Od Berlina do Stuttgartu

Na Mundial czekają nie tylko stadiony, ale całe miasta. Bo piłkarskie Mistrzostwa Świata to także najważniejsza tegoroczna impreza turystyczna w Niemczech. Na pełnych obrotach będą pracować pałace, zamki, muzea, restauracje, puby. Warto wiedzieć, jak i gdzie spędzić czas pomiędzy meczami, które odbędą się w dwunastu miastach - pierwszy 9 czerwca w Monachium, a ostatni 9 lipca w Berlinie

Berlin

Od 1961 do 1989 r. miasto przedzielone było murem na część wschodnią i zachodnią. Symbolicznym miejscem podziału, a potem zjednoczenia była Brama Brandenburska postawiona w latach 1788-91 przy Unter den Linden. Nieopodal przy Platz der Republik jest dawny Reichstag (dziś Bundestag) z nowoczesną, szklaną kopułą widokową. Na trawniku przed wejściem wiosną 1989 r. wylądowały dwa niewielkie samoloty wymalowane w radzieckie barwy wojskowe, kończąc jedną najbardziej spektakularnych ucieczek z Berlina Wschodniego. Dwaj bracia przelecieli wtedy nad murem z części zachodniej na wschodnią, by zabrać stamtąd trzeciego brata. Oryginalne samoloty i film nakręcony z tej śmiertelnie niebezpiecznej akcji warto zobaczyć w Mauermuseum przy Friedrichstrasse 43-45, obok dawnego przejścia granicznego Checkpoint Charlie (tu w czasach Zimnej Wojny USA i ZSRR wymieniały się schwytanymi szpiegami).

Od lat symbolem miasta jest Wyspa Muzealna, m.in. z Muzeum Pergamońskim i Starym Muzeum (więcej na s. 5). Nowoczesne miasto symbolizuje wybudowane po 1989 r. nowoczesne centrum biznesu i sztuki Postdamer Platz (w Gemäldegalerie do obejrzenia dzieła m.in. Boscha, van Eycka czy Caravaggia). W dzielnicy Kreusberg przy Trebbiner Str. 9 czeka Niemieckie Muzeum Techniki, m.in. ze zbiorem starych komputerów i wynalazków.

Dojazd na Olympiastadion (m.in. finał mistrzostw 9 lipca) kolejką S5 lub metrem U2

Dortmund

To przede wszystkim miasto browarnictwa - piwo warzy nieprzerwanie od 1293 r. Dziś produkuje się tu największą ilość złocistego trunku w Niemczech - 6 mln hektolitrów rocznie, przede wszystkim popularne marki DAB, Koronen czy Brinkhoff's. To również jedno z nielicznych miejsc na świecie, gdzie na późnogotyckim ołtarzu w Kościele Najświętszej Marii Panny oprócz scen biblijnych można zobaczyć m.in. chłopa z dzbanem piwa w ręku.

Warto wpaść do Muzeum Sztuki Nowoczesnej przy Oswall 7, gdzie zobaczymy m.in. instalację Wolfa Vostella z 1970 r. "Termo-elektroniczna guma do żucia" - 13 tys. łyżek i widelców odgrodzonych drutem kolczastym od 5 tys. gum.

Niedaleko dworca, przy Steinstrasse 50 w budynku dawnego więzienia gestapo mieści się Muzeum Przestrogi. Tu w latach 1943-45 uwięziono 30 tys. niemieckich przeciwników hitlerowskiego reżimu. Fotografie, rzeczy osobiste i cele więzienne mają przypominać zarówno o ofiarach, jak i niemieckiej opozycji tamtego okresu.

Dojazd na stadion Signal Iduna Park (m.in. 14 czerwca mecz Polska-Niemcy,4 lipca jeden z półfinałów) metrem U45

Frankfurt nad Menem

Miasto biznesu ze szkła i metalu, z jednym z największych na kontynencie portów lotniczych - Fraport. W centrum tzw. Europejskiego Manhattanu od 1994 r. stoi najwyższy w Europie wieżowiec, siedziba Commerzbanku. Tuż obok siedziba Europejskiego Banku Centralnego (tu zapadnie decyzja o przyjęciu polski do strefy euro). Historyczne centrum to Römerberg z kamienicami z pruskiego muru odbudowanymi po wojennych zniszczeniach dopiero w latach 70. Po wschodniej stronie Ogród Historyczny z ruinami rzymskimi i średniowiecznymi, a naprzeciwko XIV-wieczne Sukiennice. Nad całością góruje XIII-wieczna katedra św. Bartłomieja.

