Berlin
Museumsinsel - Wyspa Muzeów (1999*)
Zespół wspaniałych muzeów zbudowanych w latach 1830-1930 na wyspie na Szprewie w środku miasta. W powstałym w 1930 r. Muzeum Pergamońskim mamy starożytne cuda: gigantyczną babilońską bramę bogini Isztar z czasów Nabuchodonozora II (VI w. p.n.e.) oraz ołtarz Zeusa i Ateny z hellenistycznego Pergamonu (II w. p.n.e.), a także sztukę islamską. W Starej Galerii Narodowej (budynek z 1876 r.) uwagę przyciąga głównie malarstwo niemieckich romantyków. Stare Muzeum (pierwsza budowla wzniesiona na wyspie w latach 1823-30 przez wybitnego berlińskiego architekta Karla Fridricha Schinkla) naśladuje w dolnej kondygnacji rzymski Panteon i gromadzi rzeźby antyczne. W potężnym neobarokowym Bodemuseum (1904) znajduje się galeria rzeźby niemieckiej i zbiory sztuki bizantyjskiej. Neues Museum (1859) pozostaje w odbudowie.
Wstęp do wszystkich czynnych muzeów - 12 euro
http://www.smb.spk-berlin.de
Pałace i parki Poczdamu i Berlina (1990*)
Poczdam, chociaż jest 150-tysięcznym miastem, zachował urok podmiejskiej posiadłości nad Hawelą. Najpiękniejszą jego rezydencją jest pałac i park Sans-Souci z połowy XVIII w. Fryderyk Wielki polecił ją zbudować z dala od zgiełku miasta, by móc odpoczywać w miejscu "bez trosk" (po francusku sans souci ). Pałac ma rokokowe wnętrza i galerię obrazów (m.in. "Niewierny Tomasz" Caravaggia), a w parku ulokowano wiele niezwykłych budowli. Na liście UNESCO jest też równie znany poczdamski pałac Cecilienhof, wybudowany przez Hohenzollernów w latach 1913-1917 (tu w 1945 r. odbyła się konferencja poczdamska ustalająca podział powojennej Europy) oraz zamek i romantyczny park Babelsberg - letnia rezydencję cesarza Wilhelma I.
W 1992 i 1999 r. poszerzono tę listę, dopisując m.in. Belveder na wzgórzu Pfingstberg, Aleksandrówkę, sielską dzielnicę zbudowaną przez Rosjan zamieszkałych tu za czasów Fryderyka Wilhelma II oraz cesarski dworzec kolejowy z 1905-08 r. Na liście są też należące już do Berlina zamek i park Glienicke oraz tzw. Pawia Wyspa - Pfaueninsel.
http://www.potsdam.de
Dortmund
Essen - Kompleks przemysłowy i Związek Celny "Zollverein" (2001*)
20 km na zachód od Dortmundu leży rozległy były kompleks górniczo-przemysłowy w Zagłębiu Ruhry, zbudowany w latach 1928-32 przez architektów Fritza Schuppa i Martina Kremmera w awangardowym stylu Bauhausu. Po zamknięciu kopalni część budowli zmodernizowano i przekształcono w obiekty kulturalne. Mieści się tu m.in. Centrum Wzornictwa Nadrenii Północnej-Westfalii - w budynku adaptowanym przez Normana Fostera. W najbardziej charakterystycznym obiekcie - nad szybem obramowanym potężną stalową konstrukcją - ulokowano Centrum Kulturalne, w którym odbywają się koncerty, wystawy, pokazy filmowe. Kompleks pełni także funkcję Muzeum Zagłębia Ruhry. Na listę UNESCO trafił jako reprezentatywny przykład rozwoju europejskiego XX-wiecznego przemysłu.
Dojazd tramwajem nr 107 z pod Dworca Głównego w Essen (wysiąść na przystanku Zollverein)
http://www.zollverein.de
Frankfurt
Lorsch - opactwo Benedyktynów i klasztor Altenmünster (1991*)
Kompleks leży 60 km na południe od Frankfurtu. Od VIII do początku XIII w. było to największe opactwo Benedyktynów w Europie oraz centrum religijno-kulturalno-naukowe. Stąd pochodzą słynne średniowieczne manuskrypty, m.in. XII-wieczny Kodeks z Lorsch (najstarszy dokument regionu, zawiera historię opactwa). W czasach reformacji i podczas wojny trzydziestoletniej znaczna część budynków została zniszczona. Wśród ruin najlepiej zachowaną do dziś budowlą jest potężna furta klasztorna z IX w. (zwana Torhalle albo Königshalle). To jeden z najsławniejszych preromańskich zabytków z czasów karolińskich, łączący inspirację rzymskim łukiem triumfalnym z elementami architektury teutońskiej. Na górnej kondygnacji zachowały się XIV-wieczne freski.
