Stolica: Jerozolima
Władze izraelskie ustanowiły jednostronnie stolicę Państwa Izrael w Jerozolimie. Tu mieszczą się niemal wszystkie instytucje centralne. Społeczność międzynarodowa nie uznaje jednak tej decyzji: placówki dyplomatyczne i konsularne większości państw mieszczą się w Tel Awiwie, który wraz z sąsiednimi miastami wchodzącymi w skład Wielkiego Tel Awiwu tworzy największą aglomerację miejską Izraela, liczącą ponad 2 mln mieszkańców.
Waluta: szekel (ILS), 1 ILS = 100 agorot; 1 USD = ok. 4,1 ILS
Języki urzędowe: hebrajski, arabski
Inne języki: angielski, rosyjski
WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE
PRZEPISY CELNE
MELDUNEK
UBEZPIECZENIE
SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA
INFORMACJE DLA KIEROWCÓW
PODRÓŻOWANIE PO KRAJU
BEZPIECZEŃSTWO
RELIGIA, OBYCZAJE
PRZYDATNE INFORMACJE
WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE.
Zgodnie z polsko-izraelską umową o ruchu bezwizowym obywatele polscy legitymujący się paszportem ważnym co najmniej 3 miesiące mogą wjeżdżać i przebywać na terytorium Izraela bez wizy do 90 dni. Należy zwracać uwagę na stemple umieszczane w paszporcie przez służby graniczne Izraela. Przekroczenie okresu dozwolonego pobytu, określonego w stemplu zamieszczonym w paszporcie podróżnego przez izraelskie służby graniczne, może być uznane za pobyt nielegalny i spowodować odmowę wjazdu przy kolejnych wizytach. Ruch bezwizowy nie dotyczy przyjazdów w celu podjęcia pracy, innej działalności zarobkowej lub pobytu stałego. W przypadku pobytów o takim charakterze należy przed przyjazdem do Izraela uzyskać odpowiednią wizę w izraelskim przedstawicielstwie konsularnym w kraju stałego zamieszkiwania. Przy wjeździe i wyjeździe z Izraela miejscowe służby graniczne przeprowadzają krótkie rozmowy na temat celu i charakteru podróży oraz zawartości bagażu podróżnego. Należy się liczyć ze stosunkowo dociekliwymi pytaniami. Władze graniczne mogą odmówić prawa wjazdu do Izraela osobom, co do których istnieje podejrzenie, że faktyczny cel ich przyjazdu jest inny niż deklarowany, jak również osobom, które przebywały poprzednio w Izraelu bez ważnej wizy pobytowej. Odmawia się również prawa wjazdu osobom, których krewni przebywają w Izraelu nielegalnie. Dodatkowym warunkiem, od którego może być uzależniona decyzja o zgodzie na wjazd do Izraela, jest udokumentowanie posiadania równowartości 100 USD na każdy dzień pobytu. Decyzje izraelskich władz granicznych są podejmowane arbitralnie i są nieodwołalne. Osoba, której odmówiono wjazdu do Izraela, jest odsyłana do kraju, z którego przybyła, tymi samymi liniami lotniczymi. Jeśli ma bilet powrotny - wraca na własny koszt, jeśli ma bilet tylko w jedną stronę - na koszt przewoźnika. Obywatele polscy zarejestrowani jako mieszkańcy obszarów podległych Palestyńskiej Władzy Narodowej w przypadku planowania podróży zagranicznych powinni liczyć się z koniecznością podróży przez Kair (osoby zamieszkałe w Strefie Gazy) lub Amman (mieszkańcy Zachodniego Brzegu). Wynika to z wprowadzonej przez władze izraelskie praktyki uniemożliwiającej wjazd do lub wyjazd z Izraela przez lotnisko Ben Gurion koło Tel Awiwu osobom mającym prawo stałego pobytu na terytorium podległym Palestyńskiej Władzy Narodowej, nawet jeśli mają one obywatelstwo i dokument podróży (paszport) innego kraju. Ostateczne decyzje w takich sprawach podejmują w trybie indywidualnym izraelskie władze wojskowe. Decyzje pozytywne należą jednak do rzadkości. Ruch osobowy pomiędzy terytorium Izraela a obszarami będącymi w kompetencji Palestyńskiej Władzy Narodowej podlega licznym ograniczeniom. Na wszystkich drogach dojazdowych łączących te terytoria wystawione są izraelskie posterunki wojskowe kontrolujące przejeżdżające pojazdy i ich pasażerów. Okresowo, w czasie wzrostu napięcia w regionie, przejścia te są zamykane i należy liczyć się z utrudnieniami przy wjeździe lub wyjeździe z tych obszarów bądź z brakiem możliwości wjazdu. Obecnie trwa budowa wysokiego muru betonowego oddzielającego terytorium Izraela od obszarów administrowanych przez Palestyńską Władzę Narodową. Jeszcze większym ograniczeniom podlega ruch osobowy do Strefy Gazy. Na wjazd do i wyjazd ze Strefy Gazy wymagane jest specjalne zezwolenie izraelskich władz wojskowych. Okres oczekiwania na zezwolenie wynosi ok. 7 dni (w przypadku pozytywnej decyzji). Częstą praktyką jest jednak odmowa władz izraelskich wydania cudzoziemcowi zezwolenia na wjazd. Przy planowaniu podróży do krajów sąsiadujących z Izraelem należy wziąć pod uwagę, że nie istnieje ruch osobowy między Izraelem a Libanem i Syrią. Ponadto osoby, które mają w paszportach stemple izraelskich służb granicznych potwierdzające ich pobyt w Izraelu, nie mogą wjechać do tych państw, nawet jeśli chcą się tam udać z terytorium innego kraju. Spośród państw sąsiadujących - tylko z Egiptem i Jordanią utrzymywany jest graniczny ruch lądowy. W praktyce jedynym lądowym przejściem granicznym między Izraelem a Egiptem jest przejście Ejlat-Taba, natomiast między Izraelem a Jordanią czynne są dwa przejścia graniczne: na północy Nehar ha-Yarden blisko izraelskiej miejscowości Beit She'an - mostem zwanym Sheikh Hussein (od strony jordańskiej), oraz na południu przejście graniczne Arava, położone w sąsiedztwie izraelskiego miasta Ejlat oraz jordańskiego miasta portowego Akaba.