Warto zwiedzić Muzeum Filmu Niemieckiego przy Schaumainkai 41, gdzie oprócz historii kina na zwiedzających czekają unikatowe kamery - od najstarszych po najnowsze cuda techniki. Obok w Muzeum Architektury jest m.in. wystawa miniatur najważniejszych budowli w dziejach ludzkości. Przy Grosser Hirschgraben 23 Dom i Muzeum Goethego z rękopisami. By zobaczyć dzieła kultury islamu, ikonografii czy piśmiennictwa trzeba wybrać się do dzielnicy muzealnej Sachsenhausen.

Na stadion Commerzbank Arena (m.in. 1 lipca jeden z ćwierćfinałów) dojeżdża się kolejką S8 i S9

Gelsenkirchen

Przez dziesięciolecia największy ośrodek węglowy w Europie. Dziś - oaza zieleni i czystego powietrza. Pamiątką po czasach "węgla i stali" jest zabytkowa kopalnia Nordsternpark i największy na świecie licznik gazu o wysokości 117,5 m w pobliskim Oberhausen. Najstarszą budowlą w Gelsenkirchen jest zamek Lüttinghoff z 1308 r. przy Lüttinghofallee, otoczony fosą i 300-letnimi dębami. Na miłośników warowni czeka późnobarokowy zamek Schloss Berge przy Adenauerallee 103. Razem z otaczającym go parkiem krajobrazowym jest dziś ulubionym miejscem wypoczynkowym. Z kolei przy Turfstrasse stoi renesansowy zamek Schloss Horst, który po niedawnej renowacji stał się centrum kulturalnym. W najstarszym w mieście kościele Bleckkirche przy Pastoratsstrasse warto zobaczyć renesansowy ołtarz z Ostatnią Wieczerzą.

Na stadion Arena auf Schalke (m.in. 9 czerwca mecz Polska-Ekwador, 1 lipca jeden z ćwierćfinałów) dojeżdża się tramwajem 302

Hamburg

Drugie (po Berlinie) największe miasto w Niemczech. Nad starówką góruje wieża neogotyckiego kościoła św. Mikołaja - pozostawiona bez remontu po alianckich bombardowaniach ma przypominać o okrucieństwie wojny. Atrakcją okolic portu są XVIII-wieczne domy kupieckie zdobiące wybrzeże kanału. Przy nabrzeżu znajduje się Speicherstadt, czyli największy na świecie kompleks spichlerzy i magazynów. Przy St Annenufer 2 działa Muzeum Składów Miejskich obrazujące życie w tej dzielnicy.

Nieopodal ratusza ozdobionego scenami marynistycznymi stoi gmach Börse - pierwszej niemieckiej giełdy działającej od 1558 r. Warto zwiedzić Johannes-Brahms-Museum przy Peterstrasse 39, gdzie mieszkał i tworzył genialny kompozytor. Pasjonaci modeli kolejek mogą obejrzeć największą na świecie makietę w Muzeum Historii Hamburga przy Holstenwall. Życie nocne koncentruje się w okolicach pasażu Reeperbahn w dzielnicy St. Pauli.

Na stadion AOL Arena (m.in. 30 czerwca jeden z ćwierćfinałów) dojeżdża się kolejką S21

Hanower

Symbolem miasta przez wiele stuleci był XIV-wieczny kościół Marktkirche przy Hanns-Lilje-Platz 2 z charakterystyczną iglicą. Po wojennych bombardowaniach cudem ocalały jego przeszło 600-letnie witraże.

Warto zajrzeć do Starej Hali Miejskiej, gdzie wystawiane są spektakle związane z obyczajowością średniowiecznych rycerzy. Przy Kurt Schwitters Platz działa jedno z najwykwintniejszych muzeów sztuki nowoczesnej w Niemczech z pracami m.in. Muncha i Kokoschki. Ufundował je producent czekolady Bernhard Sprengel. Dumą miasta jest Nowy Ratusz przy Trammplatz 2 z galerią pod kopułą i windą, która jeździ w wygiętym szybie.

