W ciągu 50 lat w pobliżu jeziora zgromadzono prawie 6,5 mln ton trujących odpadów. Źródłem największej ilości toksycznych substancji są pozostałości Bajkalskiego Celulozowo-papierniczego Kombinatu, który funkcjonował w okolicy jeziora.
Bajkalski Kombinat Celulozowo-Papierniczy produkował celulozę, papier i karton. Naukowcy już w fazie budowy fabryki ostrzegali, że może być to szkodliwe dla środowiska. W październiku 2008 roku kombinat został czasowo zamknięty po protestach ekologów, jednak w 2010 roku ówczesny premier Rosji Władimir Putin nakazał wznowienie jego działalności.
Stawy gromadzą toksyczne odpady
W 2008 roku w fabryce został zainstalowany system oczyszczania ścieków z zamkniętym obiegiem wody. Sprawiło to jednak, że fabryka stała się nierentowna. Trzeba było bowiem zrezygnować z produkcji bielonej celulozy, która przynosiła największe zyski, a wymagała otwartego obiegu wody. Kombinat, poza celulozą i papierem, wytworzył 6,5 mln ton szlamu ligniny - toksycznego odpadu, który składa się m.in. z siarki i związków chloru. W 2013 r. fabryka została zamknięta.
Odkąd zamknięto fabrykę, problem stanowi głównie kilkanaście stawów do składowania odpadów wykopanych nad brzegiem jeziora i okolicach Bajkału. Te zbiorniki zostały stworzone w celu przetwarzania odpadów z kombinatu.
Odpady zgromadzone są w co najmniej 13 dużych kamieniołomach lub stawach, w trzech skupiskach obok siebie i blisko od brzegu jeziora. Stawy miały być tymczasowym rozwiązaniem. Zostały zbudowane na wzór kart ułożonych jedna nad drugą (jak tarasy) i ulokowane w strefie zagrożenia błotem, a dokładnie na drodze potencjalnego zsuwu błota.
Tak wygląda obecnie teren Bajkalskiego Celulozowo-papierniczego Kombinatu Żródło: Google Maps; rok 2019 (https://www.google.com/maps/search/Bajkalsk+google+earth/@51.4971349,104.2336001,4029m/data=!3m1!1e3)
Portal The Siberian Times informuje, że naukowiec Dave Petley z University of Sheffield w Wielkiej Brytanii potępił to działanie i nazwał je "przerażającym przykładem składowiska odpadów wysokiego ryzyka".
Ryzyko składowania odpadów w tym miejscu jest wyraźnie niedopuszczalnie wysokie, a konsekwencje poważnej awarii jeziora Bajkał byłyby naprawdę katastrofalne. I warto zauważyć, że nie są to jedyne stawy do przechowywania odpadów w tym obszarze
- napisał na swoim blogu prorektor ds. badań i innowacji, wzywając do natychmiastowej oceny integralności stawów.
Jak podało Ministerstwo Irkucka, kontrole przeprowadzone pod koniec lipca nie wykazały żadnych przecieków ani zagrożeń dla integralności odpadów. Jednak eksperci twierdzą, że nadszedł czas na opracowanie innego rozwiązania i pozbycia się problemu toksycznych odpadów.
Nie tylko do jeziora Bajkał dostają się odpady. Do innych zbiorników wodnych i rzek trafiają toksyczne substancje. Okazuje się, że niektóre rzeki są zanieczyszczone nawet antybiotykami. O tym dowiesz się więcej z poniższego filmu:
Bajkał to najstarsze i najgłębsze jezioro na świecie. Jego maksymalna głębokość sięga 1642 m, a powierzchnia 31 500 km kwadratowych. Z powodu swoich rozmiarów bywa nazywany "syberyjskim morzem".