http://www.kloster-lorsch.de
Hamburg
Lubeka - hanzeatyckie miasto (1987*)
30 km na północ od Hamburga leży Lubeka. Port nad rzeką Trave nad Zatoką Lubecką w 1226 r. zyskał statut Wolnego Miasta Cesarstwa i zaczął się szybko rozwijać. W połowie XIII w. Lubeka i Hamburg zawarły przymierze handlowe, dające początek Związkowi Hanzeatyckiemu, tzw. Hanzie (rozszerzonemu potem na inne porty oraz miasta w głębi lądu). Do XVI w. Lubeka była głównym handlowym miastem północnej Europy. Malownicze Stare Miasto otoczone fosą zachowało średniowieczny klimat. Jego symbolem jest XV-wieczna Brama Holsztyńska (Holstentor) o dwóch masywnych wieżach, pozostałość po murach miejskich. W niebo strzelają wieże licznych kościołów, do najwspanialszych należą romańska katedra i gotycki kościół Najświętszej Marii Panny. Złote czasy pamięta także potężny ratusz z gotyckimi wieżyczkami, którego budowę rozpoczęto w XIII w. Z Lubeki pochodził Tomasz Mann, noblista z 1929 r., autor "Czarodziejskiej góry" i "Buddenbrooków". Na Starówce przy Mengestrasse 4 stoi rodzinny dom Tomasza i Henryka Mannów (Dom Buddenbrooków) - obecnie muzeum poświęcone pisarzom. W 1995 r. zamieszkał w Lubece Günter Grass, noblista z 1999 r. - uczczono go centrum wystawowym przy Glockengiesserstrasse 21.
http://www.luebeck-tourism.de
Hanower
Hildesheim - katedra i kościół św. Michała (1985*)
Dwie najwspanialsze budowle jednego z najpiękniejszych zabytkowych miast Dolnej Saksonii (30 km na południe od Hanoweru), odbudowane po dotkliwych zniszczeniach wojennych. St. Michael - najokazalsza świątynia Hildesheim w stylu romańskim, była kościołem klasztornym benedyktynów. Wzniesiona została przez biskupa Bernwarda w XI w., gdy miasto przeżywało największy rozkwit. Biskup, ogłoszony później świętym, spoczywa w krypcie kościoła. Katedrę, wielokrotnie przebudowywaną, zrekonstruowano w XV-wiecznej postaci, a wnętrzu przywrócono XI-wieczny romański charakter. Najcenniejsze oryginalne zabytki to XI-wieczny świecznik kolisty w głównej nawie (przedstawia niebiańskie Jeruzalem) i romańskie brązowe drzwi ze scenami z życia Chrystusa oraz historią Adama i Ewy. W krużgankach rośnie "tysiącletni krzew różany", na którym według legendy w IX w. Ludwik Pobożny, syn Karola Wielkiego, zawiesił relikwie najświętszej Dziewicy i wzniósł w tym miejscu kościół.
http//www.st-michaelis-hildesheim.de
http://www.bistum-hildesheim.de
Kolonia
Katedra (1996*)
W centrum miasta, tuż obok dworca, wznosi się największa gotycka świątynia na północ od Alp, większa od paryskiej Notre Dame. Ma 144 m długości, 7914 m kw. powierzchni i dwie 157-metrowe wieże. Budzi zachwyt smukłą lekkością i koronkową robotą. Jej budowę rozpoczęto w 1248 r. na pozostałościach rzymskich budowli, a ukończono w 1880 r. Wznoszono ją z myślą o złożeniu tu cennego relikwiarza ze szczątkami Trzech Króli, które w XII w. przywiózł z Mediolanu arcybiskup Rainald von Dassel. Z ich powodu Kolonia stała się w średniowieczu europejskim centrum pielgrzymek. Relikwie spoczywają w katedrze do dziś, w ogromnym złotym relikwiarzu Trzech Króli ozdobionym scenami ze Starego i Nowego Testamentu. Do arcydzieł należą także krucyfiks Gerona z IX w., XIV-wieczny ołtarz św. Klary i XV-wieczny tryptyk Stefana Lochnera "Pokłon Trzech Króli". Mroczne wnętrze rozświetlają barwne witraże. W kaplicy św. Johannesa znajduje się grobowiec Ryksy - żony króla Polski Mieszka II i matki Kazimierza I Odnowiciela - a w skarbcu cenne liturgiczne przedmioty.