Na terenach Wystawy Światowej EXPO 2000 na południowo-wschodnich przedmieściach zobaczyć można m.in. wystawę architektury światowej z przełomu XX i XXI w. W halach odbywają się dziś też wystawy i koncerty. W Regenwaldhaus, jednej z budowli EXPO, powstała replika brazylijskiej dżungli z wodospadami, 6 tys. roślin, tropikalnymi zwierzętami i ptakami. Po jeziorze Maschsee pływa napędzany energią słoneczną katamaran.

Na stadion AWD Arena (m.in. 20 czerwca mecz Polska-Kostaryka) dojeżdża się tramwajami 3, 7 i 9

Kaiserslautern

To 100-tysięczne miasto niemal w połowie zamieszkują żołnierze amerykańscy wraz z rodzinami, bo w sąsiednim Ramstein powstała największa w Europie baza wojsk USA. Kaiserslautern warto zobaczyć z piętra ratusza przy Willy Brand Platz 1, gdzie znajduje się kawiarnia i taras widokowy. Atrakcją tego zielonego i czystego miasta z krętymi uliczkami i miniaturowymi placami jest jeden z największych w Europie ogrodów japońskich. Przy gwarnej Steinstrasse działa Theodor Zink Museum poświęcone dziejom miasta. Kaiserslautern często nazywane jest Barbarossastardt, ku czci swojego założyciela cesarza Fryderyka Barbarossy. Najstarsze fragmenty miasta sprzed 6 tys. lat odnaleziono w okolicach Teatru Palatynatu nieopodal ratusza.

Na Fritz-Walter Stadion (m.in. 28 czerwca mecz 1/8 finału) dojeżdża się z centrum bezpłatnym autobusem

Kolonia

Symbolem miasta jest katedra, która w chwili ukończenia w 1880 r., mając 157 m wysokości, była najwyższą budowlą na Ziemi.

W Kolonii handluje się oczywiście wodą kolońską. Najsłynniejszą - 4711 - kupimy niemal w każdym sklepie. Najstarsza wytwórnia Farina mieści się przy Obenmarsforten 21 - w 1709 r. założył ją Włoch Johann Maria Farina.

Od 1839 r. działa w mieście jedna fabryka czekolady Stollwerck (dziś własność Nestle) z firmowymi słodyczami Alpia i Alprose. W Muzeum Czekolady przy nabrzeżu (Rheinauhafen 1a) atrakcją jest szklarnia, w której odtworzono równikowy klimat Ekwadoru, rosną tu m.in. drzewa kakaowe. Jest też Muzeum Piwa przy Hafengasse, w którym serwuje się najznamienitsze gatunki z całego świata. Słynnego miejscowego Koelsha (warzony od XV w.) spróbujmy w minibrowarze Zur Malzmuehle przy Heumarkt 6. Tu warto skusić się także na lokalne przysmaki: pieczone kiełbaski Koelsche Kaviar czy ziemniaczane ciasto Rievkoche. A dobrych niemieckich win napijemy się np. w Weinhaus Brungs przy Marsplatz 3.

Na RheinEnergieStadion (m.in. 26 czerwca mecz 1/8 finału) dojeżdża się tramwajem nr 1

Lipsk

Miasto wielkich kompozytorów. Jan Sebastian Bach był tu w latach 1723-50 kantorem w kościele św. Tomasza. W Bach-Museum przy Tomaskirchof zobaczymy pamiątki po genialnym twórcy. Przy Goldschmidtstrasse 12 stoi późnoklasycystyczny Dom Feliksa Mendelssohna-Bartholdy'ego, w którym kompozytor zmarł w 1847 r. W Lipsku tworzyli też Robert Schumann i Ryszard Wagner.

Atrakcją Lipska jest główny dworzec kolejowy z dwoma holami na dwóch poziomach, pozostałość po czasach, kiedy był podzielony na część pruską i saksońską. Jest to równocześnie największa pasażerska stacja końcowa na świecie. Warto wpaść do kamienicy Zum Arabischen Coffe Baum przy Kleine Fleischergasse, gdzie mieści się Muzeum Kawy. Przy Neumarkt 20 działa Muzeum Rękodzieła z pokaźną kolekcją sztuki użytkowej. W lipskim ZOO znajduje się jeden z największych w Europie wybiegów dla małp.

