Największą atrakcją Pomorza Zachodniego jest z pewnością jego stolica - Szczecin. To miasto pełne zieleni i miejsce ciekawe ze względu na swą historię (tu urodziły się dwie rosyjskie caryce - teściowa i synowa). Poza Szczecinem liczne zabytki architektury znaleźć można w Stargardzie Szczecińskim. Znakomitym miejscem do aktywnego wypoczynku, szczególnie dla miłośników sportów wodnych, jest jezioro Miedwie.
Dobra sieć dróg, w tym krajowych, jak też dawna niemiecka autostrada pomorska mogą zachęcić miłośników czterech kółek do odbycia wycieczki opisaną trasą. Szczecin, Stargard Szczeciński oraz ośrodki wypoczynkowe nad jeziorem Miedwie zapewniają duży wybór noclegów i lokali gastronomicznych.
Wycieczkę warto podzielić na dwa dni - pierwszy poświęcić na poznanie stolicy Pomorza Zachodniego, drugi zaś na odwiedzenie jego najbliższych okolic. Jeśli wycieczka będzie zbyt męcząca, można zaplanować odpoczynek nad największymi jeziorami Pomorza Zachodniego ? Dąbiem i Miedwiem.
Mapa - trasa wycieczki
Zobacz koniecznie
1. Stare Miasto w Szczecinie
2. Wały Chrobrego w Szczecinie
3. jezioro Miedwie
4. obwarowania miejskie w Stargardzie Szczecińskim
5. kolegiatę NMP w Stargardzie Szczecińskim
Wycieczka (140 km): Szczecin > Czarci Głaz > Kołbacz > jezioro Miedwie > Stargard Szczeciński > Pęzino > Marianowo > Chociwel > Maszewo > Goleniów > Kliniska Wielkiew
SZCZECIN > 25 km Czarci Głaz
Stolica Pomorza Zachodniego, 400-tysięczne miasto portowe oddalone o 65 km od morza. Prawa miejskie otrzymało w 1243 r. W swej długiej historii było już własnością Polski, Danii, Szwecji, Brandenburgii, Francji, Prus i Niemiec. Panowała tu rodzima dynastia Gryfitów, której ostatni książę - Bogusław XIV - zmarł bezpotomnie w 1637 r. Szczecin to miasto pełne zieleni i wód (zajmujących połowę powierzchni miasta). Aby zobaczyć więcej, niż proponuje trasa wycieczki, można siedmiokilometrowym czerwonym szlakiem, oznakowanym na chodnikach, odbyć samodzielną wędrówkę przez miasto.
Nad centrum miasta góruje nowy hełm wieży archikatedry św. Jakuba (110 m - druga w Polsce). To gotycka trójnawowa hala z ambitem (przejściem okalającym prezbiterium) i wieńcem kaplic zaprojektowana przez Heinricha Brunsberga. Katedrę wyposażono skromnie: gotyckie tryptyki w prezbiterium i w kaplicy Najświętszego Sakramentu, krucyfiks w prezbiterium, pieta z Lubniewic, barokowa chrzcielnica. Wzrok przyciąga największy na Pomorzu witraż o powierzchni 87 m2, przedstawiający Matkę Boską z Dzieciątkiem i Ducha Św. Na południowej emporze znajduje się niewielkie Muzeum Archidiecezjalne, przedstawiające dzieje kościoła na Pomorzu Zachodnim.
Zamek książąt pomorskich - rezydencja rodzimej dynastii Gryfitów, wznosząca się nad odbudowywanym dopiero teraz szczecińskim Starym Miastem. Zamek budowano od połowy XIV w. w stylach gotyckim i renesansowym. Ma pięć skrzydeł i dwa dziedzińce - Menniczy (Żurawi) i Duży. Na tym ostatnim uwagę zwracają renesansowa attyka, dwa zegary słoneczne oraz zegar wykonany przez Kaspra Nitharda. To złota kula, obracająca się zgodnie z fazami księżyca, oraz twarz ludzka - w ustach kalendarz, a na czubku nosa wskazówka. Błazen jedną ręką wybija godziny, drugą - kwadranse. W zamku mieszczą się instytucje kulturalne - muzeum, opera, operetka, sala koncertowa (Bogusława), a także dwie restauracje i winiarnia.
