Historia powstania Kościołów Pokoju sięga XVII wieku. W latach 1618-1648 w Europie toczyła się wojna o hegemonię zwana Trzydziestoletnią. Jednym z głównych podziałów między walczącymi stronami było rozbicie religijne Europy na katolicką i protestancką. Na Śląsku przegraną stroną okazali się protestanci, którzy stanowili przeważającą większość mieszkańców regionu. Odebrano im większość praw i przejęto kościoły. Na mocy pokoju westfalskiego katolicki cesarz Ferdynand III Habsburg zezwolił na wybudowanie trzech świątyń protestanckich, zastrzegając jednak, że mają to być budowle z nietrwałych materiałów (drewno, glina, słoma), nie mogą mieć kształtu typowego dla kościołów (wież, dzwonów) i muszą znajdować się poza miastem. Protestanci musieli postawić kościoły na własny koszt i mieli na to zaledwie rok.
Kościół Pokoju w Jaworze
Mimo tych surowych obwarowań społeczność protestancka wzniosła trzy wspaniałe świątynie, z których dwie przetrwały do naszych czasów. Zatrudniono najlepszych architektów, którzy na przekór ograniczeniom konstrukcyjnym stworzyli zupełnie wyjątkowe dzieła. Zastosowano drewnianą konstrukcję ryglową, wypełnioną zgodnie z cesarskim nakazem gliną i słomą. Dla powiększenia pojemności świątyń wzniesiono cztery kondygnacje empor (drewnianych balkonów). W efekcie świątynia w Jaworze może pomieścić aż 6000 osób. Jej wymiary to 43,5 m długości, 14 m szerokości i 15,7 m wysokości. Ponieważ restrykcje dotyczyły zewnętrznej bryły budynku, dołożono wszelkich starań, żeby wnętrza kościołów zachwycały bogactwem zdobień. Wszystkie ściany i balkony są bogato zdobione rzeźbiarsko i malarsko. Pięknie malowane w śląskim stylu ludowym są również całe stropy. Na emporach namalowano 143 sceny ze Starego i Nowego Testamentu oraz pejzaże z zamkami i tarcze heraldyczne. Ołtarz, ambona i chrześnica utrzymane są w stylu barokowym. Elementy konstrukcyjne ozdobiono polichromiami o motywach roślinnych.
Kościół Pokoju w Świnicy
Jeszcze okazalszy i chyba jeszcze wspanialej zdobiony jest bliźniaczy Kościół w Świdnicy, który może pomieścić 7000 osób. Na uwagę zasługuje honorowa loża dla właścicieli zamku Książ, rodziny Hochbergów, którzy dostarczyli większość drewna do budowy świątyni. Oprócz bogato zdobionych i pięknie malowanych empor w kościele w Świdnicy znajdują się również wspaniałe malowidła stropowe przedstawiające sceny z Objawienia św. Jana pędzla dwóch XVII-wiecznych śląskich malarzy: Chrystiana Sussenbacha i Chrystiana Kolitschka. Zachowały się także zabytkowe organy. W Europie nie ma podobnych świątyń - walory artystyczne oraz nietypowa architektura kościołów w Jaworze i Świdnicy są unikatowe. Jeśli wybierzemy się tam w sezonie letnim, warto dowiedzieć się o najbliższy koncert w Kościele w Jaworze - od maja do września odbywają się w nim kameralne koncerty w wykonaniu artystów z Polski, Czech i Niemiec.
ZOBACZ:
