Główna autostrada z północy A7 dochodzi prawie do centrum Marsylii - na plac J. Guesde, 300 m na zachód od dworca kolejowego. Z kolei równoległa do niej, ale prowadząca obok portu A55 w okolicy przystani promowej i placu Joliette wchodzi do tunelu pod Starym Portem, z którego wyjeżdża po 3,5 km na południowy wschód od centrum jako A50 w kierunku Tulonu.
Najważniejsza arteria śródmieścia Marsylii to La Canabiere - szeroki bulwar z monumentalną zabudową, drogimi sklepami i bankami. Ulice poprzeczne, odchodzące od niego w kierunku południowym w sąsiedztwie Starego Portu, to najelegantsza część miasta - piesze deptaki z domami handlowymi i butikami. Z kolei dzielnice po północnej stronie bulwaru Starego Portu są mniej porządne. Tu warto zobaczyć egzotyczną dzielnicę Panier , czyli starówkę między katedrą, rue de la République a Starym Portem, gdzie można przyjrzeć się życiu ciemnoskórych, egzotycznie ubranych emigrantów przesiadujących na progach swoich domów, zobaczyć z bliska odmienne od naszych obyczaje, poczuć leniwie bijące serce Marsylii (ale lepiej nie robić tego późną nocą). Znacznie bardziej niebezpieczna nocą, ale jeszcze bardziej egzotyczna jest dzielnica między dworcem kolejowym a starówką, czyli Belsunce Quartier - tu mieszkają głównie imigranci z krajów arabskich. Dalej na południe, za bd Canebiere wokół pl. du Marché des Capucins, rozciąga się dzielnica Czarnej Afryki, choć i tu nie brakuje Arabów i innych nacji.
Marsylia - ulica targowa w Marsylii / fot. shutterstock
Marsylia - informacja turystyczna* . Biuro informacji turystycznej mieści się przy La Canebiere 4 (www.marseille-tourisme.com; pn.-sb. 9.00-19.00, nd. i święta 10.00-17.00). Oddział znajduje się na dworcu kolejowym (pn.-sb. 10.00-13.00, 14.00-18.00). W obu punktach można kupić bardzo korzystny Marseille City Pass (22 euro /dzień, 29 euro /2 dni). Uprawnia on do bezpłatnych wejść do 14 głównych muzeów w mieście, rejs na wyspę i zwiedzanie zamku If oraz przejazd komunikacją miejską, do tego wiele zniżek w różnych sklepach i obiektach sportowych.
* godziny pracy poszczególnych instytucji i ceny biletów mogły ulec zmianie od czasu, kiedy powstał przewodnik. Dlatego wcześniej lepiej zapoznać się z aktualnymi informacjami na stronach internetowych, które podajemy.
Marsylia, jak przystało na wielkie miasto, ma dobre połączenia z resztą kraju: zarówno kolejowe, jak lotnicze oraz drogowe. Choć to ostatnie może pozostawiać nieco do życzenia, bowiem na autostradach dojazdowych do miasta notorycznie tworzą się wielkie korki. Marsylia to także wielki port, nie tylko towarowy, ale i pasażerski z wieloma połączeniami promowymi.
Marsylia - samolotem z Marsylii. Duże lotnisko marsylskie Aéroport Marseille-Provence (inaczej Marseille Marignane, www.marseille.aeroport.fr) jest oddalone 25 km na północny zachód od Marsylii (dojazd autostradą A7, następnie drogą ekspresową D9). Prócz wielu lotów krajowych (m.in. na oba główne lotniska paryskie i na Korsykę) Air France lata do wielu miast europejskich (m.in. Mediolanu, Amsterdamu, Barcelony i Pragi). Wiele kompanii lotniczych z krajów arabskich oferuje połączenia z północną Afryką i Bliskim Wschodem. Tanie linie Easy Jet latają do Londynu-Gatwick, a Ryanair m.in. do Londynu-Stansted i na lotnisko Frankfurt-Hahn.
Dojazd na lotnisko i z lotniska jest możliwy taksówką (postój na lotnisku; w dzień do centrum - 40 euro, w nocy - 50 euro) oraz autobusami Navette z Marsylii oraz Aix-en-Provence. Z dworca autobusowego Saint-Charles jedzie się nimi około 25 min (co 20 min, 4.30-23.30, z lotniska 5.10-24.10; 8,50 euro). Z Aix-en-Provence autobus jedzie około 30 min (co 30 min, 4.40-22.45, z lotniska 5.30-23.30; 7,80 euro).
