Dowspuda
Tu niegdyś mieszkał Pac
To właśnie z Dowspudą, położoną zaledwie o 1,5 km od Raczek związane jest znane powiedzenie: "Wart pałac Paca, a Pac pałaca". Szkoda, że z pięknego niegdyś pałacu prawie nic do naszych czasów nie ocalało...
Ale nadal w tej maleńkiej miejscowości toczy się aktywne życie. Wokół pozostałości dawnego majątku powstały niewysokie bloki, bawią się dzieci, spacerują ludzie, a podczas roku szkolnego gwarno tutaj od głosów uczniów Zespołu Szkół Rolniczych. Chętnie też przyjeżdżają tutaj studenci akademii sztuk pięknych, by szkicować urokliwe okolice i ocalałe fragmenty pałacu. Podczas wakacji odbywa się też tutaj Festiwal Muzyki Celtyckiej (więcej napiszemy o nim w sobotę).
Troszkę historii
Historia Dowspudy jest ciekawa, bo i krótka, i długa jednocześnie. W 1514 r. Stanisław Raczkiewicz - znany nam już właściciel Raczek - otrzymał od Zygmunta I Starego część puszczy nad obecną rzeką Rospudą i założył tu wieś Dowspuda. Wieś istniała tu sobie spokojnie do czasu, kiedy w XVIII w. nie stała się własnością Józefa Paca, a potem jego spadkobiercy hrabiego Ludwika Michała Paca, generała senatora, który tak sobie upodobał to malownicze miejsce, że na początku XVIII w. zbudował tu przepiękny pałac. Niestety, nie cieszył się nim długo, a to dlatego, że był patriotą i wziął czynny udział w powstaniu listopadowym. Majątek został mu za karę odebrany, a pałac rozebrano pod koniec XIX wieku.
Co warto zobaczyć?
Pozostałości neogotyckiego pałacu hrabiego Ludwika Michała Paca zbudowanego w latach 1820-27 według projektu Henryka Marconiego. Co ocalało z pałacu? Niewysoki murek postawiony dla utrwalenia kształtu budowli, piękny portyk, resztki piwnic, narożna wieża Bociania oraz stajnie, obecnie internat Zespołu Szkół Rolniczych.
Park ze starymi drzewami na skarpie Rospudy. Dominują tutaj wiąz górski, lipa i klon, a najstarsze drzewa mają nawet 150 lat. Pawilon parkowy.
Info turystyczne
Dojazd: do Dowspudy dojedzie się tylko autobusem. Najpierw do Augustowa (jedzie się z Białegostoku dwie godziny i siedem minut): 6.30, 7.50, 8.50, 12.20. Z Augustowa 7.25, 9.30, 13.15 i 14.30;
Nocleg: raczej tylko w namiotach (np. okolice Małych Raczek Młyna lub w okolicach samej Dowspudy);
Wyżywienie: na rynku w Raczkach (snack bar) albo dopiero w Olecku lub Augustowie.
Jak wyglądał mityczny pałac?
Budowę rozpoczęto w 1820 roku, w stylu angielskiego neogotyku, według projektu Piotra Bosio. W latach 1823-27 budowę kontynuował Henryk Marconi. Ukończony pałac był okazałą, dwukondygnacyjną budowlą, zwieńczoną nadbudówką typu belweder, skrzydłami bocznymi połączonymi z ośmiobocznymi pawilonami z attyką i sterczynami. Piwnice także były dwukondygnacyjne. Pałac miał bogaty rzeźbiarski wystrój wnętrz i sztukaterię zewnętrzną, gzymsy, fryzy, ostrołukowe okna, ażurową attykę. W pałacu znajdowały się bogate zbiory biblioteczne oraz malarstwa i rzeźby. Pałac został rozebrany w 1887 roku, podobno z jego cegieł budowano suwalskie koszary...
Hrabia generał Ludwik Michał Pac (1778-1835)
wywodził się z włoskiej rodziny de Pazzis, która w średniowieczu wyemigrowała z Florencji na teren Wielkiego Księstwa Litewskiego. Był ostatnim męskim potomkiem rodziny. Ludwik Pac brał czynny udział w wojnach napoleońskich, najpierw w armii francuskiej, potem polskiej, gdzie uzyskał stopień generała dywizji. Uzyskał wiele odznaczeń, w tym krzyż Virtuti Militari i Legię Honorową. Odznaczał się zawsze dużym męstwem i odwagą. Do kraju powrócił w 1815 roku, ożenił się dwa lata później z Karoliną Małachowską i wkrótce rozpoczął budowę słynnego pałacu. Kiedy wybuchło powstanie listopadowe, wziął w nim udział, został nawet ranny w bitwie pod Ostrołęką. Po upadku powstania i utracie Dowspudy emigrował kolejno do Prus, Francji i Turcji, gdzie zmarł.
Korzystałam m.in. z książek: "Suwalszczyzna i Zaniemenie" Katarzyny i Tomasza Krzywickich, "Polska Północno-Wschodnia. Przewodnik kajakowy" oraz internetu
Jutro - Bakałarzewo
