Czyste morze, bajeczne widoki. Elba - śladami Napoleona [WŁOCHY]

Elba jest jednym z najpiękniejszych zakątków Toskanii. Trzecia co do wielkości włoska wyspa dominuje wielkością w Archipelagu Toskańskim. W 1814 roku na jeden rok stała się więzieniem Napoleona Bonapartego, który pozostawił po sobie opinię dobrego gospodarza. Dziś po piętach cesarza depczą tłumy turystów.

Maksymalna długość Elby wynosi 29, a szerokość - 19 km. Linia brzegowa mierzy 147 km, z czego ponad 17 km przypada na żwirowe i piaszczyste plaże, w większości niewielkie i ukryte w skalistych zatokach. Elba została skolonizowana przez Etrusków zainteresowanych bogatymi złożami rud żelaza i innych minerałów, w które obfitują góry zajmujące wnętrze wyspy. Właśnie górnictwo, obok pasterstwa oraz uprawy oliwek i winorośli, było podstawą miejscowej gospodarki aż do połowy XX w. Obecnie pierwsze miejsce bezapelacyjnie zajmuje turystyka. Przyjezdni znajdują na Elbie czyste morze, malownicze krajobrazy i sporo ciekawych zabytków, z których najbardziej znane łączą się z Napoleonem, przebywającym tu na zesłaniu w latach 1814-1815. Gwarne kurorty nad morzem wypełnia latem wielojęzyczny tłum wczasowiczów, za to ukryte w głębi gór spokojne wioski zdają się niezmiennie trwać w swoim własnym świecie.

Oprócz Elby w skład archipelagu wchodzi kilka nieprzeciętnej urody wysepek, mogących stanowić cele ciekawych jednodniowych wypraw. Największa to Capraia , na północny zachód od Elby; pozostałe to Giglio, Pianosa, Gorgona, Giannutri i - rozsławiona dzięki powieści Aleksandra Dumasa - Montechristo . Wszystkie mają przepiękne, kameralne plaże i oferują doskonałe warunki do nurkowania. Te niemal niezamieszkane wyspy są siedliskiem wielu rzadkich zwierząt. W morzu żyją m.in. gigantyczne kaszaloty i finwale oraz kilka gatunków delfinów. Archipelag objęto ochroną jako największy w Europie park morski - Parco Nazionale dell'Archipelago Toscano, z siedzibą w Portoferraio. Większośc turystów rozpoczyna zwiedzanie Elby od Portoferraio.

Włochy Elba - Portoferraio

Pierwotnie Portoferraio, licząca 12 tysięcy mieszkańców, największa miejscowość Elby, połozona na północnym wybrzeżu, była osadą etruską, potem grecką kolonią Fabricia, wreszcie rzymskim portem, przez który wywożono wytapiane na wyspie żelazo (łac. ferrum - stąd nazwa). Dziś jest to kurort przyciągający turystów wspaniałą scenerią i pamiątkami po Napoleonie, po klęsce pod Lipskiem i kapitulacji Paryża zmuszonym do abdykacji i zesłanym na Elbę wiosną 1814 r. Cesarz Francuzów przebywał w Portoferraio niespełna rok, pełniąc funkcję gubernatora wyspy, by następnie samowolnie wrócić do Francji i na 100 dni ożywić złudne nadzieje na wskrzeszenie imperium, ostatecznie pogrzebane pod Waterloo.

Elba. Portoferraio leży na długim półwyspie osłaniającym od północy zaciszną zatokę. Wzdłuż nabrzeża ciągnie się gwarna Via Calata Italia . Można z niej w kilka chwil przejść na północną stronę cypla, gdzie jest długa i wąska, najlepsza w miasteczku plaża Le Ghiaie , z licznymi barami i restauracjami. Inny wariant to wspinaczka na wzgórze nad przystanią, gdzie wznosi się imponujący zespół fortów (Fortezze Medicee) zbudowany z polecenia księcia Toskanii Kosmy I w połowie XVI w. Z wyżej położonych tarasów twierdzy, porośniętych częściowo drzewami i kaktusami, rozciągają się piękne widoki na Starówkę, góry i majaczącą w oddali Capraię. Spacerując uliczkami Starego Miasta, dochodzi się do Villa dei Mulini - miejsca odosobnienia Napoleona. Ten nieduży budynek o klasycystycznych, powściągliwych formach, kryje kilka sal, w których urządzono niewielkim muzeum. Można w nim zobaczyć m.in. sztandar z godłem Elby (trzy pszczoły na czerwonej taśmie, przecinającej ukośnie białe tło), którego wzór opracował sam Bonaparte. Warto pamiętać o niewielkim parku na tyłach willi, z ładnymi widokami na zatokę. Spod szczytu cypla, gdzie stoi kolejna zbudowana przez Medyceuszy twierdza (Forte Stella), długie i wąskie schody sprowadzają na Piazza della Repubblica , ładny plac z mnóstwem sympatycznych kawiarni i restauracji. Blisko stąd do starego portu (Darsena Medicea), gdzie obecnie cumują statki turystyczne i prywatne łodzie. Wejścia do przystani strzeże kolejna twierdza - La Linguella, mieszcząca Museo Archeologico. Prezentowane są tu m.in. przedmioty wyłowione z wraków starożytnych statków zatopionych u wybrzeży wysp Archipelagu Toskańskiego.