Marsylia - pociągi z Marsylii. Odkąd otwarto nową, specjalną linię TGV wzdłuż doliny Rodanu z Lyonu do Awinionu, podróż z marsylskiego głównego dworca Gare Saint-Charles na paryski dworzec Gare de Lyon skróciła się do 3 godz. Trasę pokonuje 17 pociągów TGV (od 77 euro; liczne tanie oferty przy zakupie on-line). Dzięki TGV da się szybko dojechać także do innych odległych miejscowości, np. Dijon (3 dziennie; 3 godz. 40 min; od 67 euro; dodatkowo 1 bezpośredni TER; 6 godz.), Lyonu (17 dziennie; 1 godz. 45 min; od 44 euro), Nantes (2 dziennie; 6 godz. 30 min; 105 euro), czy Lille (6 dziennie; 5 godz. 20 min; 102 euro) oraz do szwajcarskiej Genewy (4 godz. 45 min; 2 dziennie). Do wielu innych miast jeżdżą pociągi pośpieszne (czasem też TGV, jadące jednak tym samym tempem): Bordeaux (7 dziennie; od 6 godz.; 69 euro), Cannes i Nicei (17 dziennie; 2 godz. 30 min; 27 euro; w tym wiele TER-ów), Mentonu i włoskiej Ventimiglii (2 dziennie), Montpellier i Nimes (10 dziennie), Perpignan (2 dziennie), Strasburga (2 dziennie; 6 godz. 30 min; 81 euro), Tuluzy (9 dziennie; 3 godz. 30 min; od 49 euro). Lokalne TER-y umożliwiają dojazd do: Arles (20 dziennie; 50 min; 12,50 euro), Awinionu (przez cały dzień, co ok. 30 min; od 7 euro), Briancon (2 dziennie), Cassis i La Ciotat (do 23 dziennie), Saint-Raphael (18 dziennie) i Tulonu (co kilka min). Do Aix-en-Provence są tylko dwa pociągi dziennie, ale między 5.00 a 23.00 co 10-30 min jeżdżą autobusy z dworca autobusowego (1 godz.; 6,50 euro). Do dworca Saint-Charles można dojechać liniami metra nr: 1 i 2 oraz autobusem nr 49.
Marsylia - autobusy z Marsylii. Dworzec autobusowy (Gare Routiere Saint-Charles; plac V. Hugo) zlokalizowany jest 100 m na północ od kolejowego, w prawo po wyjściu z hali dworcowej (informacje o rozkładach jazdy także na www.regionpaca.fr i www.lepilote.com). Sieć połączeń jest imponująca, jednak do wielu odleglejszych i mniejszych miejscowości autobusy jeżdżą bardzo rzadko, a w wakacje ich ruch niemal zupełnie zamiera. Niemniej z Marsylii bezpośrednim autobusem oprócz wspomnianych wyżej kursów do Aix en Provence, można dojechać z: Apt, Digne, Gap i Sisteron, Carpentras, Castelanne, Cavaillon, a nawet do Nicei przez Frejus oraz do Grenoble.
Marsylia - kierunki, dokąd płyną statki z Marsylii. Wielki dworzec morski (Grand Port Maritime de Marseille, www.marseille-port.fr) znajduje się 500 m na północ od Starego Portu, w pobliżu placu Joliette. Promy pływają stąd na Korsykę i Sardynię. Oferta Algerie Ferries obejmuje rejsy do Algierii, a CTN - do Tunezji.
Turystka odpoczywa na ławce w pobliżu portu w Marsylii / fot. FaceMePLS / Flickr.com CC BY
Marsylia (wynajętym) samochodem. O ile nie ma się zarezerwowanego hotelu (najlepiej z garażem lub przynajmniej prywatnym parkingiem), najlepiej nie wjeżdżać samochodem do centrum Marsylii. Są tu ogromne kłopoty z miejscami do parkowania nawet na dużych, miejskich parkingach, w dodatku jest drogo, a bezpieczeństwo pojazdu wcale nie jest stuprocentowe. Choć system parkingów P&R w praktyce obecnie nie działa, parkingi koło głównych stacji metra na obrzeżach miasta wciąż funkcjonują. Trzeba tylko pamiętać, aby nie pozostawiać w samochodzie cennych przedmiotów, a jeśli już - lepiej wszystko schować do bagażnika. Dogodnie zlokalizowane i stosunkowo blisko centrum Marsylii, gdzie można się przesiąść na metro, są parkingi przy stacji Saint-Just metra nr 1 (ok. 2,5 km na północny wschód od dworca kolejowego, przy wschodniej obwodnicy śródmieścia) oraz obok Rond-Point du Prado (metro nr 2, w sąsiedztwie Stade Vélodroem, 3 km na południe od centrum, przy południowej obwodnicy śródmieścia). Samochód można wynająć w licznych wypożyczalniach. W mieście kilka z nich ma swoje punkty przy dworcu kolejowym.
