Czym jest busola? Definicja wskazuje, że jest to przyrząd nawigacyjny, który służy do wyznaczania kierunku bieguna magnetycznego. Posiada igłę magnetyczną znajdującą się w ochronnym pudełku, ale jest znacznie bardziej rozbudowana od kompasu. Igła znajduje się tu na limbusie, czyli ruchomym pierścieniu z podziałką rozpisaną w stopniach. Zwykle jest zalewana alkoholem po to, by odczyty mogły być szybsze i dokładniejsze. Elementami składowymi busoli są też: muszka, szczerbinka, zwierciadło i linijka.
Kiedy pojawiła się busola? Co to jest? Warto w tym miejscu zaznaczyć, że busola jako taka pojawiła się w XIII w. wśród włoskich żeglarzy. Zastąpiła dawne, mniej użyteczne przyrządy nawigacyjne. Jej idei niekiedy dopatrujemy się już w starożytnych Chinach. To tam wynaleziono igłę magnetyczną pływającą na niewielkim drewienku w misie pełnej wody. Oczywiście taki wynalazek był mało praktyczny, co daje pierwszeństwo Włochom. To oni wykorzystali mocowanie igły na ostrzu, całość zaś umieścili w pudełku z bukszpanowego lub bukowego drewna i dodawali kolejne elementy tak, że w końcu powstała busola.
W jaki sposób działa busola? Do czego służy? Przyrząd jest ceniony z uwagi na dokładność, której nie posiada kompas. Dzięki niemu wyznacza się azymut magnetyczny, czyli kąt pomiędzy północną częścią południka magnetycznego a obranym kierunkiem poziomym. Wyraża się go w mierze kątowej odczytywanej z busoli. Po to, by uzyskać miarę azymutu geograficznego, wykorzystuje się zjawisko deklinacji magnetycznej.
W praktyce zastosowanie busoli polega na tym, by stanąć w wybranym kierunku i zwolnić igłę magnetyczną busoli tak, by swobodnie wskazywała kierunek północny. Obrotowy imbus pozwoli nam na ustawienie przyrządów celowniczych w wybranym przez nas kierunku. Uwzględniając zjawisko deklinacji magnetycznej, trzeba nanieść poprawki rzędu kilku stopni. Można to uczynić wykorzystując punkty odniesienia w terenie. Warto wiedzieć o tym, że busole występują w różnych rozmiarach i mogą mieć różnorodną budowę. Nie wszystkie są też jednakowo dokładne w pomiarach.
O czym pamiętać, gdy w terenie ma nam pomóc busola? Jak używać tego przyrządu? Warto pamiętać o podstawowych zasadach obsługi tego narzędzia, które zapewnią jego prawidłowe funkcjonowanie i sprawią, że będzie nam długo służyło. Przede wszystkim trzeba:
Busola a kompas? Z pozoru oba przedmioty są niezwykle podobne do siebie. W obu niezwykle istotna jest igła magnetyczna. Przede wszystkim różni je jednak stopień zaawansowania i możliwości, które dają użytkownikowi. W busoli znajdziemy dodatkowo obrotowy limbus, który pozwala na wyznaczenie azymutu, ale też muszkę ze szczerbinką. Składają się one na celownik. W kompasie nie ma także lusterka. Jego montaż w busoli pozwala na jednoczesne obserwowanie celu i wskazań igły magnetycznej. Urządzenie to pozwala na osiągnięcie znacznie większej precyzji w wyznaczaniu odległych punktów nawigacyjnych.
Zobacz też: Szlaki na Śnieżnik. Którą trasę wybrać, aby dostać się na szczyt?