Amsterdam
Spotkanie z Amsterdamem chciałam zacząć od Domu Rembrandta. Stałam pod pomnikiem mistrza. Lało i wiało, nie mogłam rozłożyć mapy. Pytałam przechodzących obok Holendrów, gdzie ten dom. Na dziesięciu ośmiu nie miało pojęcia. A on był kilka przecznic dalej...
Rembrandthuis
(Dom Rembrandta), Jodenbreestraat 4. Malarz kupił go w 1639 r. za pieniądze za "Straż nocną", mieszkał tu 20 lat. Kiedy zbankrutował, musiał dom sprzedać. Muzeum powstało na początku XX w. Zrekonstruowano oryginalne wnętrza, w części wystawowej bogata kolekcja rycin Rembrandta.
Trzy najważniejsze muzea Amsterdamu leżą blisko siebie wokół tzw. Museumplein:
Rijksmuseum (Muzeum Narodowe)
Stadhouderskade 42, w zabytkowym budynku z XIX w. zaprojektowanym przez P.J.H. Cuypersa. Tu czeka nas spotkanie z Rembrandtem (m.in. "Straż nocna") i dziełami innych niderlandzkich malarzy: Jana Vermeera, Fransa Halsa, Jacoba Van Ruysdaela i Jana Steena. Obecnie w remoncie (do 2008 r.), ale arcydzieła zobaczymy w południowym skrzydle (Philips Wing).
Van Gogh Museum (Muzeum Van Gogha)
Paulus Poterstraat 7. To chyba jedyne miejsce w Amsterdamie, gdzie stoi się w kolejce, posuwającej się jednak szybko i sprawnie. Największa na świecie kolekcja dzieł van Gogha: od wczesnego okresu holenderskiego po wibrujące słońcem i barwami południa obrazy z Arles i Saint-Remy. Poza tym stała wystawa impresjonistów francuskich
Stedelijk Museum
Paulus Potterstraat 13, jedno z najważniejszych muzeów sztuki współczesnej na świecie. W stałej kolekcji m.in. Malewicz, Mondrian, Kandinsky, Chagall, van Gogh. Ciekawe wystawy czasowe najnowszej sztuki. Obecnie w remoncie. Od połowy maja do 2006 r. zbiory można oglądać w budynku dawnej poczty, niedaleko Dworca Centralnego przy Oosterrdokskade 3-5.
Berlin
Trzecia kulturalna stolicy Europy po Paryżu i Londynie. Fascynuje dynamiką zmian. Ile razy tu jestem, zaskakuje mnie. Jeszcze niedawno na Potsdamer Platz gubiłam się w betonowych rozkopach kolosalnego placu budowy. Dziś można się zagubić w gąszczu szklanych punktowców. Nie wiem, czy nowy Berlin jest piękny, ale nigdy się w tym mieście się nie nudziłam.
Museumsinsel (Wyspa Muzeów)
Bodestrasse 1-3, największy kompleks muzealny Berlina złożony z pięciu muzeów. Czynne są trzy: Pergamonmuseum (Muzeum Pergamońskie) - gdzie w starożytny świat przenosi nas Ołtarz Pergamoński sprzed 2200 lat i Brama Isztar z Babilonu; Altes Museum (Stare Muzeum), pierwsze w Prusach (powstało w 1830 r.) - z kolekcją antyczną, Alte Nationalgalerie (Stara Galeria Narodowa) - sztuka XIX- i XX-wieczna, m.in. Monet, Manet, Renoir, Böcklin, Cezanne.
Neue Nationalegalerie
Potsdamer Strasse 50, budynek zwany "szklaną świątynią modernizmu", zbudowany w 1968 r. według projektu Ludwiga Mies van der Rohe. W stałej kolekcji m.in. Kirchner, Picasso, Klee, Dix, Kokoschka. Obecnie odbywa się tu najgłośniejsza europejska wystawa "MoMA in Berlin" z arcydziełami z Museum of Modern Art w Nowym Jorku, czynna do 19 września.
http://www.smb.spk-berlin.de http://www.moma-in-berlin.de
Museum Hamburger Bahnhof
Invalidenstrasse 50-51. Znakomite muzeum sztuki współczesnej w oryginalnej architekturze - adaptowanym w 1996 r. b. dworcu Hamburskim. W kolekcji: Warhol, Rauschenberg, Lichtenstein, Beuys. Ciekawe wystawy czasowe.
http://www.smb.spk-berlin.de http://www.hamburgerbahnhof.de/
Martin Gropius-Bau
Niederkirchner Strasse 7, znakomita galeria młodej sztuki w potężnym zabytkowym XIX-wiecznym gmachu z neorenesansową dekoracją. Odbywa się tu m.in. festiwal sztuki Festspiele.