Stacje LPG. Spośród wielu stacji benzynowych z gazem LPG, najłatwiej trafić do tych przy ulicach wylotowych lub obwodnicy.
Sieć komunikacji miejskiej obejmuje dwie linie metra, dwie linie tramwajowe i liczne autobusy. Podstawą transportu jest oczywiście kolej podziemna , która pozwala szybko przemieszczać się w obrębie centrum Marsylii - węzłowe stacje są pod dworcem kolejowym (Gare Saint-Charles) oraz pl. Castellane (Castellane). Dogodnym punktem przesiadkowym jest stacja metra Vieux Port obok informacji turystycznej, gdzie można się przesiąść na autobusy jadące wzdłuż wybrzeża Corniche Président J.F. Kennedy (nr 83) i do kościoła Notre Dame la Garde (nr 60). Metro nr 1 jeździ z dzielnic na północnym wschodzie do dworca i Starego Portu , skąd zawraca na południowy wschód, a linia nr 2 pokonuje trasę z północy na południe . Obie jeżdżą od pn do czw. od 5.00 do 22.30 (pt.-nd. do 24.30). Tramwaje kursują od 5.00 do 0.30. Komunikacja nocna to 11 linii autobusowych (Fluobus), pokrywających się z trasą obu linii metra i najważniejszych autobusów dziennych.
Bilet godzinny kosztuje 1,50 euro i jest jedynym dostępnym u kierowców autobusów. Pozostałe można kupić w automatach na stacjach metra, w punktach informacyjnych na głównych stacjach oraz sklepach i tabakach z naklejką "RTM - Point de Vente". Bilet całodzienny kosztuje 3,40 euro, na 7 dni - 12 euro, a Carte Libré dla 4 os. na 1 godz. - 4,50 euro. W głównym punkcie informacyjnym Espace Infos (6, rue des Fabres) warto zaopatrzyć się w plan komunikacji miejskiej.
W Marsylii jest pod dostatkiem miejsc noclegowych, zarówno drogich, jak i tych z najniższej półki. Można tu znaleźć nie tylko tanie hotele sieciowe - choćby kilka F1, np. w strefie hotelowej i komercyjnej w La Valentine, przy autostradzie A50 między Marsylią a Aubagne, ale i obskurne hoteliki w dzielnicy arabskiej. Tu np. przy rue des Petites Maries lub rue Tapis Vert i rue Nationale znajdą nocleg wyjątkowo oszczędni i lubiący dreszczyk emocji (jeśli ktoś przywiązuje wagę do czystości, powinien omijać te miejsca). Tutejsze hotele jedno- lub bezgwiazdkowe to tak naprawdę spartańskie noclegownie, gdzie co prawda można znaleźć nocleg za 7-10 /os., ale nie ma co liczyć na ciepłą wodę ani tym bardziej prysznic bez dopłaty. W dodatku oficjalne ceny mogą się zmieniać w zależności od determinacji i umiejętności targowania się klienta oraz jego "wyceny", dokonanej przez patrona hotelu. Generalna zasada w tych hotelach jest taka, że lepiej nie zatrzymywać się tu samotnie (dotyczy to zwłaszcza kobiet) oraz nie zostawiać żadnych cenniejszych przedmiotów w pokojach.
* Marsylia - Hotel Résidence du Vieux Port (18, Quai du Port). Znakomity, nowoczesny hotel na północnym brzegu Starego Portu, droższe pokoje z widokiem na port i Notre Dame la Garde oraz z balkonami. Klimatyzacja, Internet Wi-Fi, pyszne śniadania ze świeżymi owocami sezonowymi. W pobliżu płatny parking publiczny. Pokój 2-os. od 180 euro.
