W miejscu obecnej dzielnicy uniwersyteckiej znajdowała się pierwsza dzielnica żydowska w Krakowie. Przy ul. Żydowskiej (obecnie św. Anny) na pocz. XIV w. istniały dwie synagogi, dom kahalny, łaźnia, szkoła , a także budynki mieszkalne i stragany, a tuż za murami mieścił się cmentarz żydowski. Władysław Jagiełło wykupił budynek na skrzyżowaniu ulic św. Anny i Jagiellońskiej (obecne Collegium Maius), w którym 26 lipca 1400 r. odbyły się uroczyście pierwsze wykłady w odnowionej Akademii. Przebudowane pod koniec XV w. Collegium Maius - najstarszy budynek uniwersytecki - to piękny przykład gotyckiej architektury. Pośrodku niezwykłego dziedzińca arkadowego znajduje się studnia, wychwalana w 1609 r. za "wodę przeźroczystą jak naczynie śklane". Parter budynku zajmują dawne sale wykładowe, a na piętrze mieści się Stuba Communis (Izba Wspólna) z ozdobnym wykuszem, nadal służąca do posiedzeń Senatu UJ, a także skarbiec i mieszkania profesorskie. Do 1940 r. miała tu siedzibę Biblioteka Jagiellońska, a dziś znajduje się Muzeum Uniwersytetu, posiadające w kolekcji m.in. gotyckie berła uniwersyteckie, arabskie astrolabium z 1054 r., słynny "Globus Jagielloński" z 1. poł. XVI w. (z zaznaczoną, dopiero co odkrytą Ameryką), a także Oscara Andrzeja Wajdy i medal noblowski Wisławy Szymborskiej. Nad Porta Aurea (Złotą Bramą) - wejściem do muzeum - widnieje grający zegar, którego tradycje sięgają XV w. Od 2000 r. znów można podziwiać pochód figur związanych z dziejami Akademii Krakowskiej. Przy akompaniamencie Gaudeamus Igitur przesuwają się pedel (woźny uniwersytecki), królowa Jadwiga, Władysław Jagiełło, św. Jan z Kęt, Hugo Kołłątaj i rektor Stanisław ze Skalbmierza. Z uniwersytetem jest jednak związanych o wiele więcej wybitnych osób. Studiowali tu m.in. Mikołaj Kopernik, Andrzej Frycz Modrzewski, Mikołaj Rej, Jan Kochanowski, kronikarze - Jan Długosz, Maciej Miechowita i Maciej Kromer, król Jan III Sobieski czy Karol Wojtyła , a wedle legendy także Nawojka, pierwsza studentka w XV w., oraz XVI-wieczni czarnoksiężnicy mistrz Twardowski i Faust. Collegium Maius, ul. Jagiellońska 15, dziedziniec Collegium Maius otwarty codz. do zmroku. Muzeum UJ czynne: pn.-pt. 10.00-14.20, sb. 10.00-14.40; 1 IV-30 X wt., czw. 10.00-17.20. Zwiedzanie w grupach maks. 20 osób z przewodnikiem; bilety: normalny 12 zł, ulgowy 6 zł. Zaleca się wcześniejszą rezerwację: na dzień bieżący tel.: +48 12 6631521, z wyprzedzeniem tel.: +48 12 6631307. Grający zegar jest uruchamiany codziennie w godz. 9.00, 11.00, 13.00, 15.00, 17.00, http://www.maius.uj.edu.pl/index.pl.html. U wylotu ul. św. Anny, tuż przy Plantach, wznosi się uniwersytecka kolegiata św. Anny, od której wspomniana ulica wzięła swą nazwę. To jeden z najpiękniejszych barokowych kościołów Krakowa. XIV-wieczny budynek został zniszczony w czasie zamieszek antyżydowskich w 1407 r., odnowiony i wkrótce potem przekazany Akademii Krakowskiej. Pod koniec XVII w. profesorowie uczelni postanowili wznieść nowy kościół, który odpowiadałby gustom epoki i przyćmiłby powstającą wówczas świątynię jezuickiej konkurencji - kościół św.św. Piotra i Pawła. Budowla nawiązuje stylowo do rzymskiego kościoła San Andrea della Valle, a niezwykle malownicze wnętrze zdobią wspaniałe dekoracje stiukowe i polichromie. Warto także zwrócić uwagę na ołtarz główny z obrazem św. Anny Samotrzeć, konfesję św. Jana z Kęt (zm. 1473) - profesora Akademii oraz pomnik Mikołaja Kopernika. Do dzisiaj odbywają się tutaj inauguracje roku akademickiego. Naprzeciw kościoła znajduje się Collegium Nowodworskiego (ul. św. Anny 12) - dawne Gimnazjum św. Anny i pierwsza świecka szkoła średnia w Polsce, utworzona w 1588 r. Dziś mieści się tu Collegium Medicum UJ. O ile Collegium Maius należy uznać za najbardziej reprezentacyjny budynek uniwersytetu, to okazałe neogotyckie Collegium Novum (ul. Gołębia 24), jest "kwaterą główną" uczelni. Budynek wzniesiono w latach 1873-87 w miejscu słynnej Bursy Jerozolimskiej (1454). Na fasadzie widnieją herby UJ i dobrodziejów uniwersytetu (od lewej): Kazimierza Wielkiego, królowej Jadwigi, państwa polskiego, Władysława Jagiełły i papieża Urbana V, który wydał zezwolenie na utworzenie uniwersytetu. Z tego budynku Niemcy wywieźli do obozów koncentracyjnych 183 profesorów i pracowników wyższych uczelni w czasie "Sonderaktion Krakau" 6 listopada 1939 r. Na co dzień tutaj właśnie rezyduje rektor i poszczególni dziekani, a sale Collegium zapełniają się podczas rozmaitych uroczystości i ważnych konferencji. W pobliżu, zza gęstych drzew wychyla się pomnik Mikołaja Kopernika, przedstawiający słynnego astronoma jako studenta Akademii Krakowskiej. Budynek stojący za nim to Collegium Physicum (ul. Gołębia 13), zwane dziś Collegium Witkowskiego. Mieści się tu Instytut Historii UJ. Na rogu ulic Gołębiej i Jagiellońskiej wznosi się Collegium Minus (1499), obecnie Instytut Archeologii UJ, w którym w XIX w. mieściła się Szkoła Sztuk Pięknych, gdzie studiował Jan Matejko. Wszystkie budynki zwykle są otwarte, więc można zajrzeć też do ich wnętrz, a atmosferę życia studenckiego zapewniają grupy żaków, spieszących się na zajęcia, wymieniających się notatkami i flirtujących przy bramach swoich instytutów.
Źródło: bezdroza.pl