Deutsche Guggenheim
Unter den Linden 13-15. Czasowe wystawy znanych współczesnych artystów. Obecnie Nam June-Paika do 9 lipca.
http://www.deutsche-guggenheim-berlin.de
Bruksela
Spacer po brukselskiej starówce, a zwłaszcza po Grand Place (Rynku), dostarcza niezwykłych przeżyć. To jeden z najpiękniejszych placów Europy. Strzelisty gotycki ratusz, neogotycki Maison du Roi, wystawnie ozdobione domy cechowe świadczą o bogactwie i smaku mieszkańców. Nocą Grand Place oświetlony jest jak wspaniały salon. W sąsiednich uliczkach pełno kafejek i sklepów ze sławnymi belgijskimi czekoladkami i turystycznymi gadżetami (karierę robią te w barwach unijnych).
Musees Royaux des Beaux Arts (Królewskie Muzea Sztuk Pięknych)
Rue du Musee 9. Nie odwiedzić tego muzeum to tak, jak być w Paryżu i nie wstąpić do Luwru. Jest ogromne, składa się z Muzeum Sztuki Dawnej i Museum Sztuki Nowoczesnej. W pierwszym m.in. van der Weyden, Memling, Cranach, Breugel, Rubens. Chlubą drugiego jest największa kolekcja surrealistycznych obrazów Magritte'a.
http://www.fine-arts-museum.be
Musee Horta przy Rue Americaine 25.
Dom "ojca secesji" Victora Horty. Dekoracyjna architektura, oryginalne wnętrza i stylizowane meble w klimacie epoki.
Centre Belge de la Bande Dessinée (Muzeum komiksu)
Rue des Sables 20. Dla miłośników komiksu to raj. Belgia jest ojczyzną komiksów, ich nakłady sięgają rocznie 40 mln. Co ciekawe, muzeum sztuki masowej mieści się w secesyjnym budynku projektu Victora Horty.
http://www.brusselsbdtour.com/cbbd.htm
Londyn
Kulturalne życie Londynu płynie równie szerokim nurtem jak Tamiza. Strażnikiem angielskiej tradycji jest The Globe - zrekonstruowany słynny teatr Szekspira. A symbolem nowoczesności Barbican Center z salami wystawowymi, koncertowymi, teatralnymi, kinowymi, restauracjami.
British Museum
Great Russell Street; Pierwsze publiczne muzeum w Londynie założone w 1753 r. Około stu galerii muzeum obejmuje całą historię cywilizacji świata (ponad 4 mln eksponatów). Starożytny Egipt (kolekcja mumii!), Grecja, Rzym, Daleki Wschód.
http://www.british-museum.ac.uk
National Gallery
Trafalgar Square. Galeria Narodowa założona w 1824 r. szybko stała się jedną z najbardziej liczących się na świecie. Imponująca kolekcja malarstwa europejskiego od 1250 do 1900 r., m.in. "Madonna wśród skał" Leonarda, "Autoportret" Rembrandta", "Parasole" Renoira.
http://www.nationalgallery.org.uk/about/contact.htm
Tate Gallery
Britain, Millbank, Modern, Bankside. Dzieli się na Tate Britain przy Millbank i Tate Modern przy Bankside (w przebudowanej elektrowni). Britain zajmuje się sztuką rodzimą od XVI w. do współczesności, ma m.in. ogromną kolekcję Turnera. Tate Modern kolekcjonuje dzieła współczesnej światowej sztuki i organizuje czasowe wystawy.
http://www.tate.org.uk/home/default.htm
Royal Academy of Arts (Królewska Akademia Sztuk Pięknych)
Burlington House, Piccadilly. Akademia powstała w 1769 r. Oprócz stałej kolekcji skupionej na rodzimej sztuce od XVIII w. do dziś (Reynolds, Gainsbourgh, Turner, Constable, Hockney) każdego lata od czerwca do sierpnia odbywa się tu największy przegląd współczesnej sztuki brytyjskiej - Summer Exhibition.
http://www.royalacademy.org.uk
Madryt
W tym roku najważniejszą artystyczną postacią Hiszpanii i świata jest Salvador Dali. Obchodzimy setną rocznicę urodzin wielkiego surrealisty i ekscentryka. Aby uczcić tę rocznicę, warto pojechać z Madrytu do Katalonii, najlepiej do rodzinnego miasta artysty Figueras, (pociągiem ok. siedmiu godzin), gdzie w Dali Theatre Museum ( http://www.dali-estate.org ) znajduje się kolekcja obrazów i różnych osobliwości. Dzień urodzin Dalego, 11 maja, miasto uczci festiwalem.