Na Zentralstadion (m.in. 24 czerwca mecz 1/8 finału) dojeżdża się tramwajem 3, 7 i 15

Monachium

Warto obejrzeć miasto ze szczytu wieży telewizyjnej. Działa tu obrotowa restauracja, z której widać m.in. boiska, hale sportowe (dziś koncertowe), pływalnie itd. - pozostałość igrzysk olimpijskich z 1972 r. Ich charakterystyczne szpiczaste zadaszenia wkomponowano we wzgórza powstałe po zwiezieniu i zasypaniu ziemią ruin zbombardowanego miasta. Nieopodal wioska olimpijska (dziś dzielnica mieszkaniowa), gdzie rozegrał się dramat izraelskich sportowców zaatakowanych podczas igrzysk przez terrorystów. Z wieży widać też miejsce tradycyjnego, jesiennego Oktoberfest, gdzie na święto bawarskiego piwa zjeżdżają tłumy z całego świata.

Na Marienplatz, tutejszą starówkę, najlepiej wpaść w południe, kiedy na wieży neogotyckiego ratusza uruchamiane są figurki kuranta. Oglądamy taniec bednarzy z 1517 r. oraz zaślubiny Renaty von Lothringen z Wilhelmem V w 1568 r.

Przy St Jacobsplatz 2 działa Muzeum Miejskie z bogatymi zbiorami fotograficznymi i filmowymi dokumentującymi m.in. historię tutejszego browarnictwa. Warto wpaść do Muzeum Myślistwa i Wędkarstwa przy Neuhauser Str. 2 z dużą wystawą trofeów i makiet środowisk naturalnych różnych gatunków zwierząt.

Na stadion Allianz Arena (m.in. 9 czerwca mecz inauguracyjny, 5 lipca jeden z półfinałów) dojeżdża się kolejką S7, S8 i S9 oraz metrem U6

Norymberga

W budynku sądu przy Fürther Strasse 110, w którym odbyły się Procesy Norymberskie, obejrzymy pamiątki z rozpraw i film dokumentujący ich przebieg. W mieście, gdzie narodził się faszyzm, w pozostałych po nazistach budynkach w parku Luitpoldhain są dziś ekspozycje poświęcone ich ofiarom. W niedokończonej wersji faszystowskiego koloseum 19 sal zamieniono w miejsca antywojennych projekcji audiowizualnych.

Warto zwiedzić Niemieckie Muzeum Narodowe przy Kartäusergasse, gdzie oprócz najstarszego na świecie globusa z 1491 r. są rzeźby Wita Stwosza. Jego dzieła można oglądać też w kościele św. Sebalda przy Weissgerbergasse - posąg św. Andrzeja i trzy płaskorzeźby w prezbiterium.

Na cmentarzu przy Johannisstrasse pochowany jest najsłynniejszy obywatel Norymbergi - Albrecht Dürer (1471-1528). Jego dom-muzeum znajduje się przy ulicy jego imienia pod numerem 39. Pasjonaci mogą zajrzeć do muzeum zabawek przy Karlstrasse 13/15. Albo do DB Museum przy Lessingstrasse 6, gdzie można podziwiać niemieckie lokomotywy.

Na Frankenstadion (m.in. 24 czerwca mecz 1/8 finału) dojeżdża się kolejką S2 lub metem U1

Stuttgart

Miasto słynie z produkcji mercedesów. Trzeba więc odwiedzić Mercedes-Benz Museum przy fabryce Daimler-Chrysler (obok stadionu). Wśród najsłynniejszych modeli wyprodukowanych w ciągu ponad stu lat jest m.in. replika pierwszego pojazdu przypominającego motor, pierwszy "Mercedes" nazwany na cześć córki przyjaciela konstruktorów oraz czarny papamobile, którym Jan Paweł II opuszczał klinikę Gemelli po zamachu w 1981 r.

W miejskiej galerii przy Konrad Adenauer Strasse 30, oprócz sztuki awangardowej zobaczymy dzieła m.in. Memlinga, Halsa, Rubensa czy Rembrandta, w tym słynny "Autoportret w czerwonej czapce". W Starym Zamku przy Schlossplatz warto obejrzeć kolekcję XIX-wiecznych klejnotów koronnych oraz unikatową talię gotyckich kart do gry. Dobrego, pszennego piwa napijemy się w minibrowarze przy Calwerstrasse 31.

Atrakcją Stuttgartu jest wjeżdżający na jedno ze wzgórz tzw. "tramwaj zębatkowy". Stąd już niedaleko do wieży telewizyjnej, z której szczytu świetnie widać miasto i okalające je winnice.

Na Gottlieb-Deimler-Stadion (m.in. 8 lipca mecz o III miejsce) dojeżdża się kolejką S1 lub metrem U11 i U16

Więcej o: