Dlaczego jacht pływa

Żeglarstwo staje się coraz bardziej popularną formą czynnego wypoczynku, często całych rodzin. Aby je bezpiecznie uprawiać, potrzeba jednak wiedzy i umiejętności, które z kolei musimy poprzeć stosownymi cechami naszego charakteru. Taką prawdę wyznawał generał Mariusz Zaruski, kiedy pisał: Nie po to marzłem i mokłem na pokładach, aby z Was zrobić sportowców, lecz aby kształtować Wasze charaktery. Kilkadziesiąt lat później, w swojej książce o samotnym rejsie dookoła świata, podobnie określił to Sir F. Chichester: Żeglarstwo to nie sport, to charakter.

Budowa jachtu

Jachtami nazywa się wyłącznie jednostki pływające, służące do celów sportowych i turystycznych. Jachty dzielimy wg różnych kryteriów. Będziemy więc mieli jachty morskie i jachty śródlądowe, żaglowe i motorowe oraz jachty będące połączeniem tych cech. Do niedawna dzielono również jachty na zatapialne, lecz niewywracalne i jachty wywracalne, lecz niezatapialne. Te pierwsze związane były ze statecznością ciężaru, a drugie ze statecznością kształtu. Zanim wyjaśnimy, na czym polega stateczność kształtu i ciężaru, od razu zaznaczmy, że taki podział, aczkolwiek spotykany w niektórych podręcznikach, nie ma żadnych podstaw teoretycznych.

Dlaczego jacht pływa, i to w pożądanym kierunku?

Jacht porusza się w dwóch ośrodkach: w wodzie część zanurzona i w powietrzu część nawodna jachtu. Na część nawodną działa parcie wiatru, natomiast w części podwodnej powstają siły hydrodynamiczne jako reakcja na siły działające głównie na żagiel. To na nich powstaje siła aerodynamiczna. Jest rzeczą ciekawą, iż mimo że wiatr spycha nas w kierunku, w którym wieje, my płyniemy np. ostro pod wiatr. Sprawia to właśnie wielkość bocznego oporu. Siła, jaka tutaj powstaje, przeciwdziała nadmiernemu dryfowi, czyli znoszeniu jachtu w bok. Całkowicie dryfu nie da się wyeliminować, ale możemy go zmniejszyć do kilku stopni. W tym celu jachty śródlądowe mają miecz -wypuszczaną przez skrzynię mieczową płetwę. Jej jedynym zadaniem jest zwiększenie powierzchni bocznego oporu.

Zawietrzność i nawietrzność jachtu

Jacht jest zawietrzny wtedy, gdy bez pracy steru skręca sam z wiatrem. Dziób idzie za wiatrem, czyli jest zawietrzny. Jacht jest nawietrzny, kiedy bez ingerencji steru skręca do linii wiatru. Jeżeli jacht bez ingerencji steru utrzymuje kurs, mówimy, że jacht jest zrównoważony. Kiedy i dlaczego występuje takie zjawisko? Otóż decyduje o tym wzajemne położenie środka ożaglowania i środka bocznego oporu.

Skala Beauforta

Siła wiatru - podana skala i opis zjawisk towarzyszących określonej sile wiatru pomoże nam podjąć decyzję, czy będziemy się refować, czy też przeczekamy trudne warunki przy brzegu.