Prado/Museo del Prado
Paseo del Prado. Jedno z największych muzeów świata, pełne arcydzieł. Ok. 8,6 tys. obrazów ze zbiorów hiszpańskich królów i bogatych kolekcjonerów. Galerie malarstwa włoskiego (Correggio, Tintoretto, Veronese, Tiepolo, Tycjan), flamandzkiego, holenderskiego, niemieckiego (Memling, Metsys, Bosch, Breughel, Rubens, van Dyck, Rembrandt, Dürer, Cranach). Prado odwiedza się jednak przede wszystkim dla hiszpańskich mistrzów: Goi, Velazqueza, Ribery oraz El Greca.
Museo Thyssen-Bornemisza
Palacio Vilahermosa Paseo del Prado 8 (naprzeciwko Prado). Malarstwo od średniowiecza, przez impresjonistów do współczesności (Miro, Dali, Pollock, Hopper, Lichtenstein).
Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofia
Calle Santa Isabel 52. Stała ekspozycja współczesnej sztuki hiszpańskiej, której centralnym punktem jest słynna "Guernica" Picassa. Ponadto Bacon, Miro, Tapies i Dali.
http://www.museoreinasofia.mcu.es
Paryż
Choć mówi się, że dziś kulturalną stolicą świata stał się Nowy Jork, Paryż - mekka artystów i miłośników sztuki - nie ustępuje mu kroku. By chłonąć jego artystyczną atmosferę, wystarczy spacer po dzielnicach malarzy Montmartre i Montparnasse, włóczęga po literackich kawiarniach Saint-Germain-des-Pres czy pełnych życia ulicach uniwersyteckiej Dzielnicy Łacińskiej wokół Sorbony. W Paryżu zawsze zdarzały mi się inspirujące spotkania. Jednym z najważniejszych była wizyta u Kazimierza Brandysa w jego mieszkaniu w dzielnicy Marais.
Musee du Louvre
Największe muzeum świata - 350 tys. dzieł, z czego wystawia się ok. 30 tys. Początek dał mu Napoleon, ściągając dzieła sztuki z Egiptu i innych podbitych krajów. Rocznie zwiedza go 2 mln turystów. Chcąc obejrzeć wszystko, trzeba przejść 15 km. Czekają tu "Mona Lisa" Leonarda da Vinci, Wenus z Milo i Nike z Samotraki.
Museum d'Orsay
Rue de Lille 62. Od 1986 r. Mieści się w adaptowanym budynku dworca Gare d'Orsay, zbudowanym na wystawę światową w 1900 r. Sztuka zachodnioeuropejska od 1848 do 1919 r., w tym wspaniała kolekcja francuskich impresjonistów.
Centre Pompidou
Place Georges Pompidou. Centrum sztuki współczesnej oplecione kilometrami kolorowych rur, zbudowane w latach 70. Dzieła klasyków współczesności - Mattisse'a, Picassa, Braque'a, Legera, Kandinskiego, Chagalla, Duchampa, Brancusiego... Doskonale wyposażona biblioteka sztuki. Warto wjechać ruchomymi schodami na najwyższe piętra, skąd wspaniale widać Paryż. Wokół Centrum o każdej porze dnia i nocy występują uliczne teatry, muzycy, cyrkowcy. http://www.cnac-gp.fr
Musee Picasso
Hotel Sale 5, rue de Thorigny. Mieści jedną z największych kolekcji dzieł artysty.
Rzym
Rzym jak całe Włochy to wielkie muzeum, w którym przeszłość w naturalny sposób wiąże się z teraźniejszością. Wracać można tu w nieskończoność, by odkrywać wciąż nowe uroki Wiecznego Miasta. Odradzam zwiedzanie w środku upalnego lata.
Musei Capitolini, Piazza di Campidoglio (Muzea Kapitolińskie i Forum Romanum)
Na Forum o czasach świetności Imperium Rzymskiego przypominają archeologiczne pozostałości cesarskich budowli, świątyń i triumfalnych łuków. Na Kapitolu w czasach Renesansu Michał Anioł dokonał przebudowy pałaców i zaprojektował prowadzące do nich Wielkie Schody, których strzegą antyczne posągi Kastora i Polluksa. Pałace są dziś skrzydłami Muzeum Kapitolińskiego, a w nim ogromny zbiór posągów rzymskich i greckich (m.in. "Umierający Gal" i popiersia cesarzy) oraz galeria malarstwa renesansowego.
