Na Starym Mieście Pilzna warto zwrócić uwagę na parę ciekawych budowli, np. kościół św. Bartłomieja stojący samotnie na nám'sti Republiky. Największej architektonicznej atrakcji Pilzna szukać należy tuż na zachód od starówki - przepiękna synagoga z charakterystycznymi czerwonymi kopułami to trzecia co do wielkości żydowska świątynia na świecie.
Pilzno. Piwowarskie tradycje
Tradycja piwowarska jest w Pilźnie niemal tak długa, jak dzieje samego miasta. Jeszcze za czasów Wacława II około 260 mieszczan otrzymało prawo do warzenia piwa (każdy niezależnie). Jedna dziesiąta z nich odniosła sukces - na początku XVII w. w mieście było 26 browarów. Niestety, ilość nie szła w parze z jakością. W końcu pod naciskiem mieszkańców Pilzna producenci zjednoczyli się i utworzyli jeden główny browar, a zastosowana przy produkcji piwa rewolucyjna technologia fermentacji dolnej przyczyniła się do powstania jednego z najlepszych produktów tego typu na świecie. W 1842 r. Pilsner Urquell ujrzał po raz pierwszy światło dzienne.
Tradycją miasta było mrowie małych rodzinnych browarów o bardzo zróżnicowanej jakości produktów. Na początku XIX w. różnice te zaczęły się niepostrzeżenie zacierać i to, niestety, w złą stronę. Z roku na rok do władz miasta trafiały coraz liczniejsze skargi i reklamacje dotyczące smaku piwa. W końcu zirytowani radni podjęli się trudu skontrolowania browarów. Odwiedzili wszystkie po kolei, stosując wszędzie ten sam sposób. Do pomieszczenia wnoszono dębową ławę, na którą burmistrz rozlewał dzban złocistego napoju. Gdy tylko piwo zdążyło nieco wsiąknąć, na ławie zasiadali szacowni radni w swoich skórzanych portkach. Decyzja o jakości piwa zapadała godzinę później. Jeśli skóra przykleiła się do ławy i radni nie mogli wstać, piwo uznawano za dobre. W przeciwnym wypadku - właściciel tracił koncesję.
Pilno. Jak dojechać do Pilzna
Na mapie Pilzno wygląda jak siedmionogi pająk: od miasta w różne strony świata odchodzi siedem głównych dróg. Z Pragi do Pilzna biegnie autostrada , dzięki czemu trasę tę pokonuje się w szybkim tempie (79 km z przedmieść Pragi). Inne główne szosy prowadzą do Czeskich Budziejowic, do granicy z Niemcami (przez Klatovy, Domažlice - stolicę regionu Chodsko i St ibro), do Karlowych Warów i na północ (w stronę Cieplic i Uścia nad Łabą). Dojazd do centrum jest dobrze oznakowany (jak wszędzie w Czechach), ale lepiej zaparkować na którymś z parkingów na obrzeżach starówki, niż wjeżdżać w zatłoczone okolice rynku.
Pilzno pociągiem. W przeciwieństwie do dróg, linie kolejowe odbiegające od Pilzna są wyjątkowo kręte, ponieważ poprowadzono je wzdłuż rzek. Główne połączenia: Praga (do 17 pospiesznych i ekspresów oraz 7 osobowych dziennie; 1 godz. 30 min-2 godz. 15 min), Czeskie Budziejowice (ponad 10 dziennie; 1 godz. 45 min-3 godz. 25 min), Klatovy (9-16 dziennie; 45 min-1 godz.), Železná Ruda (3-4 dziennie; do 2 godz. 30 godz.), Domažlice (11-16 dziennie; 50 min-1 godz. 50 min), Mariańskie Łaźnie (15 dziennie; 1 godz.-1 godz. 40 min), Cheb (14 dziennie; 1 godz. 30 min-2 godz. 40 min), Žatec (8 dziennie; 2 godz. 5 min-2 godz. 50 min). Jadąc do Karlowych Warów, trzeba się przesiąść w Mariańskich Łaźniach (ok. 8 połączeń dziennie z Karlowymi Warami), ewentualnie w Chebie.
