Maroko to kraj stosunkowo bezpieczny i przyjazny turystom. Jak wszędzie, i tu istnieją jednak pewne zagrożenia. Żeby nie stać się ich ofiarą, trzeba wiedzieć, jak i gdzie ich unikać. Jednym z bardziej realnych niebezpieczeństw są kradzieże. W miejscach odwiedzanych przez turystów krążą kieszonkowcy niepostrzeżenie okradający lekkomyślnych wczasowiczów. Zdarza się to także w środkach komunikacji publicznej. Znane są przypadki złodziei krążących na skuterach i wyrywających torebki kobietom idącym ulicą. Zdarzają się też włamania do samochodów z obcymi rejestracjami lub należących do wypożyczalni samochodowych.
Maroko. Zrób kserokopię dokumentów
Ryzyko można zminimalizować, zachowując ogólne, zdroworozsądkowe zasady ostrożności. Warto też zadbać o kserokopię paszportu, który, o ile to możliwe, warto zdeponować w hotelu (wraz z częścią pieniędzy), a w obrębie danej miejscowości nosić przy sobie tylko kopię dokumentu tożsamości. Warto zrobić także kserokopię biletu lotniczego, polisy ubezpieczeniowej i innych ważnych dokumentów.
Niczego nie zostawia się w widocznym miejscu w samochodzie, a sam pojazd najlepiej zaparkować na parkingu płatnym lub w miejscu, w którym za kilku dirhamów można go powierzyć opiece stróżów (gardien), czasami ubranych w niebieski fartuch, którzy dyżurują przy większości ulic w centrach miast. Osoby poruszające się samochodem nie powinny zabierać autostopowiczów. Jeśli podczas policyjnej kontroli okazało by się, że przygodny pasażer ma przy sobie np. narkotyki, współodpowiedzialność za ich przewóz spada na kierowcę.
Maroko - fot. Marc Veraart / Flickr.com CC BY-ND
Maroko. Uważają na przemytników
O narkotyki i spotkanie z osobami, które nimi handlują, najłatwiej w górach Rif. Obszar słynie z uprawy marihuany, noszącej tu nazwę kif. Nachalni handlarze często i bez pardonu nagabują turystów, namawiając na zakup. Nierzadko próbują także zatrzymywać samochody turystów. Decydując się na pobyt na obszarze Rifu, lepiej unikać nocnych podróży i nie zatrzymywać auta w miejscach odludnych, a zwłaszcza po to, by zabrać autostopowiczów. Od przygodnych znajomych nie należy przyjmować żadnych przesyłek ani listów do Europy, ponieważ mogą zawierać narkotyki. Przemyt, handel i używanie narkotyków są w Maroku surowo zabronione - grożą za to kary od 5 do 10 lat więzienia, od 500 do 50 000 euro grzywny, przepadek pojazdu oraz zakaz wjazdu do Maroka na okres od 5 do 20 lat.
Maroko. Faux guides, czyli pseudoprzewodnicy
Pseudoprzewodnicy (faux guides), oferujący rzekome oprowadzenie po mieście, bywają nieustępliwi. W rzeczywistości chodzi im o doprowadzenie turysty do zaprzyjaźnionych sklepów lub restauracji (od zakupów, które zrobi przyprowadzony klient, otrzymują prowizję). Jeśli "przewodnik" będzie zbyt namolny, można - podobnie, jak w wypadku natarczywego żądania pieniędzy - poprosić o pomoc policję. Z reguły wystarcza tylko zagrozić jej wezwaniem. W Maroku istnieje specjalna policja turystyczna, która ściga takie osoby, choć zwykli funkcjonariusze czy żandarmeria, cieszący się dużym autorytetem wśród obywateli, są także pomocni w podobnych sytuacjach.
