Polska to nie tylko duże, cieszące się popularnością miasta. To także wiele mniejszych miejscowości, które potrafią zachwycić nie mniej niż te najsłynniejsze. Poprosiliśmy ich mieszkańców i osoby, dla których są to miasta rodzinne, by wam o nich opowiedziały. Tak powstał cykl "Stąd jestem", na którego kolejne odcinki zapraszamy was w czwartek co dwa tygodnie.
NAZWA: Puńsk
ISTNIEJE OD: XV wieku (we wczesnym średniowieczu tereny te zamieszkiwali Jaćwingowie, a od XV wieku głównie ludność litewska i polska)
LOKALIZACJA: północno-wschodnia Polska, Suwalszczyzna
ZNAKI SZCZEGÓLNE: niewielka miejscowość na północno-wschodnim krańcu Polski, położona wśród malowniczych lasów i jezior
Mała Litwa
Mimo że od granicy z Litwą Puńsk dzieli kilka kilometrów, już na wjeździe poczujecie się tam jakbyście byli za granicą. Wszystko przez to, że częściej niż język polski słychać tu litewski. - Jest obecny wszędzie: w urzędach, na ulicach, w sklepach - zdradza nam mieszkaniec Puńska, Witold Boćwiński.
- Francuski językoznawca Antoine’as Meillet powiedział, że jeśli chcesz usłyszeć język praindoeuropejski, czyli język naszych przodków, koniecznie musisz pojechać do litewskiej wsi - dodaje nasz rozmówca.
Aż 80 procent mieszkańców wsi to Litwini. Miejscowość ma więc nie tylko polską nazwę, lecz także litewską - Punskas. Obie nazwy widnieją zresztą na tabliczce, która wita nas na drodze do Puńska. Dla wielu przyjezdnych to dosyć zaskakujące, dlatego nazywają Puńsk "Małą Litwą".
Pan Witold Boćwiński z Puńska archiwum redakcji
- W ostatnich latach jest tu coraz więcej turystów. Przyjeżdżają nie tylko ze względu na liczne zabytki i atrakcje, lecz także dlatego, że szukają tu ciszy i spokoju - mówi pan Witold.
Jeziora i lasy
Puńsk to Suwalszczyzna. Dlatego czekają tu nas was liczne lasy, malownicze jeziora oraz doskonałej jakości powietrze. W całej gminie jest aż 13 jezior - to m.in. Punia, Sejwy, Boksze.
Jeśli jesteście fanami aktywnego odpoczynku, oprócz licznych jezior najbliższa okolica oferuje także szlaki turystyczne - zarówno piesze, jak i rowerowe. Obejmują one liczne miejscowości, w których także będziecie mogli podziwiać piękne krajobrazy Suwalszczyzny. Jednak to nie koniec atrakcji.
- Warto odwiedzić Osadę Jaćwiesko-Pruską w Oszkiniach oraz Park Linowy w Burbiszkach, który znajduje się tuż przy urokliwym jeziorze Gaładuś położonym na granicy polsko-litewskiej - poleca pan Witold.
Wieś pełna zabytków
Wróćmy jednak do samego Puńska. Nad brzegiem jeziora Punia (zwanego też Puńskiem, od którego nazwę wzięła miejscowość) wznosi się neogotycki kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny z XIX wieku. W środku zobaczycie m.in. liczne witraże, rzeźby oraz ołtarze z litewską ornamentyką.
Warto też zatrzymać się tuż przed wejściem do budynku. Znajdują się tam dwie ludowe kapliczki litewskie oraz zabytkowe drewniane budynki wikarówki, spichlerza i starej plebanii z drugiej połowy z XIX wieku. W ostatnim z budynków urządzono izbę regionalną, w której obejrzycie m.in. zbiory tkactwa ludowego.
Do Puńska warto przyjechać zwłaszcza w noc świętojańską. W tym dniu odbywa się tu folklorystyczne Święto Rosy. Co roku jego obchody odbywają się nad jeziorem Sejwy w gospodarstwie agroturystycznym Šilaine. Tego dnia prowadzący uroczystość Litwini przebierają się w stroje ludowe, śpiewają litewskie pieśni, a także zbierają zioła, by następnie upleść z nich wianki, które puszcza się na wodę. Inna ważna impreza to Dni Puńska, które odbywają się każdego roku 15 sierpnia w ramach święta Zielnej. Towarzyszą jej odpusty, jarmark folklorystyczny oraz koncerty zespołów z Polski i Litwy.
- Polecam także Muzeum im. Juozasa Vainy mieszczące się w Domu Kultury Litewskiej oraz skansen z oryginalną zagrodą, który słynie z organizacji imprez kulturalnych. Jedną z nich jest Festiwal Teatrów Stodolanych - mówi pan Witold.
Impreza, o której wspomina nasz rozmówca, przyciąga do Puńska pasjonatów teatru z Polski i z Litwy. W lipcu tego roku odbyła się już po raz 28. Jak dowiadujemy się z portalu e-teart.pl, teatry stodolane to tradycja, która wywodzi się z litewskich wiosek, a Puńsk jest jednym z nielicznych miejsc, w którym nadal jest podtrzymywana.
Sękacze, mrowiska i kindziuki
Po aktywnym dniu koniecznie spróbujcie puńskich przysmaków. Pamiętajcie: kuchnia litewska nie należy do niskokalorycznych. Jeśli jednak już tu będziecie, warto zaszaleć. Bo rzadko zdarza się okazja, by móc spróbować tylu oryginalnych dań, których nie ma w innych częściach naszego kraju. - Polecam zwłaszcza restauracje: Ruta oraz Zajazd Litewski, w których serwowane są tradycyjne potrawy - mówi pan Witold.
Co warto zjeść w Puńsku? Nasza pierwsza propozycja to sękacze. Podobno nigdzie w Polsce nie znajdziecie lepszych. Dla niewtajemniczonych: to wypieki z ciasta biszkoptowo-tłuszczowego, które przypominają ścięte pnie drzew z wystającymi sękami (stąd też ich nazwa).
Sejneński sękacz Fot. Adam Kozak / Agencja Wyborcza.pl
Inny puński specjał to ciasto mrowisko. Przysmak układa się z usmażonych w głębokim tłuszczu faworków, potem polewa miodem i posypuje makiem i rodzynkami. Brzmi słodko? Zapewniamy, że nawet po małym kawałku nie będziecie myśleli o słodyczach już do końca dnia.
A jeżeli nie przepadacie za słodkościami, koniecznie skosztujcie puńskiego kindziuka. To wyjątkowo twarda, dojrzewająca wędlina, która jest jednym z najbardziej charakterystycznych dań litewskich. Nie każdy jest jej fanem, ale warto jej spróbować, by przynajmniej wyrobić sobie opinię o tej wędlinie. Nie zapomnijcie także o tutejszym chłodniku litewskim. Jeśli jesteście fanami tej potrawy, w Puńsku na pewno nie zawiedziecie się jej smakiem.
Sejneński kindziuk Fot. Adam Kozak / Agencja Wyborcza.pl
DOJAZD DO PUŃSKA:
Uważasz, że twoja miejscowość powinna znaleźć się w naszym cyklu i chcesz o niej opowiedzieć? A może znasz kogoś, kto chętnie podzieli się z nami opowieścią o miejscu, z którego pochodzi? Napisz do nas na adres podroze@agora.pl.
Poznaj też poprzednie odcinki naszego cyklu "Stąd jestem". Znajdziesz je tutaj >>