Pilzno autobusem. Z Pilzna do prawie wszystkich ciekawych miejsc Czech Zachodnich można dojechać pociągiem, a komunikacja autobusowa przydaje się jedynie jako uzupełnienie. W szczególnych wypadkach lepiej jednak od razu zdcydować się na autobus, np. przejazd autobusem do Karlowych Warów (do 10 dziennie) trwa jedynie półtorej, dwie godziny, podczas gdy podróż koleją byłaby znacznie dłuższa i dość uciążliwa. Na linii Pilzno-Praga kursuje około 12 autobusów dziennie (1 godz. 25 min-1 godz. 50 min), a na trasie Pilzno-Horšovský Týn - ponad 15 dziennie, prawie wszystkie w dni robocze (1 godz.).
Pilzno. Komunikacja miejska w Pilźnie. Turyście najbardziej przydaje się linia tramwajowa nr 2 (łącząca centrum z dworcem autobusowym i kolejowym) oraz nr 1 (tylko z dworcem kolejowym). Po ulicach Pilzna jeżdżą też trolejbusy. Taksówkę można zamówić, dzwoniąc pod numer nr 377/377377.
Pilzno. Co i gdzie - orientacja w Pilźnie
Dworce autobusowy i główny kolejowy (jeden z najpiękniejszych budynków w mieście) są po dwóch przeciwległych stronach starówki - autobusowy na zachód, kolejowy na południowy wschód - obydwa na tyle niedaleko, że łatwo z nich do starego centrum dotrzeć pieszo. Starówka to typowa szachownica ulic w obrębie dawnych murów miejskich, z prostokątnym rynkiem pośrodku. Browar Prazdroj stoi po wschodniej stronie, tuż za rzeką. Bliźniaczy browar Gambrinus, pół kilometra dalej, ostatnio również został udostępniony do zwiedzania.
Pilzno. Informacja turystyczna. Centrum informacji turystycznej (nám. Republiky 41,www.icpilsen.cz) mieści się w zabytkowym Cisa skim domu, po północnej stronie rynku, na lewo od ratusza. W biurze można kupić dobre przewodniki po mieście i otrzymać broszury (również po polsku), a obsługa nie tylko udziela rzetelnych informacji, lecz także organizuje wycieczki z przewodnikiem oraz rezerwuje noclegi. Filia znajduje się na dworcu kolejowym (Hlavn i nádraži; ul. Nádražn i 102).
Pilzno. Co zobaczyć w Pilźnie
W centrum Pilzna prawie bez ograniczeń jeżdżą samochody i tramwaje, toteż hałas nie sprzyja spokojnemu zwiedzaniu. Ogólnie zabudowa starówki nie jest szczególnie ciekawa, warto jednak obejrzeć niektóre pojedyncze obiekty.
Pilzno - Kościół św. Bartłomieja. Na rozległym rynku (nám'sti Republiky) najbardziej rzuca się w oczy kościół św. Bartłomieja - duża kamienna bryła otoczona wysokimi szkarpami i zwieńczona strzelistą wieżą, mierzącą aż 102,26 m (najwyższa w Czechach). Na taras widokowy na wysokości 62 m, z którego można do woli chłonąć widok pilzneńskich fabryk, prowadzi 301 stopni (ostatnie wejście 17.20, zimą zależnie od pogody; 35 Kc/25 Kc). Gotycką świątynię zaczęto wznosić tuż po założeniu miasta, a pierwsze wzmianki o niej pochodzą z 1307 r. Prace budowlane zakończono około dwustu lat później. Zgodnie z pierwotnym założeniem postawiono dwie wieże, ale jedną z nich w 1525 r. strawił pożar (po uderzeniu pioruna). W 1993 r. papież Jan Paweł II ustanowił tu nową diecezję i kościół św. Bartłomieja urósł do rangi katedry.
W środku warto zwrócić uwagę na piękne podłużne witraże i malowidła nad prezbiterium. Największy skarb świątyni to Pilzneńska Madonna , gotycka figura z XIII w. wykonana (jak głosi legenda) przez niewidomego mężczyznę, któremu objawiła się Maryja Panna, wręczając dłuto i młotek z poleceniem rzeźbienia. Podczas pracy trzymała go za ręce, a kiedy dzieło zostało ukończone, przywróciła mu wzrok, by mógł na nie spojrzeć.
