Od kilku miesięcy coraz więcej mówi się o tzw. paszportach szczepionkowych nazywanych również paszportami covidowymi. Nad takim rozwiązaniem pracuje Unia Europejska, która przygotowuje Cyfrowy Zielony Certyfikat (Digital Green Certificate). Dokument, w którym będą znajdować się informacje o ewentualnym szczepieniu jego posiadacza, negatywnym wyniku testu lub o posiadaniu statusu ozdrowieńca, ma ułatwić podróżowanie, na razie na terenie Wspólnoty. Polska jest jednym z krajów, który współpracuje z UE, aby wprowadzić go do 25 czerwca.
Propozycja stworzenia takiego paszportu wzbudza wiele emocji i gorące dyskusje, ma zarówno wielu zwolenników, jak i przeciwników. Badania na ten temat prowadzą również naukowcy. "The Guardian" przywołuje artykuł napisany przez grupę ośmiu badaczy, z których siedmiu znajduje się w organie doradczym rządu Wielkiej Brytanii ds. pandemii Scientific Pandemic Insights Group on Behaviours. Został opublikowany w serwisie medRxiv, w którym pojawiają się wstępne wersje publikacji naukowych, nieopublikowane jeszcze w czasopismach naukowych. Artykuł nie został więc jeszcze zrecenzowany.
Autorzy publikacji przeanalizowali dotychczasowe badania skupiające się na postawach ludzi i ich zachowaniach w kwestii wprowadzenia tego typu certyfikatów zdrowia. Naukowcy zwracają uwagę, że paszporty mają zarówno dobre, jak i złe strony. Uważają, że mogłyby zachęcić ludzi do szczepień. Ponadto ich zdaniem posiadanie takiego paszportu niesie ze sobą wiele innych korzyści ekonomicznych i emocjonalnych przez umożliwienie m.in. powrotu do pracy, organizacji spotkań towarzyskich, większy i bezpieczniejszy dostęp do hoteli, restauracji, wydarzeń, kin czy teatrów.
)
Fałszywe poczucie bezpieczeństwa
Mają też jednak obawy, że paszporty czy certyfikaty mogłyby wywoływać wśród ludzi fałszywe poczucie bezpieczeństwa. Naukowcy mają na myśli zarówno tych, którzy posiadają takie paszporty, jak i pozostałe osoby. To mogłoby skutkować częstszym występowaniem zachowań, które zwiększają ryzyko zakażenia.
Innym zagrożeniem, które według badaczy płynie z wprowadzenia certyfikatów zdrowia, jest ryzyko celowego zakażania się koronawirusem, aby po przechorowaniu uzyskać status ozdrowieńca i stać się posiadaczem paszportu covidowego.
Wspominają także o ewentualnych przeszkodach natury etycznej czy prawnej, jak ingerencja w prywatność, utrata spójności społecznej przez tworzenie nowej hierarchii, dyskryminacja niektórych grup społecznych czy fałszowanie oraz nielegalne zdobywanie dokumentacji bądź danych.
)
Zespół naukowców nie ma jednak jednoznacznej recepty na to, co zrobić. "Potencjalne korzyści, takie jak umożliwienie ludziom bardziej swobodnego i bezpiecznego uczestniczenia w imprezach oraz podróżowania, należy rozpatrywać w kontekście możliwych krzywd. Jednak ich skala i charakter pozostają niepewne" - podsumowują. Dodają, że uświadomienie sobie korzyści przy jednoczesnym zminimalizowaniu szkód będzie wymagało oceniania rozwiązań na bieżąco i ich odpowiedniego modyfikowania.
Autorami przeglądu są: John Drury i Guanlan Mao z University of Sussex, Ann John ze Swansea University, Atiya Kamal z Birmingham City University, G James Rubin z King's College London, Clifford Stott z Keele University, Tushna Vandrevala z Kingston University oraz Theresa M Marteau z University of Cambridge.
