Kategoryzacja ośrodków narciarskich to praktyka znana od dawna w krajach alpejskich, w Czechach i na Słowacji. Zajmują się nią przeważnie stowarzyszenia skupiające zimowe stacje. W zależności od oferty dostają (niczym hotele) określoną liczbę gwiazdek, np. bardzo popularny wśród Polaków Snow Paradise na Wielkiej Raczy w słowackiej Oszczadnicy ma pięć gwiazdek i szczyci się tym m.in. na folderach i w internecie.
W Polsce podobne stowarzyszenie nie istnieje, ale właśnie została opracowana pierwsza w historii kategoryzacja naszych ośrodków narciarskich. Przeprowadzili ją studenci z Koła Naukowego Turystyki oraz Katedra Turystyki Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej w Katowicach. - Ponieważ to nasza inicjatywa, kategoryzacja jest nieoficjalna. Ale wzorując się na podobnych badaniach za granicą, opracowaliśmy obiektywne kryteria oceny - wyjaśnia dr Michał Żemła, opiekun Koła Naukowego Turystyki GWSH.
Oceniano według 24 kryteriów, które podzielono na trzy grupy: szerokość i różnorodność oferty, standard usług, oferta dodatkowa. Pod uwagę brano m.in. liczbę wyciągów, przepustowość i długość tras zjazdowych, zróżnicowanie skali trudności tras. Studenci sprawdzali, jaka jest odległość ośrodka od parkingu, dworca PKP lub PKS, czy stoki są ratrakowane, czy są odrębne trasy dla snowboardzistów i czy wyciągi są objęte jednym karnetem. W ramach usług dodatkowych sprawdzano, czy są szkółki narciarskie, wypożyczalnie, gastronomia i baza noclegowa tuż przy ośrodku. Pod uwagę brane były dane z minionego sezonu narciarskiego (w ciągu ostatnich miesięcy ośrodki mogły się nieco zmienić), a wyniki kategoryzacji właśnie przesłano do ośrodków.
Po podliczeniu wyników, 5 gwiazdek dostały 3 z 62 badanych kompleksów: Jaworzyna w Krynicy, Kotelnica w Białce Tatrzańskiej i Pilsko w Korbielowie. Ale mają też minusy. W przypadku Kotelnicy to łączna długość i liczba tras zjazdowych, ich zróżnicowanie i niewielka różnica wzniesień. Braki Pilska to słaba przepustowość dolnej stacji w stosunku do całości ośrodka (22 proc.), tylko jedna kolejka krzesełkowa na dziesięć orczyków i niski procent oświetlonych tras (trzeba jednak zaznaczyć, że oświetlenie, które już jest w ośrodku, należy do najlepszych w Europie). Z kolei słabe punkty Jaworzyny to mała przepustowość stacji dolnej w stosunku do całości (21 proc.), niski procent oświetlonych tras oraz jedna kolej gondolowa na siedem orczyków. Żadna z 5-gwiazdkowych stacji nie ma też tras biegowych.
Najwyżej ocenione ośrodki ciągle unowocześniają swoją ofertę. Tej zimy na Pilsku pojawi się np. 200-metrowy, bezpłatny wyciąg, którym narciarze dostaną się do dolnej stacji kolejki krzesełkowej oraz wysięgnik dla armatek śnieżnych ułatwiający przygotowanie tras. Na Jaworzynie przybędą dwa nowe wyciągi: krótki, szkoleniowy dla dzieci na szczycie, orczykowy w połowie stoku oraz komfortowy hotel.
Wiele nowinek przygotowała także Kotelnica, m.in. snowpark z dziewięcioma przeszkodami i trzema skoczniami oraz wyciągiem, nową kolej krzesełkową, kamerę internetową, parkingi.
Symbol polskiego narciarstwa - Kasprowy Wierch - dostał tylko dwie gwiazdki. I to mimo takich atutów, jak 18 km tras (najdłuższa - 6 km) i prawie kilometrowa różnica wzniesień.
- Warunkami naturalnymi Kasprowy bije wszystkie polskie ośrodki. Ale infrastruktura pozostawia bardzo wiele do życzenia - mówi Jarosław Michalik, jeden z autorów rankingu. I wymienia: bardzo mała przepustowość dolnej stacji do całego ośrodka (zaledwie 6 proc., co tłumaczy długie kolejki w Kuźnicach), wiek i liczba wyciągów, nieoświetlone i niedośnieżane trasy, odległość od parkingów, brak kamer i noclegów tuż przy ośrodku.
Ranking ośrodków narciarskich
5 gwiazdek : Korbielów: Pilsko; Krynica: Jaworzyna; Białka Tatrzańska: Kotelnica
4 gwiazdki : Ustroń: Czantoria; Szczyrk: Czyrna Solisko; Zawoja: Mosorny Groń; Szczawnica: Palenica, Wierchomla; Kluszowce: Wdżar; Zakopane: Polana Szymoszkowa; Sienna: Czarna Góra
3 gwiazdki : Ustroń: Palenica; Wisła: Soszów, Rowienki, Cieńków, Stożek; Brenna: Stożek Breński; Koniaków: Ochodzita; Szczyrk: Biła, Skrzyczne; Zakopane: Nosal, Butorowy Wierch, Gubałówka + Kotelnica; Białka Tatrzańska: Na Bani; Niedzica: Sosny; Koninki: Tobołów; Krynica: Słotwiny; Ustrzyki Dolne: Gromadzyń, Lawrota; Międzybrodzie: Żar, Małe Ciche; Laskowa: Kamionna, Małastów; Karpacz: Kopa, Zieleniec, Łysa Góra; Szklarska Poręba: Szrenica, Rzeczka
2 gwiazdki : Zwardoń: Rachowiec, Skalanka Bór; Istebna: Złoty Groń; Zawoja: Cztoża; Rabka: Maciejowa; Piwniczna: Sucha Dolina; Tylicz: Bradowiec, Szwarcowa; Spytkowice: Beskid; Rytro: Ryterski Raj, Szczawa Polanki; Zakopane: Koziniec, Antałówka, Pod Skocznią, Lipki, Kasprowy Wierch; Bukowina Tatrzańska: Olczański Wierch, Polana Szymkówka, Głodówka, Wysoki Wierch, Kamienica, Potoczek, Jugów, Czarnów