Elba. Muzea w Portoiferraio. Warto wykupić bilet łączony do obu willi Napoleona za 9 euro. Inny, obejmujący Fortezze Medicee, Villa Romana delle Grotte, muzeum archeologiczne La Linguella i Teatro dei Vigilanti, kosztuje 5,50 euro.

Za firmowy zabytek Elby jest uważana tonąca w zieleni elegancka Villa di San Martino (bilet wstepu kosztuje ok. 6 euro), 5 km na południowy zachód od Portoferraio (dojazd z Calata Italia autobusem nr 1 zabiera 15 min). Jest to okazała, letnia rezydencja Bonapartego, z wyposażeniem w stylu empire. Po wyjeździe Napoleona willę rozbudował jego kuzyn, książę Demidoff, w połowie XIX w. Spośród eksponatów najciekawszy jest portret Paoliny Borghese, siostry Napoleona, jako mitologicznej Galatei - dzieło przypisywane Canovie. Jak chce barwna, lecz mało wiarygodna legenda, Paolina przyjeżdżała na Elbę, by kąpać się w morzu nago.

Włochy Elba - Plaże

Kto szuka dobrego miejsca do kąpieli, może się udać niespełna 10 km na zachód od centrum, na półwysep Enfola , gdzie z Portoferraio kursują prywatne busy (do najładniejszych plaż można jednak dotrzeć wyłącznie pieszo). Na południe od cypla ciągną się atrakcyjne skrawki wybrzeża w wioskach Scaglieri i Biodola (także bez komunikacji publicznej), a bardziej na południowy zachód leży popularny kurort Procchio (autobus nr 116). Na wschód od Portoferraio, po drugiej stronie zatoki przycupnęło kąpielisko Bagnaia (dojazd prywatną łodzią lub autobusem nr 118, 25 min z centrum). W poszukiwaniu miejsc do kąpieli można się także wybrać na południowe wybrzeże, gdzie leżą dwie piękne zatoki - Golfo di Stella i Golfo di Lacona. Nad tą drugą leży Lacona (autobus nr 118, z Portoferraio 50 min), również słynąca z plaż.

Włochy. Plaże na wschodzie Elby

Na wschodzie Elby dominują dwa duże, górzyste półwyspy, między które wcina się głęboka zatoka. Leży nad nią popularny kurort Porto Azzurro - druga co do wielkości miejscowość Elby (dojazd z Portoferraio autobusem nr 117, 45 min, 8 kursów dziennie). Zachowało się tutaj trochę starej zabudowy i twierdza postawiona na początku XVII w. przez Hiszpanów, a obecnie mieszcząca więzienie. Najbliższa dobra plaża jest w Naregno , po drugiej stronie zatoki, gdzie z Porto Azzurro regularnie kursują łodzie. Nieco ponad 5 km dzieli Porto Azzurro od Capoliveri (dojazd prywatnymi busami), z krytymi czerwoną dachówką domami o wyblakłych od słońca fasadach, w pobliżu wyniosłego masywu Monte Calamita. Choć osada nie leży bezpośrednio nad morzem, uchodzi za najbardziej malowniczą na wyspie. W odległości kilku kilometrów od Capolivieri jest kilka ładnych plaż (Morcone, Pareti, Innamorata), do których można dojechać busami.

Włochy. Plaże Elby zachodniej

Największą osadą w zachodniej części wyspy jest Marciana Marina , gwarny port na północnym wybrzeżu. Osiem kilometrów w głąb lądu leży maleńka miejscowość Marciana, jedna z najstarszych i najładniejszych na całej Elbie. Maleńkie nastrojowe centro na stoku wzgórza zachęca do spaceru uliczkami i schodami kluczącymi pośród kamiennych domów. W pobliżu wioski jest dolna stacja kolejki linowej na najwyższą górę Elby - Monte Campanne (1018 m n.p.m.). Z tarasu na szczycie rozciągają się wspaniałe widoki, przy dogodnych warunkach obejmujące wyspy Archipelagu Toskańskiego, Korsykę i wybrzeże Toskanii. Spośród wielu znakomitych miejsc do kąpieli i plażowania trzeba wymienić wioskę Sant'Andrea przy północno-zachodnim przylądku oraz tłumnie odwiedzane kąpieliska Fetovaia, Cavoli i Marina di Campo na południowym wybrzeżu. W pobliżu tej ostatniej miejscowości, przy drodze do Lacony warto zwiedzić Aquario dell'Elba, prezentujące wielkie bogactwo podwodnego świata Archipelagu Toskańskiego. Wszystkie wymienione miejscowości zachodniej Elby leżą na trasie autobusu nr 116 z Portoferraio.