Miłośnikom sztuki polecam także wędrówki po kościołach, np. tropem obrazów Carravaggia, odwiedzenie Galerii Doria Pamphilli (m.in. Caravaggio i Tycjan), Galerii Spada, Galerii di Arte Antica w Palazzo Barberini, Galerii w Villa Borghese. Włoską sztukę XIX i XX w. (Chirico, futuryści) znajdziemy w Galerii Nazionale d'Arte Moderna.
http://www.roma2000.it; http://www, musecapitolini.org
Watykan
Bazylika św. Piotra. Jej budowę (na miejscu starej z czasów Konstantyna), rozpoczął w XV w. Bramante. Barokowe wnętrze w znacznym stopniu jest dziełem Berniniego, kopułę zaprojektował Michał Anioł. Do Bazyliki św. Piotra trzeba iść w dzień, kiedy słońce wydobywa całą pastelową urodę marmurów, i o zmierzchu, gdy sztuczne oświetlenie potęguje kontrasty światła i cienia. Pośród wielu skarbów Bazyliki najsłynniejsze to Pieta Michała Anioła z 1499 r. (dziś za kuloodporną szybą), dzieło 25-letniego artysty.
Muzea Watykańskie prowadzą do Kaplicy Sykstyńskiej i Stanz Rafaela. W Kaplicy Sykstyńskiej - genialne dzieło Michała Anioła - freski namalowane na zamówienie papieża Juliusza II ze scenami biblijnymi, genezą dzieła stworzenia i monumentalnym Sądem Ostatecznym. Dziełem Rafaela są natomiast freski w czterech komnatach zwanych stanzami, m.in. "Szkoła ateńska" przedstawiająca dyskutujących filozofów Platona i Arystotelesa w otoczeniu renesansowych artystów Leonarda da Vinci i Michała Anioła. Muzea Watykańskie to także nieprzebrane zbiory egipskiej, etruskiej, greckiej, rzymskiej rzeźby i religijnego malarstwa od średniowiecza do współczesności.
http://www.roma2000.it; http://mv.vatican.va
Wiedeń
W pełnym splendoru i pałaców Wiedniu, mieście jak z wystawnej teatralnej dekoracji, czas wbrew pozorom nie stoi w miejscu, a oferta kulturalna jest niezwykle bogata. Kiedy mam dość zwiedzania, siadam w kawiarni przy filiżance kawy i przeglądam gazety albo wyruszam na przejażdżkę tramwajem wokół Ringu i obserwuję ludzi, którzy, wydaje się, zeszli z portretów Schielego.
Kunsthistorisches Museum
Maria-Theresien-Platz. Dzieła Tycjana, Tintoretta, Breugla, Rembrandta, Rubensa. Po zwiedzaniu można odpocząć w pięknej muzealnej kawiarni.
Museumsquartier (Dzielnica Muzeów)
Leopold Museum, MUMOK (Museum Moderner Kunst Stiftung Ludwig), Kunsthalle
Museumsplatz 1. Takiego centrum sztuki współczesnej można pozazdrościć. Koniecznie zobaczmy Leopold Museum (Schiele, Klimt, Kokoschka) i Muzeum Sztuki Współczesnej MUMOK ze światową kolekcją sztuki od lat 60.
http://www.mumok.at http://www.leopoldmuseum.org http://www.knsthallewien.at
Albertina, Albertinaplatz 1
Słynne muzeum ze światową kolekcją grafiki. W zbiorach 1 mln rycin i 60 tys. rysunków: Dürer, Rafael, Rubens, Klimt, Schiele. I znakomite wystawy czasowe, obecnie Rembrandta (malarstwo i grafika), czynna do 27 czerwca
Belvedere
Eugen-Strasse 27. Dwa pałace księcia Eugeniusza Sabaudzkiego są pełne sztuki. W Górnym Belwederze mieści się największa kolekcja sztuki austriackiej. Główny rarytas - secesyjne obrazy Klimta.
MAK Oesterreichisches Museum für angewandte Kunst
(Muzeum Sztuki Zdobniczej), Stubenring 5. Najpiękniejsze dzieła sztuki użytkowej od gotyku i renesansu do secesji i art déco.
BA-CA Kunstforum
Freyung 8. Jedna z najbardziej prestiżowych sal wystawowych klasyków współczesności, której patronuje Bank Austria. Prezentuje wystawy czasowe, obecnie Wasilly Kandinsky do 18 lipca.