Z kościołem związana jest jeszcze jedna legenda. Na zewnątrz we wschodniej ścianie znajduje się rzeźba Chrystusa na Górze Oliwnej z pierwszej połowy XVII w., której strzeże krata ozdobiona głowami aniołków. Dlaczego jeden z nich wyróżnia się dziwnie błyszczącym obliczem? Otóż w średniowieczu chyba najbardziej kontrowersyjny zawód wykonywał kat: choć wzbudzał przerażenie, wierzono również, że przynosi szczęście. Pewnego razu główny kat Pilzna modlił się przed rzeźbą Chrystusa (kaci mieli zakaz wstępu do kościoła), a kiedy skończył, wstał i, chcąc złapać równowagę, na chwilę przytrzymał się głowy aniołka. Zobaczyło to kilka kobiet - po odejściu kata natychmiast podbiegły do kraty i dotknęły owego aniołka, aby zapewnić sobie pomyślność. Od tego czasu zrobili to chyba wszyscy mieszkańcy Pilzna i dlatego aniołek ma wypolerwaną buźkę.
Pilzno - Rynek pilzneński. Pilzneński rynek, nám'sti Republiky, o wymiarach 139 na 193 m, był w średniowieczu jednym z największych placów Europy. Obecnie większa część zabudowy pochodzi z czasów rewolucji przemysłowej, choć zachowały się i starsze obiekty. Najpiękniejszy budynek po północnej stronie rynku, nieopodal kościelnej wieży, to ratusz - bogata w renesansowe zdobienia konstrukcja, dzieło Włocha Giovanniego de Statia (z lat 1554-1559). Najwyższe piętro z attyką pochodzi z około 1570 r. Na początku XVII w. dodano wieżyczkę, a ciekawą sgraffitową dekorację zaprojektował w latach 1907-1912 J. Koula. Warto zajrzeć do środka i rzucić okiem na plastyczny model średniowiecznego centrum miasta (codz. 8.00-18.00; bezpł.).
Pilzno - Cesarski Dom. Na lewo od ratusza stoi Cesarski Dom (nr 41, mieści się tu biuro informacji turystycznej), powstały w latach 1606-1609 z połączenia sąsiadujących budynków. Wzniósł go G.M. Filippi na zlecenie Rudolfa II, który kilka lat wcześniej znalazł w mieście schronienie przed zarazą szalejącą w Pradze. Stojąca przed budynkiem barokowa kolumna morowa pochodzi z 1681 r. i ozdobiona jest figurami autorstwa K. Widmana.
Pilzno - Dom Pod Białym Jednorożcem. Malowidła zdobią również kremową kamienicę nr 27 (na dole apteka), czyli tzw. d m U B ilého jednorožce, zaprojektowany przez lokalnego architekta M. Stellera, a wzniesiony w 1859 r. na miejscu gotyckiego poprzednika. Neorenesansowe sgraffito na ścianach przedstawia rośliny lecznicze - projekt wyszedł spod ręki M. Aleša w 1896 r. Z kolei przyciężkawa narożna budowla na lewo od Cesarskiego Domu (nám. Republiky 40) to dawna własność znanego nauczyciela Sebastiana Pechovskýego, którego uczniem był m.in. późniejszy cesarz Rudolf II. Podobnie jak Cesarski Dom, powstała przez połączenie dwóch budynków.
Pilzno - Chotesovsky dum. Wznosząca się tuż obok biała konstrukcja z imponującym szczytem (nám. Republiky 13; obecnie Muzeum Etnograficzne) to Chot'šovský d m. Jego cechą charakterystyczną jest wewnętrzny arkadowy dziedziniec, ponoć jedyny tego typu w Pilźnie.
Pilzno - Kamienica Pod Czerwonym Sercem. Do ciekawszych budowli starówki należy też Kamienica Pod Czerwonym Sercem (nr 36), która stanęła na miejscu dawnej renesansowej kamienicy, zgodnie z projektem R. Štecha z 1894 r. Główny motyw malowideł autorstwa słynnego M. Aleša - dwóch szykujących się do pojedynku rycerzy na koniach - nawiązuje do autentycznego wydarzenia z 1555 r., kiedy arcyksiążę Tyrolu Ferdynand urządził na rynku turniej dla swojej pięknej żony Philippine Welzer.
Pilzno - Theatrum Mundi. Jedna z najnowszych atrakcji Pilzna znajduje się przy K iž ikových sadach, na wschód od rynku (dojście ul. D ev'ną lub Zbrojnicką). W 1980 r. zburzono tu kilka budynków, co pozwoliło odsłonić fragmenty średniowiecznych murów obronnych. Dodatkową atrakcję stanowią malowidła na ścianach sąsiedniego budynku, gigantyczny projekt lokalnego malarza V. Kotyzy, wybrany z kilku innych propozycji złożonych miastu, a wykonany w 2001 r. przez Kotyzę i M. Eecha. Dzieło, zatytułowane "Theatrum mundi", zajmuje ponad 200 m kw. i przedstawia ulicę ze zgromadzonymi największymi osobistościami w historii miasta, od Jana Žižki po Emila Škodę. Poniżej umieszczono tablicę z opisem pozwalającym przyporządkować nazwiska do postaci.