Maroko. Rady dla kobiet
Kobiety powinny unikać samotnych spacerów, zwłaszcza po zmroku i w mało uczęszczanych miejscach. Lepiej, gdy nie podróżują w pojedynkę. Towarzyszy najlepiej przedstawiać jako braci lub narzeczonych. W razie zaczepki najlepiej informować, że podróżuje się z grupą, do której za chwilę się dołączy. Bardzo ostrożnie należy korzystać z prywatnych zaproszeń, zwłaszcza gdy wiąże się to z zamieszkaniem w domu Marokańczyka. Taka sytuacja może budzić podejrzenie, że turystka żyje z gospodarzem w nieformalnym związku, co jest tu nielegalne. Przyjeżdżając na zaproszenie, bezwzględnie należy zostawić rodzinie w Polsce dane osoby zapraszającej, jej adres i numer telefonu, informację na temat daty powrotu oraz miejsca przekroczenia granicy Maroka.
Maroko - turystka w Marrakeszu / fot. shutterstock
Maroko. Podróżowanie po Maroku
Dzięki rozbudowanej komunikacji publicznej podróżowanie po Maroku nie jest trudne. Najbardziej popularnym środkiem transportu są autobusy , które docierają nawet do niewielkich miejscowości. Ofertę przejazdów autobusami uzupełniają nieco droższe, ale za to szybsze taksówki zbiorowe (grands taxis), a w odleglejszych regionach, m.in. w górach - ciężarówki. Między dużymi miastami (z wyjątkiem południa) można wygodnie podróżować pociągami lub, na co decyduje się niewielu, samolotami. Osoby, które podczas podróży cenią sobie niezależność, mogą wypożyczyć samochód. To bardzo wygodna, choć dość kosztowna alternatywa zwiedzania Maroka.
Maroko. Autobusy należą do państwowego przewoźnika Compagnie de Transports Marocain (CTM, czyt. setiem) oraz rozlicznych firm prywatnych, które oferują przejazdy w różnych cenach i o różnym standardzie. Wygodniejsze są na ogół autobusy CTM oraz należące do dużych firm prywatnych (SATAS, Trans Ghalaza). Ofertę komunikacji autobusowej uzupełniają pośpieszne autokary Supratours (o standardzie porównywalnym z CTM) - własność marokańskich kolei, zastępujące na niektórych trasach pociągi. Kursują z Marrakeszu na południe: do Agadiru, Tiznitu, Kuliminu, Tantanu, As Samary, miast Al Ujun i Abu Dżudur (fr. Boujdour), do Dachli, a także z Marrakeszu do położonego po wschodniej stronie gór Atlasu Warzazatu. Jeżdżą też z Casablanki, przez Rabat i Tanger do Tetuanu i z Casablanki przez Fez i Taurirt do miasta An Nazur.
Autobusy firm prywatnych odjeżdżają zwykle z dworców znajdujących się poza centrum. CTM ma najczęściej osobny dworzec (czasami oba znajdują się obok siebie), a autokary Supratours ruszają zazwyczaj spod ich lokalnych biur. Na dworcach działają na ogół przechowalnie bagaży, jednak przyjmują tylko bagaże zabezpieczone, np. zamkiem lub kłódką.
W Maroku przejazdy autobusami nie są drogie, jak na kieszeń turysty z Europy Środkowej. Prywatni przewoźnicy oferują zwykle tańsze bilety niż państwowe linie CTM i Supratours.
Maroko - taksówki zbiorowe. Grands taxis to niemal wyłącznie osobowe mercedesy popularnie nazywane beczkami, czasami też stare peugeoty, zabierające sześciu pasażerów (dwóch siedzi na miejscu obok kierowcy, a czterech na tylnej kanapie). Kursują dość regularnie między miastami. Ruszają z postojów, których w dużych ośrodkach miejskich jest zazwyczaj kilka, w zależności od celów podróży. Często postoje grands taxis znajdują się obok dworców autobusowych.
Taksówki zbiorowe nie mają rozkładów jazdy - kierowca rusza, kiedy zbierze się sześciu pasażerów. Niemal zawsze w odnalezieniu samochodu, który jedzie do interesującego turystę miejsca pomagają sami kierowcy lub ich pomocnicy. Zagadują, pytając dokąd chce się jechać, po czym prowadzą do odpowiedniego samochodu. Opłaty za przejazd taksówkami zbiorowymi są stałe - płaci się za cały pojazd. Podróżni, którzy chcą wynająć taksówkę tylko dla siebie, muszą zapłacić za wszystkie sześć miejsc. Podobnie, gdy nie zbierze się komplet pasażerów - trzeba wówczas opłacić wolne miejsca. Pieniądze za przejazd zbierane są albo przy wejściu do auta, albo po dotarciu na miejsce.
