Bielsk Podlaski - miasto na bagnach
Bielski gród położony wśród trzęsawisk i torfowisk istniał już w XI wieku. Miasta od zarania nie oszczędzały zawieruchy wojenne, a mimo to przetrwało tam wiele interesujących zabytków
Nazwa Bielska pochodzi od miejsca położenia: "bala", "biel" w języku zamieszkujących tu słowiańskich plemion oznaczało tereny podmokłe, bagna. Krzyżowały się tu szlaki handlowe oraz ścierały wpływy Rusi, Mazowsza i Bałtów.
Troszkę historii
O Bielsku już w 1253 roku pisano w latopisie halicko-wołyńskim jako o "starej osadzie". Gród w tym czasie należał do książąt ruskich. W pierwszej połowie XIV w. Podlasie wraz z Bielskiem wchodzi w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego na prawie 250 lat. Pod koniec XIV wieku gród zostaje zdobyty i zniszczony przez Krzyżaków. W 1430 r. w Bielsku ustanowiono wójtostwo, do miasta zaczęła napływać ludność polska i niemiecka. W 1495 r. wielki książę litewski Aleksander dokonał lokacji miasta na prawie magdeburskim i nadał herb - postać stojącego wołu. Na mocy Unii Lubelskiej Bielsk wchodzi w skład Korony Polskiej. Miasto w tym czasie jest już znaczącym ośrodkiem rzemiosła. W 1576 r. w Bielsku było 265 rzemieślników, w tym 63 garbarzy skupionych przy istniejącej do dziś ulicy Dubicze. Zamek królewski, usytuowany na miejscu dawnego grodu w widłach rzek Białej i Lubki, spłonął w 1564 r. Prawdziwy upadek miastu przynosi potop szwedzki. Z ówczesnych zniszczeń Bielsk nie mógł się podźwignąć aż do XVIII w. Dzieła odbudowy podjął się dopiero wójt i starosta bielski Jan K. Branicki, a następnie jego żona Izabela. Dzięki jej staraniom, obok obiektów sakralnych, wzniesiono istniejący do dziś miejski ratusz. Po III rozbiorze Bielsk znalazł się w zaborze pruskim. Na mocy traktatu w Tylży miasto trafiło do obwodu białostockiego w imperium rosyjskim, a następnie do guberni grodzieńskiej. Pod koniec XIX w. Bielsk liczył siedem tysięcy mieszkańców, działało w nim kilka szkół parafialnych i szkoła powiatowa. Pierwsza wojna światowa spowodowała wielką migrację mieszkańców Bielska. W obawie przed zbliżającym się frontem i pod naciskiem wojsk rosyjskich ich część (w większości Białorusini i Rosjanie) ewakuowała się na wschód. W wyniku działań wojennych podczas II wojny światowej miasto zostało zniszczone w 70 procentach.
Co warto zobaczyć?
Ratusz miejski z 1779 roku - stoi w miejscu zniszczonego przez pożar drewnianego. Barokowe cechy budowli podkreśla wieża z zegarami, zwieńczona wysokim hełmem; obecnie - oddział Muzeum Okręgowego;
cerkiew Narodzenia NMP (Preczystieńskiej) - pierwsza wzmianka o niej pochodzi z XIII wieku. W XVI w. ofiarowano cerkwi ikonę Bogurodzicy (Odigitrię), która niebawem zasłynęła jako cudowna. Około 1740 r. dokonano gruntownego remontu. Cerkiew uzyskała kształt, który, poza drobnymi zmianami, zachował się do dziś. W latach 40. XIX w. w cerkwi prowadził prace badawcze prof. Józef Jaroszewicz, który szukał śladów krypty księżnej Wassy - jednej z fundatorek cerkwi. W lipcu 1944 r. w wyniku bombardowania częściowemu zniszczeniu uległ ikonostas. Ostatni większy remont przeprowadzono w 1968 r.;
kościół Narodzenia NMP wybudowany przy pomocy Izabeli Branickiej według projektu Bogumiła Zuga z 1783 r. Świątynię zdobią obrazy Antoniego Gawińskiego oraz malowidła pędzla Sylwestra Augusta Mirysa (nadwornego malarza Branickich);
cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego - pierwotnie miała stać na uroczysku Buhor koło Lewek. Prawdopodobnie po 1377 r. przeniesiona do bielskiej osady Dubicze. W II połowie XVI w. ponownie przeniesiona, tym razem w pobliże nowego zamku starościńskiego na Hołowiesku (obecnie ul. Traugutta). Gruntowna przebudowa nastąpiła w latach 1912-1913;
kościół i klasztor pokarmelicki z XVII wieku, kiedy to bielski mieszczanin Marcin Bartoszewicz sprowadził do miasta karmelitów trzewiczkowych. W 1796 r. władze pruskie zlikwidowały bielski konwent karmelicki, a zakonników przeniesiono do Wąsosza. Budynki klasztorne przejęły władze wojskowe, zaś kościół przekazano unitom, którzy użytkowali go do 1837 r. Przez kilkanaście lat kościół pełnił funkcję cerkwi garnizonowej, a następnie mieścił się w nim sobór Św. Trójcy. Budynki klasztorne pełniły w tym czasie funkcję aresztu powiatowego. Po odzyskaniu niepodległości w 1920 r. kościół powrócił do katolików. Budynki poklasztorne ponownie wykorzystano pod areszt powiatowy. W latach 1944-1957 mieścił się tu powiatowy Urząd Bezpieczeństwa. Obecnie mieści się tu szkoła muzyczna.
cerkiew św. Michała (Michajłowska) ufundowana w XV wieku przez księcia Michała Semenowicza; najstarsza część (obecnie nawa główna) pochodzi z końca XVIII wieku. Od 1991 r. przy cerkwi działa jedyne w Polsce Policealne Studium Ikonograficzne.
DLA GAZETY
Andrzej Stepaniuk, burmistrz Bielska Podlaskiego
Nasze miasto na pewno warto odwiedzić. Bielsk ma bardzo wiele ciekawych zabytków. Między innymi warto zwrócić uwagę na grodzisko z około XII wieku, zwane Zamczyskiem lub Łysą Górą. Ciekawy jest też układ urbanistyczny centrum miasta, kościół w stylu eklektycznym z 1862 roku i drewniana cerkiew z XIX wieku z zabytkowym wyposażeniem z XVII i XVIII wieku. Na wschodnim skraju Bielska znajduje się uroczysko Kumat - miejsce bitwy wojsk polskich i jaćwieskich w 1264 roku. Interesujące są również cmentarze z XIX wieku: prawosławny, żydowski i katolicki. Najciekawsze budynki miasta w nocy są oświetlane.
Info turystyczne
Dojazd: autobusami PKS, najczęściej kursują przez Zabłudów: 8.20, 10.30, 11.10, 12.20 itd., zabiera to jakąś godzinę; kto ma zniżkę na PKP i więcej czasu (jedzie się prawie dwie godziny), może wybrać się pociągiem: 8.40, 14.09, 15.25.
Nocleg: najtańszy w MOSiR: za ok. 16 zł od osoby w hotelu (pokoje dwu- i trzyosobowe, w sumie 16 miejsc) lub za ok. 15 zł w domkach campingowych (też dwu- i trzyosobowe, 25 miejsc). Wyżywienie: są restauracje, bary i sklepy spożywcze - z głodu w Bielsku się nie umrze.