Pilzno - Wielka Synagoga. Spośród wszystkich zabytków Pilzna chyba największe wrażenie wywiera Wielka Synagoga, której efektowne biało-brązowe wieże z czerwonymi kopułami dumnie dominują nad otoczeniem. Z rynku prowadzi do niej biegnąca na zachód ul. Prešovská. Budowla - trzecia co do wielkości bożnica na świecie, po Jerozolimie i Budapeszcie - jest stosunkowo młoda, pochodzi bowiem z lat 1890-1893 (wg kalendarza żydowskiego 5652-5655) i reprezentuje styl mauretańsko-romański. Według pierwotnego projektu wieże miały wznosić się na wysokość 60 m, aby jednak nie robić konkurencji dla kościoła św. Bartłomieja, ostatecznie zrezygnowano z dwóch trzecich wysokości.
Synagoga służyła licznej społeczności żydowskiej (ponad 3 tys. osób) do II wojny światowej. Po 1945 r. zwrócono ją Żydom, ale nie było ich już wówczas tak wielu, aby zapełnić jej wnętrze. Regularnego odprawiania obrzędów zaprzestano w 1973 r.
Obecnie świątynię wykorzystuje się podczas rozmaitych koncertów i wystaw, zwłaszcza częstych ekspozycji fotograficznych, a na modlitwę przeznaczono jedno z mniejszych pomieszczeń. Zdecydowanie warto wejść do środka (60 Kc/40 Kc). Wspaniałe wnętrze można zwiedzać indywidualnie (mężczyźni dostają papierowe jarmułki) przy akompaniamencie przepięknej muzyki. Uwagę przyciąga zwłaszcza Aron Hakodesz oraz misternie malowane sklepienie, z przewagą koloru niebieskiego. Przed wejściem sprzedawane są pamiątki, na przykład kasety ze wspomnianą muzyką.
Całkiem blisko, nieopodal Teatru Wielkiego (który stoi prawie naprzeciwko Wielkiej Synagogi), po drugiej stronie podłużnego parku i ulicy, znajduje się jeszcze jedna pamiątka po żydowskiej społeczności Pilzna. Stará synagóga (czas zwiedzania ok. 45 min; opłata dobrowolna) została udostępniona dla turystów kilka lat temu. Można tu m.in. zobaczyć pomnik ofiar Holocaustu oraz wystawę fotografii R. Kodery.
Pilzner - Browar Prazdroj. Słynny pilzneński browar to zespół niezbyt interesujących budynków z dymiącymi kominami, zajmujący powierzchnię porównywalną ze starym miastem. Łatwo można go rozpoznać po wielkim napisie "Prazdroj". Z rynku prowadzą tu wszystkie ulice kierujące się na wschód, a przed rzeką zbiegające się w jedną - Pražską. Za mostem do celu doprowadza ul. U Prazdroje. Na teren browaru wchodzi się przez łuk triumfalny w stylu empire, który stoi w tym miejscu od końca XIX w. i od tego czasu zdobi etykiety wszystkich oryginalnych pilznerów.
Zwiedzanie browaru trwa do dwóch godzin, zależnie od wybranego wariantu (www.prazdrojvisit.cz, zwiedzanie z przewodnikiem 120 Kc/70 Kc, w obcym języku 150 Kc/80 Kc). Obecnie od turystów indywidualnych nie wymaga się rezerwacji, ale w weekendy browar zazwyczaj okupują grupy zorganizowane. Zwiedzający mogą obejrzeć film oraz wejść do pomieszczeń produkcyjnych i piwnic (warto zabrać ciepłe ubranie), które mają łączną długość 9 km (oczywiście nie ogląda się całości). Oprowadzanie kończy się degustacją piwa i właśnie dla niej - nie da się ukryć - przychodzi tu większość turystów.
Pilzno - Browar Gambrinus. Drugi ze słynnych browarów Pilzna (ten sam adres) niedawno również otworzył swe podwoje. Wycieczka z przewodnikiem (ul. U Prazdroje 7, 120 Kc/70 Kc~) możliwa jest tylko po czesku i obejmuje zapoznanie się z dziejami browaru, kilka interaktywnych zabaw oraz oczywiście degustację czeskiego płynnego złota.
