Typy wód
Dla laika kłopotliwe mogą być na początku wyrażenia stosowane w węgierskich pozycjach popularyzatorskich. Poniżej scharakteryzowano najważniejsze z nich.
Wody termalne, cieplice (termálviz, héviz) - wody, których temperatura w miejscu wypłynięcia na powierzchnię ziemi jest wyższa od średniej rocznej temperatury notowanej dla danego miejsca. W świetle węgierskiego ustawodawstwa każda woda, której temperatura na powierzchni ziemi przekracza 30 C.
Wody mineralne (ásványviz) - każda występująca w przyrodzie woda, w której 1 litrze znajduje się więcej niż 1000 mg rozpuszczonych pierwiastków mineralnych lub w której zawartość określonych aktywnych biologicznie składników przekracza przyjęte przez ustawodawstwo progi. Wody mineralne mogą być zarówno zimne, jak i gorące - te drugie określa się mianem wód termomineralnych.
Wody lecznicze (gyógyviz) - każda woda mineralna, której na drodze długotrwałych i wszechstronnych badań udowodniono właściwości lecznicze. Przyznawanie statusu "wody leczniczej" leży na Węgrzech w kompetencjach Ministerstwa Zdrowia.
Reakcja termalna
Reakcja termalna objawia się złym samopoczuciem, uczuciem zmęczenia i nerwowości, brakiem apetytu, bólami głowy, a nawet podwyższoną temperaturą. Jej pojawienie się jest dowodem na działanie lecznicze wody. Powinna minąć po 2-3 dniach korzystania z cieplic.
Jeśli utrzymuje się po tym okresie, powinniśmy skontaktować się z lekarzem.
Kąpiele i inne zabiegi
Kąpiele lecznicze to najpopularniejszy sposób korzystania z wód leczniczych. Jak działają wody lecznicze podczas kąpieli? Wiele elementów ma wpływ na lecznicze właściwości wód: ich temperatura, przepływ, siły wyporu, a przede wszystkim działanie minerałów rozpuszczonych w wodzie. Te ostatnie wchłaniane są podczas kąpieli do organizmu, a jednocześnie - o czym często się zapomina - organizm pozbywa się wówczas niepotrzebnych, zanieczyszczających elementów. Ponadto, kąpiący się wdycha także minerały, które w procesie parowania dostają się do powietrza.
Kąpiele w wodach leczniczych wchodzą w skład balneoterapii czyli terapii wykorzystującej lecznicze właściwości wód. Oprócz nich należą tu jednak także kuracje pitne , które pomagają w leczeniu chorób układu pokarmowego i nerek, oraz inhalacje stosowane w leczeniu schorzeń układu oddechowego.
Węgry są bogate nie tylko w wody lecznicze, ale także w leczniczy szlam (iszap). Okłady z niego pomocne są w leczeniu schorzeń narządów ruchu i chorób kobiecych. Największą sławę uzyskał szlam z Héviz, Hajduszoboszló i Tiszasüly (tzw. korosi iszap ).
Na kąpieliskach leczniczych wykonuje się także cały szereg zabiegów hydroterapeutycznych , wykorzystujących fizyczne właściwości wody, takie jak jej temperatura, przepływ i siła wyporu. Przykładami takich zabiegów mogą być podwodne masaże strumieniami oraz kąpiele z obciążeniem.
Typy kąpielisk
Kąpieliska określa się na Węgrzech ogólnie słowem fürdo . Wyróżniamy kilka ich rodzajów, które są związane głównie z typami wykorzystywanych na nich wód.
Kąpieliska lecznicze (gyógyfürdo) - w większości z nich kąpiele odbywają się w wodach leczniczych, ale są też i takie, które swój status "leczniczych" zawdzięczają kompleksowej infrastrukturze zabiegowej, na którą składają się zabiegi hydro-, mechano- i elektroterapeutyczne. Nadawanie rangi "kąpieliska leczniczego" wchodzi w zakres kompetencji Ministerstwa Zdrowia.
W kąpieliskach termalnych (termálfürdo) przynajmniej część basenów musi być napełniana wodami termalnymi. Nie oznacza to jednak, że wody te są oficjalnie uznane za lecznicze.
Kąpieliska rekreacyjne (strandfürdo ) - jak wskazuje zawarte w nazwie słowo strand (plaża), w ogromnej większości są to obiekty zapewniające szerokim rzeszom nie tylko kąpiele wodne, ale i słoneczne. Otwarte są zazwyczaj jedynie w sezonie letnim i składają się z kompleksu odkrytych basenów. Zazwyczaj otoczone są wielohektarowym terenem zielonym, zaopatrzone są też w kompleksową infrastrukturę gastronomiczną i oferują liczne atrakcje wodne. Baseny rekreacyjne są tu napełniane bądź wodami termalnymi, bądź podgrzewanymi. Woda w basenach pływackich pochodzi prawie zawsze ze zwykłych studni. W skład niektórych kąpielisk rekreacyjnych wschodzą też odrębne baseny z wodą leczniczą.
Aquaparki to na terenie Węgier stosunkowa nowość. Pierwszy wybudowano w Hajduszoboszló w 2000 r., dwa następne powstały w Zalaegerszeg i w Mogyoród pod Budapesztem. Moda na nie dotarła z Zachodu, gdzie od dziesiątków lat buduje się tego rodzaju odkryte kompleksy wodne pełne najrozmaitszych atrakcji, głównie zjeżdżalni i wirów. Aquaparki mogą być jednak także krytymi szklanym dachem i dostępnymi przez cały rok "rajami wodnymi". W tej odmianie rozpowszechnione są głównie w krajach Północy. Tego rodzaju obiektem jest wzniesione niedawno Aquaticum w Debreczynie, które ma w założeniu przywoływać śródziemnomorski klimat i nastrój.
