Słowacja. Kuchnia słowacka - co zjesz u naszych południowych sąsiadów?

Niby kuchnia słowacka jest podobna do naszej, a jednak kluski w polskiej wersji kulinarnej smakują zupełnie inaczej niż bryndzove halusky. Czego możemy się spodziewać w menu u naszych południowych sąsiadów?

Kuchnia słowacka jest bardzo zróżnicowana w zależności od regionu. Na obszarach górskich o ubogich glebach i surowym klimacie podstawą wyżywienia były potrawy roślinne (chleb, kasze, kapusta), mleko i nabiał. Od początku XIX w. popularne stały się ziemniaki. Wraz z kapustą, plackami owsianymi i razowcem tworzyły codzienne menu na północy Słowacji. W żyznych ciepłych regionach nizinnych uprawiano pszenicę i kukurydzę na biały chleb. Dieta była tutaj bogatsza w warzywa, owoce, ryby i dziczyznę.

Do dziś najsłynniejsze na Słowacji są husacie hody w małokarpackich wioskach (Slovensky Grob), podczas których podaje się husaeinu zmi , czyli pieczoną na chrupko gęś z cieniutkimi plackami ziemniaczanymi. W innych miejscach przygotowywano pieczoną kaczkę z czerwoną kapustą i knedlami, bażanta w winie lub zająca w śmietanie.

Osobnym rozdziałem w słowackiej tradycji kulinarnej jest Boże Narodzenie. Na wigilijnym stole pojawiała się kwaśnica - zupa z kiszonej kapusty gotowana z kiełbasą, grzybami lub suszonymi śliwkami, ewentualnie zupa z soczewicy, grochowa albo wodzianka. Główne danie to smażony karp z sałatką majonezową lub sosem grzybowym albo pierogi. Nie mogło również zabraknąć makowców i rozmaitych ciast.

Słowacja. Co zjesz na Słowacji?

W dzisiejszej kuchni słowackiej wiele jest zapożyczeń od Węgrów, Czechów i Rusinów. Do rangi potrawy narodowej urosły bryndzové halušky - drobne kluseczki z ciasta ziemniaczano-mącznego podawane z bryndzą i okraszone smalcem ze skwarkami oraz śmietaną. Danie pochodzi z Liptowa, który słynął również z wyrobu znakomitych owczych serów. Obok świetnej bryndzy i bundzu ciągle rosnącym uznaniem cieszą się oravske korbaciky - coś w rodzaju oscypków formowanych w wiązki cieniutkich włókien, dostępne w wersji solonej lub dodatkowo wędzonej. Do oryginalnych słowackich potraw należą również liczne dania mączne (kluski, knedle z owocami), dania z baraniny i dziczyzny oraz wariacje na temat kiszonej kapusty. Z kuchni węgierskiej przejęto gulasz , w tym bogracz (g. kotlikovy) i paprykową zupę rybną halászlé. Stosowanie w sporych ilościach ostrych przypraw i czosnku to także wpływy węgierskie. Od Rusinów pochodzą pierogi i bliny, a od Czechów - knedliki i smażone karpie.

Słowacja. Kuchnia słowacka - napoje. Wśród trunków największą popularnością cieszą się wino, piwo i wódki owocowe, w zależności od regionu kraju, klimatu i zaszłości historycznych. Najbardziej renomowane gatunki win to m.in. Limbassky silvan, Pezinske biele, Racianska frankovka z Małych Karpat, Nitrianske knieza i Skalicky rubin, a także znakomite tokaje z Zemplinu. W czasie winobrania, a więc w połowie września, jest okazja do degustacji burciaku - wytłoczonego z winogron słodkiego soku tuż po pierwszej fermentacji, który ponoć odmładza ciało, choć bywa zdradliwy dla głowy i żołądka. Spirytualia spożywa się głównie w górzystych częściach kraju, gdzie w ubiegłym stuleciu po ciężkiej pracy na roli i w lasach lud wstępował do żydowskiej karczmy na wódkę. Charakterystyczne słowackie trunki to owocowe palenki , m.in. slivovica oraz jałowcówka (borovicka), a także podprawiana ziołami Demänovka. Piwo, niegdyś popularne w cieplejszych regionach, w których uprawiano chmiel, dziś pije się w całej Słowacji - od Bratysławy (Stein) przez Nitrę (Corgon), Hurbanovo (Zlaty bazant), Topolciany (Topvar), Martin (Martiner), Poprad (Tatran) aż po Preszów (Veekopopovicky Kozel, Saris, Smädny Mnich).

Do podstawowych potraw, dostępnych niemal w każdej restauracji, należą m.in. hemendeks (jajko na szynce), hovädzia polievka (rosół wołowy), vyprazeny syr (smażony, panierowany żółty ser), rieberko (schabowy z kością), rezen (kotlet), gulas (gulasz), kura (kurczak), palaeinky so zavareninou (naleśniki z konfiturą), zakusok (ciastko) i zmrzlina (lody).