Zgubienia lub kradzieży portfela, nie tylko podczas wakacyjnych wyjazdów, obawia się każdy. Grupa szwajcarskich naukowców przeprowadziła badanie, w którym sprawdziła, gdzie i kiedy ludzie najchętniej zwracają znalezione portfele. Jego wyniki zostały opublikowane w magazynie "Science".
Badanie trwało trzy lata i pochłonęło około pół miliona dolarów. Wzięło w nim udział trzynastu asystentów badawczych, którzy podróżowali dookoła świata - odwiedzili 355 dużych miast w 40 krajach. Ich zadaniem było "gubienie" portfeli w różnych miejscach, a następnie sprawdzanie, ile z nich zostało zwróconych.
W eksperymencie wykorzystano 17 tysięcy portfeli - część z nich była pusta, w części znajdowały się pieniądze (w lokalnej walucie). Poza tym w środku umieszczone zostały też klucze, wizytówka i dane kontaktowe do osoby, do której portfel teoretycznie miał należeć. Jeśli chodzi o pieniądze, przeważnie była to równowartość 13,45 dolarów amerykańskich, a w trzech krajach (Polsce, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych) - 94,15 dolarów lub 13,45 dolarów, ale bez klucza.
Wyniki badania pokazują, że, biorąc pod uwagę średnią ze wszystkich krajów, około 40 procent osób skontaktowało się z "właścicielem" portfela, jeśli nie było w nim pieniędzy, a nieco ponad połowa (51 procent), gdy były w środku. Co ciekawe, znalazcy dużo chętniej zwracali portfele z większą zawartością pieniędzy - aż 72 procent próbowało oddać zgubę z równowartością 94,15 dolarów.
Polska wysoko w rankingu
Wśród przebadanych krajów Polska zajęła szóste miejsce. Badanie pokazało, że dla Polaków nie ma większego znaczenia, czy portfel zawiera pieniądze, czy jest pusty. W tej pierwszej sytuacji zwróciło go 69 procent osób, w drugiej - 63 procent.
Polskę wyprzedziły Szwajcaria, Norwegia, Holandia, Dania oraz Szwecja. W Szwajcarii portfele oddało najwięcej osób - 79 procent z zawartością, a puste 74 procent. Tuż za naszym krajem znalazły się z kolei Czechy, Nowa Zelandia, Niemcy oraz Francja.
Na oddanie portfeli najmniej osób zdecydowało się w Peru, Maroko i Chinach, które zajęły ostatnie miejsce. Tam tylko siedem procent znalazców zwróciło puste portfele i 22 procent z zawartością. Co ciekawe, w zestawieniu wyróżniły się dwa kraje - Peru i Meksyk. Ludzie rzadziej zwracali tam portfele z pieniędzmi niż bez. Autorzy badania nie potrafią jednak jasno wyjaśnić tej różnicy.
Nie chcemy czuć się jak złodzieje
Jeden z naukowców, który pracował przy eksperymencie, odpowiedział na pytanie, dlaczego generalnie chętniej zwracane są portfele z pieniędzmi niż puste.
Nasze wyniki sugerują, że jest to połączenie altruizmu i awersji do kradzieży. Nikt nie chce poczuć się jak złodziej
- wyjaśnia Christian Lukas Zünd, ekonomista z Uniwersytetu w Zurychu.
Aby wesprzeć swoją teorię, zespół badaczy poinformował, że więcej osób zwracało portfel, jeśli były tam i pieniądze, i klucz, niż jeśli zawierał on jedynie gotówkę. Ich zdaniem klucz, który dla właściciela zguby jest prawdopodobnie bardziej osobistą rzeczą, motywował znalazców do pomocy i bezinteresownego działania.
Naukowcy poprosili też grupę chętnych o powiedzenie, jak zareagowaliby, gdyby trzymali przy sobie zgubiony przez kogoś portfel. Pytani przyznali, że ich zdaniem bardziej za kradzież uznaliby posiadanie portfela z pieniędzmi niż bez. Im więcej byłoby w nim pieniędzy, tym więcej osób poczułoby się jak złodzieje.
Inny badacz związany z badaniem, Michel Marechal, przyznał, że założona na początku teza była zupełnie inna. Naukowcy spodziewali się bowiem, że puste portfele będą chętniej zwracane, a te z pieniędzmi zostaną u znalazców. Okazało się jednak, że jest całkiem odwrotnie.