Podziemna trasa (czas zwiedzania 40 min, 70 Kc/50 Kc; wejście w budynku Muzeum Piwowarstwa) składają się z ciągu piwnic, które powstały od XIII do XIX w. Niegdyś w czasie pokoju służyły jako magazyny piwa, a w razie wojny zapewniały schronienie. Na podstawie badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 70. i 80. XX w. ich łączną długość oszacowano na ok. 17 km (dla zwiedzających udostępniono ok. 750 m). Można tu zobaczyć m.in. prywatne studnie bogatych mieszczan, które funkcjonowały przed powstaniem miejskiego systemu wodnego w XV w. (było ich ok. 250). Warto zabrać cieplejsze ubranie.
Pilzno - Muzeum Piwowarstwa. Dużą popularnością cieszy się Pivovarské muzeum (ul. Veleslav inova 6, przy podziemnej trasie, 70 Kc/50 Kc). Urządzone w budynku, w którym dawniej produkowano słód, prezentuje m.in. wiernie odtworzoną XIX-wieczną piwiarnię. W cenie wycieczki degustacja piwa Pilsner Urquell.
Pilzno - gdzie spać w Pilźnie
Pilzno leży nieco dalej od niemieckiej granicy niż na przykład Czeskie Budziejowice, dlatego z usług hotelowych korzysta mniej gości, ale nie ma to wpływu na ceny, które tu też są wysokie.
Pilzno - Hotele i pensjonaty. Hotel Central (nám. Republiky 358/33, www.central-hotel.cz). Nieciekawy budynek, ale pokoje komfortowe; 130 miejsc.
Hotel Continental (ul. Zbrojnická 8, www.hotelcontinental.cz). Blisko rynku; 85 miejsc.
Pensjonat K (ul. Bezrueova 13). Niewielki obiekt w bocznej uliczce starówki. 30 miejsc.
Hotel Slovan (Smetanovy sady 1, hotelslovan.pilsen.cz). Ok. 200 miejsc, budynek w parku.
Pensjonat U Salzmann (ul. Pražská 8, www.usalzmannu.com). W budynku dawnego browaru, najstarszego w mieście; blisko rynku. 16 miejsc.
Noclegownie i kempingi. Noclegownia (ubytovna) Zahradni (ul. Zahradni 25). 450 miejsc. Całoroczna, nie najlepszej jakości. Kilka przystanków tramwajem nr 1 z dworca kolejowego.
Noclegownia TJ Lokomotiva (ul. Uslabská 75). 94 miejsca w pokojach 2-, 3-, 4- i 6-os. Dojazd z centrum tramwajem nr 2.
Autokemping Ostende (Malý Bolevec 41, www.atc-ostende.cz). Nad stawem, ok. 5 km na północ od centrum. Domki i miejsca pod namiot. V-IX.
Kemping Bilá Hora (ul. 28. rijna 49). Nad tym samym stawem. Domki i miejsca pod namiot. 4 km od centrum. 116 miejsc. V-IX.
Pilzno - co i gdzie zjeść w Pilźnie
Warto pamiętać, że w okolicach południa i wczesnego popołudnia wiele lokali oferuje tańsze menu obiadowe.
Perlová eajovna (ul. Perlová 10). Jedna z wielu działających w kraju herbaciarni o tej samej nazwie. Dania orientalne.
Restauracja Na Spilce (przy browarze Prazdroj, ul. U Prazdroje 7). Najsłynniejszy lokal w mieście, a zarazem największy w kraju. Ceny powyżej przeciętnej; 580 miejsc.
Restauracja U Salzmann (ul. Pražská 8). W zabytkowym budynku prywatnego browaru; 100 miejsc.
Restauracja, winiarnia Plzeoská bašta (ul. Riegrova 5). Duży wybór i zróżnicowane ceny; 140 miejsc.
Restauracja Pivovarská rychta (ul. Riegrova 12). 100 miejsc. Blisko rynku.
![Przepis na prawdziwą magię? Sprawdź, czy go znasz! [MATERIAŁ PROMOCYJNY]](https://bi.im-g.pl/im/8e/dd/1c/z30267278II,Material-promocyjny-Coca-cola.jpg)
![Czechy dla aktywnych. Idealne miejsca na wczesnojesienny trekking [BARDZO PRAKTYCZNE RADY]](https://bi.im-g.pl/im/9f/5e/df/z14638751II,Czechy---Czeskie-Karkonosze-na-przelomie-sierpnia-.jpg)
