. Ostatnio pojawiły się nowe hipotezy, według których grota w Lascaux była planetarium i przedstawiała mapę prehistorycznego nieba, gdzie kropki są obrazem różnych faz Księżyca. Rysunki zaś symbolizują gwiazdy.
Nie wiemy, jakie funkcje pełniły podziemne pomieszczenia. Koncepcji jest wiele. Zgoda panuje co do tego, że nie służyły do mieszkania. Według niektórych badaczy jaskinia była podziemnym sanktuarium dla wybranych.
Zastanawia nie tylko artyzm dzieła, ale także umiejętności praktyczne twórców sprzed tysięcy lat. Niektóre rysunki są ogromne i znajdują się wysoko. Aby poradzić sobie z zadaniem, artyści zapewne budowali drabiny i podesty. Musieli oświetlić podziemne korytarze, zgromadzić niemałą ilość barwników. Widać, że umieli pracować zespołowo, potrafili zorganizować warsztat pracy.
***
To, co oglądamy, nie jest oryginałem. W połowie lat 50. malowidła zaczęły niszczeć. Wydychany przez zwiedzających dwutlenek węgla powodował blaknięcie kolorów. Pojawiły się zielone naloty, algi i mchy. Grotę zamknięto dla turystów w 1963 r. Wstęp zarezerwowano dla badaczy, czasami dla VIP-ów. Obecnie dostępna jest replika, tzw. Lascaux II, znajdująca się o 200 m od oryginału. Odtworzono Salę Byków i Malowaną Galerię. Kształt wnętrza, faktura skał i oczywiście malowidła są dokładnie takie same jak w oryginalnej jaskini.
W 1979 r. groty z malowidłami i rytami naskalnymi w dolinie Wezery (la Vallée de la Vézere) zostały wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego.
Jaskinię Lascaux II można zwiedzać przez cały rok z wyjątkiem stycznia. Zwiedzanie z przewodnikiem trwa ok. 40 min. Czynne codziennie z wyjątkiem poniedziałków, 10-12.30, 14-17.30, bilet (w tym oprowadzanie) - 8 euro, dzieci 6-12 lat - 5 euro,
http://www.culture.fr/arcnat/lascaux/fr , http://www.semitour.com
Noclegi: najbliższe w Périgueux - hotel Formula 1, od 27 euro dla 3 osób (łazienki na korytarzu); hotel sieci Etap - pokój 3-osobowy z łazienką - od 37 euro, Ibis - od 45 euro,