* Marsylia - Hotel Alizé (35, Quai des Belges: www.alize-hotel.com). W dużej XVIII-wiecznej kamienicy przy Starym Porcie. Pokoje w pełni wyciszone, klimatyzowane, z łazienkami i bezpłatnym Internetem Wi-Fi, choć trochę bez wyrazu. Pokój 2-os. 73 , z widokiem na port od 91 euro. Śniadanie 8 euro.
* Hotel Le Corbusier (280, bd Michelet: www.hotellecorbusier.com). Hotel z zaledwie 19 pokojami na III piętrze sławnego bloku "Unité d'Habitation" projektu Le Corbusiera. Pokoje z oryginalnym, minimalistycznym wyposażeniem z lat 50. XX w. Pokój 2-os. - 65 euro, 4 os. - 95 euro.
* Hotel Suisse-Blancarde (4, rue E. Duclaux: www.hotel-suisse.fr). Spokojny, niewielki hostel , choć z dala od centrum, jest wart uwagi, bo łatwo dostępny dla posiadaczy samochodu. 400 m na południe jest stacja metra nr 1 La Timone. Pokój 2-os. z prysznicem 40 , z prysznicem i WC 50 euro.
* Auberge de Jeunesse Bonneveine (impasse du Dr. Bonfils/av. J. Vidal, zamkn. poł. XII-poł. I). Schronisko młodzieżowe w pobliżu plaży, 5 km na południe od dworca kolejowego. Miejsce od 15,30 euro /os. ze śniadaniem.
Wiele doskonałych lokali, jednak nietanich, mieści się przy quai de Rive Neuve, placu Thiars i pobliskim szerokim cours d'Estienne d'Orves - czyli w tak zwanym Quartier des Arcenauix. Inny charakter mają kawiarnie i bistra przy cours Julien w okolicy placu du Marché des Capucins - tu ruch jest głównie wieczorem, choć i w południe można smacznie zjeść. W bliższej okolicy placu du Marché des Capucins, za halą targową, a także wokół placu J. Jaures jest mnóstwo niedrogich punktów z różnego typu przekąskami. Można tu zjeść tanie (za ok. 1 euro) kawałki pizzy lub różnorodne kebaby i inne specjały, przyrządzane przez Arabów. Są także liczne, małe cukierenki z bliskowschodnimi słodyczami. Liczne arabskie i tureckie restauracje mieszczą się przy rue d'Aix.
Marsylia Quartier des Arcenauix:
* Marsylia - Le Caribou (38, pl. Thiars, czynna wt.-sb., ale często zamykana w czasie wakacji; obiad 50 euro). Choć nazwa sugeruje specjały kanadyjskie, to restauracja wyglądająca niczym górska chata serwuje znakomicie przyrządzane potrawy prowansalskie.
* Marsylia - La Bella Vita (44, rue Saint-Saëns; zestaw od 20 euro). Kapitalna, rustykalna restauracja korsykańska, prowadzona przez rodowitych Korsykanów z Calvi.
Marsylia cours Julien:
* Marsylia - Le Quinze (15, rue des Trois-Rois; zestawy od 16 euro). Doskonałe miejsce na romantyczną i smaczną kolację. Serwuje się tu przede wszystkim dania kunchni prowansalskiej. Koniecznie trzeba spróbować m.in. fondue z sabaudzkiego sera reblochon.
* Marsylia - Le Chalet Berbere (94, Cours Julien; dania z karty 15-20 euro). Specjały kuchni Berberów z Algierii i Maroka - godny polecenia prawdziwy kuskus, sałatka berberska, czy turecki börek, a po obiedzie trzeba się napić tradycyjnie parzonej herbaty.
* Marsylia - Shamrock (16-17, quai Rive-Neuve, codz.15.00-4.00). Popularny pub i bar nocny, często mecze i inne zawody sportowe na dużym ekranie. Ogromny wybór piwa i innych alkoholi.
* Marsylia - Le Taxi Brousse (21, rue de l'Observance, czw.-sb. i święta od 20.00 do rana). Klub nocny i dyskoteka - głównie salsa, ale i najnowsze przeboje.
* Marsylia - La Caravelle (34, quai du Port). Pub z dużym tarasem na nabrzeżu Starego Portu. Wieczory tematyczne, koncerty jazzowe, bluesowe i bossa nova.