PRZEPISY CELNE.
Do Izraela turysta może wwieźć w gotówce środki finansowe w dowolnej walucie. Wartość dopuszczalnej do wwozu i wywozu kwoty w gotówce nie może przekroczyć 80 000 szekli (obecnie ok. 19 500 USD). Wwóz i wywóz większych kwot wymaga zezwolenia. Restrykcyjne przepisy fitosanitarne nie pozwalają wwozić żywności, roślin i chemikaliów. Ograniczeniom podlega również wwóz żywych zwierząt - zarówno domowych, jak i użytkowych. Wwóz i wywóz zwierząt domowych (np. psy, koty) podlega przepisom międzynarodowym. Ponadto zakazuje się wwozu stylizowanych monet, matryc do ich produkcji oraz urządzeń i automatów do gier hazardowych. Ograniczeniami objęty jest również wwóz napojów alkoholowych (o zawartości alkoholu poniżej 40 proc. - do 2 l, powyżej 40 proc. - 1 l), papierosów (400 szt.) i perfum (250 ml). Zakazany jest wwóz substancji narkotycznych.
MELDUNEK.
Nie ma obowiązku meldunkowego. Z uwagi na zdarzające się uliczne kontrole izraelskich służb imigracyjnych i policji cudzoziemcy powinni stale mieć przy sobie dokumenty podróży. Osoba niemająca przy sobie dokumentu potwierdzającego legalność jej pobytu w Izraelu może zostać przez miejscowe służby zatrzymana do wyjaśnienia jej statusu w tym kraju. Osoby przebywające w Izraelu nielegalnie (dłużej niż okres, na który władze izraelskie wydały zgodę) mogą być zatrzymane, osadzone w areszcie deportacyjnym, a następnie wydalone z Izraela w trybie policyjnym.
UBEZPIECZENIE.
Polisy polskich towarzystw ubezpieczeniowych są uznawane. Ze względu na bardzo wysokie koszty usług medycznych warto wykupić w kraju stosowne ubezpieczenia. Ubezpieczenia komunikacyjne są obowiązkowe. Osoby wjeżdżające do Izraela pojazdami mechanicznymi powinny mieć międzynarodową polisę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej (tzw. green card).
SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA.
Szczepienia ochronne nie są obowiązkowe. Nie ma szczególnych zagrożeń sanitarno-epidemiologicznych. Należy przestrzegać elementarnych zasad higieny. Choć woda z wodociągów miejskich jest zdatna do picia bez przegotowania, zalecane jest używanie wody butelkowanej. Istnieje powszechny dostęp do opieki medycznej. Usługi medyczne są na wysokim poziomie. Cena wizyty lekarskiej to ok. 100 USD, wizyty u specjalisty - od 200 USD. Doba pobytu w szpitalu kosztuje do 1000 USD, w zależności od świadczonych usług medycznych.
INFORMACJE DLA KIEROWCÓW.
Izrael honoruje prawo jazdy wydane przez władze polskie oraz międzynarodowe prawo jazdy przez okres 90 dni od wjazdu. Przy dłuższym (uzasadnionym) pobycie należy uzyskać dokument izraelski. Procedura wymaga tłumaczenia krajowego prawa jazdy na język hebrajski, wniesienia opłat i zdania egzaminu praktycznego. Wydawane są dwa rodzaje prawa jazdy: na samochody z automatyczną skrzynią biegów oraz na samochody z ręczną skrzynią biegów. Aby wynająć samochód lub motocykl, niezbędne jest prawo jazdy oraz (w większości firm wynajmujących samochody) karta kredytowa znanej sieci (VISA, MasterCard itp.). Zazwyczaj firmy miejscowe oferują samochody z automatyczną skrzynią biegów. Wypożyczonym w Izraelu samochodem można poruszać się tylko po terytorium tego państwa. Wypożyczalnie nie zezwalają na wjazd ich samochodami na terytorium Zachodniego Brzegu oraz Strefy Gazy, pozostających się w kompetencji Palestyńskiej Władzy Narodowej.