Szczecin - Stare Miasto
Szczecińskie Stare Miasto, zniszczone w nalotach dywanowych w 1944 r., odbudowywane jest dopiero obecnie. Tu znajduje się m.in. najstarszy z trzech ratuszy. Jest to budowla gotycka, wzniesiona być może przez Heinricha Brunsberga, zbudowana z glazurowanej i profilowanej cegły. Dziś w ratuszu siedzibę ma oddział historyczny Muzeum Narodowego. W pobliżu znajduje się gotycko-renesansowa kamienica Loitzów, wpływowej rodziny bankierów. Drugi ratusz, zwany czerwonym, wzniesiony został w stylu neogotyckim. Obecnie znajdują się w nim instytucje związane z gospodarką morską. Trzeci, w którym urzęduje prezydent Szczecina, znajduje się pomiędzy aleją Jana Pawła II i placem Jasne Błonia. Wzniesiony został w latach 20. jako siedziba władz prowincji. Plac Jasne Błonia to największe w Polsce skupisko platanów ? w pięciu rzędach rośnie około 200 drzew tego gatunku.
Pozostałością średniowiecznych obwarowań miejskich jest znajdująca się u stóp zamku gotycka Baszta Panieńska (nazwa pochodzi od panien cysterek), zwana też Basztą Siedmiu Płaszczy. Dwie barokowe bramy, pozostałości fortyfikacji nowożytnych, zostały zaprojektowane przez Gerharda van Walrave ? holenderskiego oficera w służbie pruskiej. W zachodniej elewacji Bramy Portowej (niegdyś Berlińskiej) umieszczony jest kartusz z monogramem króla pruskiego Fryderyka Wilhelma I, a nad nim napis mówiący o nabyciu w 1719 r. Szczecina i ujścia Odry za sumę dwóch milionów talarów w złocie. Nad napisem znajdują się płaskorzeźba Viadrusa, symbolizującego Odrę, i panorama miasta. W szczycie, zwieńczonym panopliami (dekoracjami skomponowanymi z elementów uzbrojenia), dostrzec można tarczę z herbami ziem pomorskich. We wschodniej elewacji identyczna tarcza trzymana jest przez tzw. dzikich mężów. Brama Królewska zwana jest też Bramą Hołdu Pruskiego - w elewacji północnej umieszczono czarnego orła pruskiego, a w południowej kartusz herbowy z monogramem Fryderyka Wilhelma I. Funkcje obronne pełnił też schron pod dworcem głównym, powstały w latach II wojny światowej.
CZARCI GŁAZ > 1 km Kołbacz
Zbiorowisko głazów, z których największy jest Miedwiański Kamień, zwany Czarcim Głazem, o obwodzie 9 m i wysokości ponad 2 m, przeniesiony z Dębiny nad Miedwiem
KOŁBACZ > 10 km jezioro Miedwie
Kołbacz był siedzibą cystersów, sprowadzonych w te strony w XII w. z duńskiego Esrom.
Jednym z najcenniejszych zabytków na Pomorzu Zachodnim jest zespół klasztorny, składający się ze wzniesionego w stylach romańskim i gotyckim kościoła, w którego zachodniej fasadzie wzrok przykuwają ozdobna rozeta gotyckiego Domu Konwersów, będącego pozostałością zachodniego skrzydła klasztoru, ceglanego Domu Opata (dziś biblioteka) i ceglanej baszty więziennej. Dzisiejsza świątynia obejmuje jedynie dawne prezbiterium i transept, natomiast nawę przystosowano obecnie do celów wystawienniczych. Po drugiej stronie drogi, wśród zabudowań folwarcznych, znajduje sie unikatowy w skali kraju zabytek budownictwa rolniczego - gotycka stodoła z XV w.
JEZIORO MIEDWIE > 8 km Stargard Szczeciński
Jezioro Miedwie, mające powierzchnię 35 km2, jest piątym pod względem wielkości jeziorem Polski. Ponieważ ma głębokość blisko 44 m, a leży na wysokości 16 m n.p.m., jego dno znajduje się w kryptodepresji. Nad brzegami, szczególnie północnym (Morzyczyn i Zieleniewo), znajdują się liczne kąpieliska i ośrodki wypoczynkowe z wypożyczalniami sprzętu wodnego. W Zieleniewie na brzegu Miedwia wznosi się nowoczesna muszla koncertowa.