Taksówki zbiorowe można wynająć także na dowolną inną trasę lub na wyprawę w obie strony wraz z czekaniem kierowcy na turystów. Wynajęcie całej taksówki (une course) na nietypowy kurs wymaga dokładnego ustalenia trasy przejazdu, postojów i czasu oczekiwania kierowcy.
Maroko. Zaczerpnij informacji ze sprawdzonego źródła
We wszystkich dużych miastach Maroka działają biura państwowej informacji turystycznej, jednak ilość oferowanych przez nie danych może pozostawić niedosyt. Tylko w niektórych biurach można otrzymać publikacje cenne dla indywidualnych turystów: plany miast, adresy hoteli z cenami czy godziny otwarcia obiektów turystycznych.
Maroko - informacja turystyczna. Maroko nie ma w Polsce wyspecjalizowanego narodowego ośrodka informacji turystycznej. Narodowe Marokańskie Biuro Turystyczne (ONMT, Moroccan National Tourist Office, Angle Rue Oued Al Makhazine/rue Zalaga-BP, 19 Agdal-Rabat-Maroc, www.visitmorocco.com) ma swoje najbliższe przedstawicielstwa w Wiedniu i Düsseldorfie.
Maroko - biura podróży. Turyści, którzy nie planują samodzielnego wyjazdu do Maroka, lecz chcą wyjechać z biurem podróży, mogą wybierać spośród bardzo wielu ofert: wczasy i wycieczki pobytowe, wycieczki objazdowe, z których część ma naprawdę bogaty program, tramping połączony ze zwiedzaniem, także wyjazdy połączone z wyprawą po pustyni na wielbłądach lub wejściem na Dżabal Tubkal, najwyższy szczyt Maroka. Propozycji jest tak wiele, że każdy znajdzie coś dla siebie, zarówno osoby poszukujące przygody, jak i spokojnego wypoczynku pod palmami. Organizatorów jest bardzo wielu - nietrudno znaleźć ich oferty w prasie i Internecie.
We wszystkich dużych miastach Maroka, a także w mniejszych i zupełnie małych miejscowościach turystycznych, działają agencje organizujące rozmaite atrakcje - przejażdżki na wielbłądach, jazdę konną albo quadami, wyprawy na pustynię z noclegami w namiotach nomadów lub na dachach berberyjskich domów, wycieczki krajoznawcze z różnym programem i wiele innych. Oferty agencji turystycznych, proponowane warunki oraz ceny są bardzo różne. Przez podjęciem decyzji należy bardzo dokładnie wypytać o wszelkie szczegóły i dowiedzieć się, co obejmuje cena. Najlepiej zapytać kogoś, kto korzystał z usług określonego biura i wrócił zadowolony. Taka rekomendacja znaczy na ogół więcej niż nawet najciekawsza reklama agencji.
Maroko w internecie. Dobrym źródłem informacji jest Internet, choć wciąż brak stron internetowych dotyczących Maroka zawierających szczegółowe dane. Większość danych jest dostępna w języku angielskim, a serwisy marokańskie to na ogół wersje francuskojęzyczne. Pod podanymi adresami stron internetowych kryją się zwykle ogólne informacje na temat Maroka:
* www.morocco.com - wiele informacji dotyczących miast, podróży po Maroku, kultury, pogody itp.
* www.visitmorocco.com - strona państwowego biura informacji turystycznej.
* www.madein-marrakech.com - serwis o Marrakeszu.
* www.marrakechpocket.com - dużo przydatnych informacji o Marrakeszu.
* www.visitcasablanca.ma - oficjalna strona Casablanki.
* www.ctm.ma - strona marokańskiego przewoźnika autobusowego.
![Casablanca. Miasto kontrastów, wyjątkowych zabytków i filmowych skojarzeń [MAROKO]](https://bi.im-g.pl/im/ea/7f/dd/z14516202II,Maroko-Casablanca---meczet-Hassana.jpg)