http://www.koelner-dom.de
Katedra w Aachen (1978*)
Cesarz Karol Wielki wybrał w VIII w. Akwizgran (dzisiejsze Aachen, 55 km na zachód od Kolonii) na swoją siedzibę. I pragnąc zamienić go w "nowy Rzym", wybudował tu zamek z kaplicą. Zamek nie przetrwał (na pozostałościach jego murów stoi ratusz), a kaplica przeobraziła się w IX w. w imponującą katedrę. Oktagonalną budowlę otacza 16-boczne obejście, nad którym wznosi się dwukondygnacyjna empora z ośmioma kolumnowymi arkadami. Powtarzająca się w konstrukcji cyfra osiem symbolizuje w ikonografii chrześcijańskiej harmonię i doskonałość, odpowiadające boskiemu porządkowi. Sercem katedry jest pierwotna kaplica, w ścianie prezbiterium znajduje się pozłacany relikwiarz Karola Wielkiego. XI-wieczny ołtarz i ambona biją blaskiem złota i drogich kamieni. Tron cesarski wykonano z marmuru. Ze sklepienia kopuły zwisa ogromny XII-wieczny świecznik kolisty ofiarowany przez Fryderyka Barbarossę. Skarbiec kryje m.in. dyptyk z kości słoniowej z czasów Karola Wielkiego, wysadzany klejnotami krucyfiks Lothar z X w., rzymski sarkofag ze sceną porwania Prozerpiny i mnóstwo średniowiecznych relikwiarzy. Od 936 do 1531 r. w katedrze koronowało się 30 niemieckich władców.
http://www.aachendom.de
Brühl - zamki Augustusburg i Falkenlust (1984*)
15 km od Kolonii w kierunku Bonn leżą dwie XVIII-wieczne posiadłości biskupów elektorów w stylu rokokowym. Okazałą rezydencję Augustusburg otoczoną pięknym ogrodem francuskim zbudował arcybiskup Kolonii Klemens August, z bawarskiej dynastii Wittelsbachów. Architektami luksusowego zamku (w wystroju bardziej pałacu) byli Westfalczyk Johann Conrad Schlaun i budowniczy dworu bawarskiego Francois de Cuvillies. Olśniewającą przepychem klatkę schodową projektował Balthasar Neumann. Falkenlust jest skromniejszym zameczkiem myśliwskim. Arcybiskup był zamiłowanym sokolnikiem i kochał polowania na równi z wystawnym życiem.
http://www.schlossbruehl.de
Środkowa część Doliny Renu (2002*)
Jeden z najpiękniejszych romantycznych szlaków wiedzie od Koblencji (90 km od Kolonii) do Bingen. Legendarny Ren zamieszkany przez złotowłosą nimfę Lorelei opiewaną przez Heinego (słynna skała Lorelei wysoka na 130 m znajduje się nad najwęższym i najgłębszym punktem Renu, za St. Goarshausen) i Nibelungów ze starogermańskiego eposu stał się kanwą opery Wagnera "Pierścień Nibelungów". Wzdłuż wijącej się rzeki na zalesionych wzgórzach wznoszą się malownicze zamki. Niektóre w ruinie, inne zamienione na muzea, hotele i restauracje. Jest ich 28, każdy z własną legendą. W Koblencji znajduje się zamek Stolzenfels, zbudowany przez wybitnego architekta Karla Friedricha Schinkela w czasach romantyzmu. W St. Goarshausen konkurują ze sobą średniowieczne Mysz i Kot (Burg Maus i Burg Katz). A po drugiej stronie w St. Goar największy z zamków Renu - XIII-wieczny Rheinfels. Nad Bingen góruje zamek mogunckich elektorów Burg Klopp, pamiętający czasy Ottona I i Barbarossy. Bingen sławę zawdzięcza św. Hildegardzie, uczonej mniszce z zakonu benedyktynów w XI w., której opinii zasięgały najwyższe autorytety, m.in. cesarz Barbarossa.
Na wycieczkę tym szlakiem można wybrać się z Kolonii statkiem (wyprawa na pół dnia, ok. 48 euro), pociągiem (2 godz., ok. 30 euro ) lub samochodem
http://www.welterbe-mittelrheintal.de
Lipsk
Drezno - Dolina Łaby (2004*)
Na listę UNESCO wpisano 18-km odcinek nad brzegiem Łaby obejmujący historyczne centrum miasta i podmiejskie dzielnice willowe (krańce trasy wyznaczają pałace Ubigau i Pillnitz). Drezno (100 km od Lipska) rozkwitło w XVIII w. za rządów Augusta Mocnego (również króla Polski, czym do dziś się chlubi), który zgromadził tu licznych artystów i przekształcił miasto w europejską stolicę w barokowym, pełnym przepychu, stylu. Do najwspanialszych budowli należą: zespół pałacowy Zwinger, budynek Grune Gewolbe (najcenniejszy skarbiec europejski), Galeria Nowych Mistrzów w Albertinum z dziełami niemieckich romantyków i impresjonistów, opera (Semperoper) i katolicki kościół dworski Hofkirche przy Theaterplatz oraz świeżo odbudowany w centrum kościół Marienkirche. W Zwinger mieści się słynna Galeria Starych Mistrzów z "Madoną sykstyńską" Rafaela oraz arcydziełami Tycjana, Rembrandta, Rubensa, Vermeera, Cranacha, Dürera i innych, jak też największe muzeum miśnieńskiej, japońskiej i chińskiej porcelany. W tym roku miasto obchodzi 800-lecie istnienia.
http://www. dresden.de
*Data wpisu na listę UNESCO
Warto zobaczyć
http://www.unesco-welterbe.de
http://www.unesco.de
