Montmartre to rejon kontrastow - winnic i kamieniołomow, wiatrakow i kabaretow, pobożnych mniszek i skąpo ubranych tancerek, krolow i komunardow. Przez wiele lat ludność Montmartre'u dostarczała paryżanom taniego wina i mąki uzyskiwanej w licznych młynach - wiały tu silniejsze wiatry niż w dolinach, co umożliwiło pracę przeszło 30 wiatrakow. Na wapiennym wzgorzu funkcjonował także kamieniołom oraz kopalnia gipsu. Do dziś statyka wielu budowli Montmartre'u jest zagrożona przez dawne prace gornicze.
Na początku XIX w. rozpoczęła się trwająca do dziś kariera Montmartru jako dzielnicy artystow i tworcow. Przyciągała ich w te okolice oryginalność budownictwa i zajęć ludności, piękne widoki, a także niespotykane już w mieście typy ludzkie. Niebagatelne znaczenie miał rownież fakt, że mieszkania były tu o wiele tańsze niż w centrum. Niebawem do atrakcji tego przedmieścia doszły coraz liczniejsze kawiarnie, restauracje, a potem sale tańca i kabarety, często urządzane w dawnych młynach ( Moulin Rouge , Moulin de la Galette ). Od połowy XIX w. Montmartre stał się ulubionym tematem najwybitniejszych paryskich malarzy, z ktorych zresztą wielu otworzyło na wzgórzu swoje pracownie. W starej hali fabryki fortepianow przy placu Emile Goudeau, nazywanej Bateau-Lavoir, w latach 1892-1914 funkcjonowała komuna artystow, gdzie mieszkali m.in. Picasso i Modigliani. W historię Montmartre'u wpisali się także m.in. Vincent van Gogh, Henri Toulouse-Lautrec, Claude Monet, Paul Cezanne, Salvador Dali. Z Montmartrem związani byli rownież pisarze, m.in. Charles Baudelaire, Guy de Maupassant, Emil Zola i Henry Miller. Obecnie mieszka tu m.in. reżyser Claude Lelouch, tworca "anioła Montmartre'u" - filmowej Amelii Poulin - Jean-Pierre Jeunet, aktorka Anouk Aimee, aktor Johnny Depp i piosenkarka Vanessa Paradise. Spośrod Polakow mieszkali i pracowali w tym rejonie m.in. malarz Jan Styka, aktor Wojciech Pszoniak i kompozytor Wojciech Kilar.
Na szczycie wzgórza stoi Basilique du Sacre-Coeur de. Kościół na planie krzyża greckiego w estetyce bizantyńsko-mauretańskiej budowano przeszło 40 lat. Świątynia wyrożnia się charakterystycznym kształtem, z układem kopuł nawiązującym do weneckiej bazyliki św. Marka i romańskiej katedry w Perigueux, a także barwą (do budowy użyto bielejącego z biegiem lat wapienia z Chateau-Landon).
Usytuowane z lewej strony nawy schody prowadzą na szczyt kopuły, skąd roztacza się fantastyczny widok, przy czystym powietrzu, co niestety w Paryżu zdarza się dość rzadko, sięgający 50 km. Słynne monumentalne schody wiodą spod portalu wejściowego na sam dół wzgórza, na sq. Willette. Ciąg stopni przerywają kwiatowe tarasy z fontannami. Obok prowadzi trasa kolejki linowo-terenowej, którą można wjechać na plac przed bazyliką. Rozciągający się na wzgórzu place du Tertre okupowany jest przez artystów malujących widoczki lub portrety turystów. Warto rzucić okiem na XVIII-wieczny lokal A la mere Catherine (po południowo-zachodniej stronie placu) - tutaj właśnie narodziło się dla francuszczyzny słowo bistro , kiedy to okupujący stolicę w 1814 r. rosyjscy kozacy generała Płatowa w ten właśnie sposób poganiali kelnerów (ros. bistro - szybko).
Rejs nocą po Sekwanie legendarnym bateaux-mouche to jeden z najbardziej odpowiednich sposobów poznawania Paryża we dwoje. Największą atrakcją tej wyprawy są nie tylko cudownie podświetlone zabytki przesuwające się gdzieś w dali, ale paryskie mosty, które oświetlone prezentują się niesłychanie malowniczo. Ponad 30 mostów reprezentuje niemal każdą epokę i styl, trudno zdecydować, który z nich jest najpiękniejszy. Czy najstarszy Pont Neuf wsparty na 12 solidnych łukach, czy Pont Alexandre III, zdobiony przez alegoryczne rzeźby i lampy podobne do świeczników, a może klasyczny Pont Royal?
Moulin Rouge to tradycyjny kabaret, którego budynek szczególnie atrakcyjnie prezentuje się nocą.
***
Więcej informacji znajdziesz w przewodniku "Europa we dwoje. Romantyczne metropolie".