PODRÓŻOWANIE PO KRAJU.
Na terenach podległych Palestyńskiej Władzy Narodowej może dochodzić do starć zbrojnych, demonstracji i zamieszek. Strefa Gazy i główne palestyńskie ośrodki miejskie na Zachodnim Brzegu (m.in. Betlejem, Hebron, Jerycho, Nablus, Dżenin) bywają okresowo niedostępne dla turystów, a stale stanowią terytorium, na którym przebywanie wiąże się z podwyższonym ryzykiem. Wjazd do Strefy Gazy wymaga zezwolenia władz izraelskich - uzyskanie go nie jest łatwe, a procedura może trwać kilka, a nawet kilkanaście dni. Turyści planujący odwiedzić tereny podległe Palestyńskiej Władzy Narodowej winni wziąć pod uwagę ryzyko z tym związane; wyjazd może przy tym nie być możliwy w zaplanowanym przez turystę terminie. Okresowo zagrożenie bezpieczeństwa może występować także na pozostałym obszarze podległym Palestyńskiej Władzy Narodowej, tj. na Zachodnim Brzegu, a także we wschodniej części Jerozolimy i w niektórych miastach Izraela (np. Nazaret). Zdarzają się przypadki ostrzelania i obrzucania kamieniami samochodów. Na Wzgórzach Golan nie należy schodzić z dróg i wytyczonych szlaków z uwagi na miny. Szczególną ostrożność trzeba zachować na drogach i podczas wycieczek pieszych w okresie gwałtownych opadów (styczeń-marzec), kiedy zdarza się, że rwące potoki niszczą drogi lub uniemożliwiają przejazd. Odnosi się to również do dróg położonych nad Morzem Martwym, które mogą być okresowo zamykane z uwagi na zagrożenie powodzią lub lawinami błotno-kamiennymi.
BEZPIECZEŃSTWO.
Napięta sytuacja polityczna wzmaga zagrożenie zamachami terrorystycznymi, co dotyczy praktycznie całego terytorium Izraela. Trzeba bezwzględnie stosować się do wymogów i zaleceń władz dotyczących zachowania środków bezpieczeństwa (np. rewizje toreb przy wejściu do sklepów i restauracji) oraz być przygotowanym na szczegółową kontrolę bagażu przy wyjeździe z Izraela. Z tego względu na lotnisku należy być co najmniej 3 godziny przed planowanym wylotem. Zagrożenie przestępczością kryminalną nie jest natomiast wysokie. Z uwagi na zdarzające się kradzieże kieszonkowe szczególną ostrożność należy zachować w miejscach zatłoczonych i często odwiedzanych przez turystów (także na plażach).
RELIGIA, OBYCZAJE.
Izrael jest krajem wielu religii, choć dominuje judaizm. Normy zwyczajowe nakazują respektowanie odmiennych rytuałów i sposobów zachowania. Nie należy manifestować swojej odmienności, szczególnie w czasie świąt religijnych. Turyści zwiedzający miejsca zamieszkiwane przez ortodoksyjnych wyznawców judaizmu powinni być odpowiednio ubrani (długie spodnie, długie spódnice, długie rękawy). Niewskazane jest poruszanie się samochodem w tych rejonach w czasie szabasu. Nie należy również odwiedzać miejsc kultu, jeśli nie godzą się na to uczestnicy uroczystości religijnych, ani też fotografować tych osób bez ich zgody. Podobne zasady dotyczą zachowania w miejscach kultu innych religii - w meczetach i kościołach.
PRZYDATNE INFORMACJE.
W okresie szabasu, tj. od piątku wieczór do soboty wieczór, komunikacja w Izraelu jest ograniczona, a niektóre ulice są zamykane - należy to uwzględnić w planach wycieczkowych. W tym czasie nie działają również instytucje, a większość sklepów jest zamknięta. W święto Jom Kipur w całym Izraelu ustaje na wszystkich drogach, w miejscowościach i oraz poza nimi, ruch samochodowy i motocyklowy. Kierowcy próbujący poruszać się wówczas samochodem muszą się liczyć z mandatem policyjnym lub obrzuceniem samochodu kamieniami. Ze względu na zagrożenie atakami terrorystycznymi należy w miarę możności unikać poruszania się środkami komunikacji publicznej. W okresie ramadanu w Strefie Gazy i w miastach palestyńskich na Zachodnim Brzegu, w których większość stanowi ludność muzułmańska (oprócz Betlejem), a także w arabskiej dzielnicy Starego Miasta w Jerozolimie należy od wschodu do zachodu słońca unikać publicznego spożywania posiłków, picia napojów i palenia tytoniu.
