Tutejsze owoce i warzywa soczystością oraz smakiem bardzo się różnią od tych z chłodniejszych krajów. Na licznych terenach górskich wypasa się owce, a górale słyną z produkcji wyśmienitych serów. Bogata szata roślinna zwiększa również rozmaitość przypraw. Coś dla siebie znajdą tu zarówno osoby mięsożerne, jak i wegetarianie. Warto wiedzieć, że wiele potraw przyrządzanych jest na ostro. Warto pamiętać, że dla przeciętnego Gruzina spożywanie posiłku to nie zwykłe jedzenie, ale także okazja do spotkań towarzyskich.
Gruzja. Gruzińskie dania
Królem gruzińskiej kuchni jest chaczapuri - cienki placek nadziewany serem, zwykle w kształcie dużej płaskiej bułki. Podaje się go w rozmaitych wariacjach, w zależności od regionu (np. w Adżarii z jajkiem). Jego nazwę można przetłumaczyć jako "chleb z serem".
Równie popularne są chinkali , czyli pierogi o charakterystycznym kształcie, z pogrubieniem na szczycie, którego zwykle się nie jada. Faszeruje się je sosem-rosołem oraz wieprzowym lub wołowym mięsem (są też wersje wegetariańskie). Chinkali można zamówić zarówno w restauracji wysokiej klasy, jak i w zwykłej jadłodajni. Są duże i na tyle sycące, że wystarczy kilka, żeby się najeść. Podobną popularnością cieszy się lobio , czyli dobrze przyprawione danie z przetartej fasoli.
Co ciekawe, na gruzińskich stołach mało jest zup . Wyjątek stanowi charczo , czyli gęsta zupa wypełniona mięsem, której nazwę łatwo zapamiętać: jest tak ostra, że się po niej "charczy". Przed głównym posiłkiem często podawane są różne sałatki warzywne oraz przekąski. Dobry przykład to sacwi , czyli kurczak w sosie orzechowym, serwowany na zimno, popularny w środkowej części kraju.
Gruzini jedzą też kebaby i szaszłyki z licznymi przyprawami (mcwadi), a także kaszi, czyli gulasz z flaków, często podawany na śniadanie.
Na deser je się owoce (świeże lub suszone), w tym prawie w Polsce nieznane karalioki (szarony), wyglądające jak żółte pomidory. Nietypową przekąską jest czurczchela , czyli orzechy laskowe w masie z soku winogronowego z dodatkiem mąki.
Gruzja to światowa ojczyzna wina (po gruzińsku gwino). Produkuje się je przede wszystkim w Kachetii na wschodzie kraju. Uprawa winorośli ma tu bardzo długą tradycję, sięgającą 9 tys. lat wstecz. Wytwarza się tu zarówno wina białe, jak i czerwone - każde w kilkunastu odmianach. Słyną z doskonałej jakości i umiarkowanej ceny (nie dotyczy to jednak najtańszych produktów "winopodobnych").
Gruzja. Gruzińska uczta: Supra
Bardzo ważnym elementem życia Gruzina jest biesiada w gronie przyjaciół, czyli tzw. supra (słowem tym określa się ucztę, choć w dosłownym tłumaczeniu oznacza ono obrus). Ma ona wielusetletnią tradycję oraz uszczegółowiony rytuał. Zwykle na stole najpierw pojawiają się przystawki, po nich kilka ciepłych dań głównych, a na końcu słodkie desery. W dobrym tonie jest spróbowanie wszystkiego, choćby w małych ilościach.
Supra to przede wszystkim spotkanie towarzyskie i okazja do rozmów na rozmaite tematy, od rodziny po sztukę, sport czy sprawy ogólnopaństwowe (w te lepiej zbyt aktywnie się nie włączać). Najważniejszym elementem biesiad są słynne gruzińskie toasty . Na stole zawsze musi być wino, ale pić je wolno tylko na komendę mistrza toastów, zwanego tamadą (popijanie w międzyczasie jest dużym nietaktem). Kieliszek należy trzymać w prawej dłoni. To tamada decyduje o kolejności toastów: pierwszy zazwyczaj dotyczy okazji spotkania, a następne wygłasza się na cześć poszczególnych osób, ojczyzny, a nawet dzieł sztuki czy piękna przyrody. Im bardziej rozbudowany toast, tym lepiej - niektóre trwają nawet kilkanaście minut i stanowią prawdziwe dzieło oratorskie.
Gruzja. Gruziński słowniczek gastronomiczny
chaczapuri - placek-bułka z serem
charczo - ostra zupa z cielęciny
chinkali - pierogi z mięsem i sosem
ckali - woda
czakapuli - jagnięcina z estragonem i śliwkami
czebureki - trójkątne kawałki ciasta z mięsem
czurczchela - orzechy laskowe w zastygniętym sosie winogronowym
gwino - wino
gwino cyteli - czerwone wino
gwino tetri - białe wino
kababi - kebab
kaszi - gulasz z flaków
kupati - kiełbasa
lobio - przetarta fasola z warzywami
maconi - kwaśny, rzadki jogurt
mcwadi - szaszłyk
ojachuri - gulasz mięsny
ostri - mięso na ostro w sosie pomidorowym
plowi - ryż z mięsem, owocami lub grzybami
soko - grzyby
sulguni - ser wędzony
