Zamek królewiecki zbudowany został w XIII wieku. W późniejszych latach był wielokrotnie przebudowywany. To właśnie do tego zamku, latem 1941 r. przywieziono zrabowaną z Carskiego Sioła Bursztynową Komnatę. Bogato zdobiona komnata stała tam przez kilka lat. W 1944 r. w obawie przed zniszczeniem została zapakowana do skrzyń i umieszczona w zamkowych podziemiach. To ostatnia pewna wiadomość na temat jej losów.
W sierpniu 1944 r. zamek w Królewcu został zbombardowany przez lotnictwo brytyjskie. W wyniku pożaru spłonął niemal całkowicie. Ocalały jedynie grube mury zewnętrzne. Mimo licznych protestów studentów i intelektualistów, w 1968 r. Leonid Breżniew wydał rozkaz o wysadzeniu pozostałości w powietrze. Breżniew uważał, że zamek stanowił symbol pruskiego militaryzmu i należy go zastąpić czymś radzieckim.
Zamek krzyżacki w Królewcu w 1920 r. Zamek krzyżacki w Królewcu w 1920 r. (fot. domena publiczna)
W latach 60. i 70. ubiegłego wieku przeprowadzono dwa architektoniczne konkursy na zmianę oblicza centrum Kaliningradu. W założeniu, w miejscu zamku miał powstać reprezentacyjny prospekt z centralnie umieszczonym Domem Sowietów. Gmach miał pełnić funkcję siedziby administracji obwodu oraz być symbolem władzy radzieckiej w całym regionie.
Budowa betonowego kolosa rozpoczęła się w 1970 r. i nigdy nie została dokończona. Prace wstrzymano, kiedy okazało się, że wzniesiony został na niestabilnym gruncie i na gruzach zamkowych piwnic, które nie zostały dokładnie przebadane przez archeologów.
Dom Sowietów w trakcie budowy Dom Sowietów w trakcie budowy, fot. MicHael Galkovsky (wkimedia.org), licencja: CC-BY
W Kaliningradzie toczy się dyskusja o tym, czy warto odbudować zamek. Miałby on stać się turystyczną atrakcją i przyciągać gości zwłaszcza z Niemiec. W 2005 r. ideę odbudowy pochwalił sam Władimir Putin.
Problemem jest jednak Dom Sowietów. Mimo że gmach nie jest wykorzystywany, to ma on wielu obrońców, którzy nie chcą dopuścić do jego rozbiórki i postrzegają go jako pomnik dawnych czasów. Pojawił się nawet pomysł, aby betonowego olbrzyma połączyć z odbudowanym zamkiem. Jednak wizja ta jest chyba zbyt śmiała, aby mogła zostać zrealizowana.
Jeden z projektów rewitalizacji z 2007 r. Jeden z projektów rewitalizacji z 2007 r. źródło: Union of the Architects of Russia
