Czym jest Dąb Bartek? Gdzie jest położony?
Czym właściwie jest Dąb Bartek? Gdzie jest położony na mapie kraju? Przede wszystkim jest jednym z najstarszych polskich drzew i chyba najsłynniejszym okazem pomnikowym. Czyni to z niego jedną z największych atrakcji Gór Świętokrzyskich.
To wspaniałe drzewo rośnie w województwie świętokrzyskim na terenie leśnictwa Bartków. Trafić można na nie, jadąc drogą wojewódzką nr 750 z Zagnańska do Samsonowa. Nieopodal niego płynie rzeka Bobrza, sam dąb rośnie zaś w alei liczących sobie po 100 lub 200 lat klonów, lip, jesionów i modrzewi.
Dąb Bartek. Ile ma lat ten ''król puszczy''?
Ile ma lat Dąb Bartek? Okazuje się, że właśnie to jest i było jedną z głównych kwestii spornych odnośnie tego ciekawego okazu. Dawniej z reguły przeszacowywano wiek drzewa. W dwudziestoleciu międzywojennym twierdzono wręcz, że ma ono ok. 1200 lat. Według znacznie bardziej wiarygodnych badań z lat 90. XX w. obecny wiek Dębu Bartka to 684 lata.
Dąb Bartek: wysokość
Jaka jest wysokość Dębu Bartka? Również ten parametr był dawniej przeszacowywany, ale różnice były mniejsze. Przyjmuje się, że obecnie wysokość tego drzewa to 28,5 m. Z uwagi na potencjalną łamliwość konary są wspierane przez specjalne podpórki. Wysokość tego dębu szypułkowego, chociaż jest imponująca, bardzo ustępuje najwyższemu polskiemu drzewu. Jest nim rosnąca w Nadleśnictwie Bardo okazała daglezja zielona, która ma aż 59,4 m wysokości.
Zagnańsk 10.05.2020, przed dębem Bartek Fot. Paweł Małecki / Agencja Wyborcza.pl
Dąb Bartek: średnica
Również średnica Dębu Bartka może budzić podziw. Chodzi bowiem o 3,14 m. Przy tym obwód pnia na wysokości 1,3 m liczy sobie 9,85 m, przy ziemi zaś 13,4 m.
Dąb Bartek - historia drzewa i jego ochrony
Historia Dębu Bartka jest nie tylko długa, ale i ciekawa. Od stuleci budzi on zainteresowanie. Świadczą o tym rysunki tej rośliny pochodzące jeszcze z XIX w. Kiedy zdano sobie sprawę z wyjątkowości tego dębu szypułkowego? Jeden z najstarszych opisów Dębu Bartka pochodzi z 1829 r. Według zachowanej relacji drzewo miało mieć wtedy aż 14 konarów. Dzisiaj liczy ich znacznie mniej, bo tylko 8.
Dąb Bartek był więc świadkiem ważnych wydarzeń w historii Polski. Niekiedy były to zdarzenia tragiczne: jeden z żeliwnych odlewów Chrystusa ukrzyżowanego umieszczonych na drzewie miał być pamiątką epidemii z 1853 r. Według tradycji na gałęziach drzewa powieszono dwóch powstańców styczniowych. Sam Dąb Bartek ucierpiał w trakcie pożaru, który w 1906 r. wznieciły bojówki PPS walczące z carską policją.
Dąb Bartek Fot. Pawel Malecki / Agencja Wyborcza.pl
Lepsze czasy dla drzewa zaczęły się w trakcie trwania II Rzeczpospolitej. Podejmowano wtedy wysiłki zmierzające do ratowania go tak, aby uszkodzenia sprzed kilkunastu lat nie prowadziły do śmierci tego okazu przyrody. W 1934 r. Dąb Bartek został uznany za najbardziej okazałe polskie drzewo. Od 1954 r. jest on prawnie uznany za pomnik przyrody. Od lat 70. XX w. podejmowane są stałe wysiłki dla zabezpieczenia cennego drzewa, które niestety cierpi często wskutek nawałnic i uderzeń piorunów.
Problemem pozostaje stan drzewa, które powoli podlega próchnieniu. Grozi mu również wywrócenie się lub przełamanie z powodu niesymetrycznie rozłożonego ciężaru. Planuje się zabezpieczenie Dębu Bartka dzięki specjalnemu łukowi. Ma on podtrzymywać roślinę. Ewentualne prace są uzależnione od wyników prowadzonych badań i ekspertyz.
Zobacz też: Szlaki na Łysicę. Jak dostać się na najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich?