STARGARD SZCZECIŃSKI > 13 km Pęzino
Położony nad Iną Stargard Szczeciński w średniowieczu należał do Hanzy, a źródłem jego bogactwa był handel zbożem. W XV w. mieszkało tu prawdopodobnie aż 5 tys. osób. Pamiątkami po najlepszych czasach miasta są zabytki, przede wszystkim kościół mariacki i pozostałości potężnego systemu umocnień miejskich. Przez krótki okres po wojnie trzydziestoletniej Stargard był nawet stolicą Pomorza.
Monumentalna gotycka kolegiata NMP Królowej Świata długość (77 m, szerokość 37 m), wzniesiona przez Heinricha Brunsberga, jest najwyżej (32,5 m) sklepionym kościołem w Polsce. Nad świątynią dominuje 85-metrowa wieża. Od północy przylega do niej kaplica mariacka. Liczne elementy dekoracyjne tworzą architektoniczne bogactwo. Kolegiata jest trójnawową bazyliką, jej nawa główna ma sklepienie gwiaździste, nawy boczne sklepienia krzyżowo--żebrowe. W kaplicy Trzech Króli i w zakrystii zachowały się późnogotyckie malowidła ścienne. Wyposażenie kościoła jest skromne. Za kolegiatą stoją harmonizujące z kościołem trzy kamieniczki, w których mieści się plebania.
Z 2260 m obwarowań miejskich, stanowiących niegdyś najpotężniejszy system na Pomorzu Zachodnim, zachowało się 1040 m, w tym bramy Pyrzycka, Wałowa i Młyńska (Portowa), baszty Czerwone Morze, Tkaczy (Lodowa) i Białogłówka oraz Basteja i Arsenał. Unikatem w skali kraju jest gotycka Brama Młyńska, zwana też Portową, Wodną lub Rzeczną, w formie dwóch wież połączonych budowlą z przejazdem nad nurtem Iny, którego strzegła brama. Baszta Czerwone Morze jest najwyższą (34 m) basztą miejską w Polsce, a jej nazwa według legendy wiąże się z krwawą bitwą stoczoną u jej stóp. Gotycka, ceglana basteja przy Bramie Tkaczy jest filią Muzeum Miejskiego, które zgromadziło tu zbiory militariów.
Gotycki kościół św. Jana z wysoką, 99-metrową wieżą dekorowaną blendami, wzniesiony został przez joannitów. W trójnawowej hali nawa główna ma sklepienie gwiaździste, nawy boczne krzyżowo-żebrowe, a kaplice otaczające wieńcem prezbiterium sklepione są kryształowo. W prezbiterium przyciągają wzrok maszkarony. Z bogatego niegdyś gotyckiego wyposażenia zachowały się jedynie siedziska stalli.
Patrząc na ratusz, warto zwrócić uwagę na wspaniały, późnogotycki szczyt dekorowany maswerkami sieciowymi. Wschodni szczyt ma charakter barokowy. Do ratusza przylegają wartownia i dwie barokowe kamieniczki - w jednej z nich siedzibę ma Muzeum Miejskie, prezentujące historię miasta. W Stargardzie zobaczyć można największy w Polsce krzyż pokutny, jeden z trzech na Pomorzu.
Informacje praktyczne:
Stargard Szczeciński Muzeum Miejskie, Rynek Staromiejski 2-4, tel. 91 578 38 35, 577 25 56, 10.00-16.00 (wt.-pt., nd.), 10.00-14.00 (sb.), bilet normalny 4 zł, ulgowy 2 zł, w sb. wstęp wolny
Informacja turystyczna, Rynek Staromiejski 4, tel. 91 578 54 66
PĘZINO > 8 km Marianowo
Zamek w Pęzinie jest budowlą czworoboczną. Umieszczona w narożniku wieża ma w dolnej partii kształt czworokąta, a w górnej koła. Mury okalające dziedziniec, przy ziemi umocnione kamieniem, sięgały wysokości 14 m. Wjazd do zamku wiódł od południa przez most zwodzony i bramę. Od wschodu znajduje się skrzydło mieszkalne, tzw. Stary Dom, a od zachodu trzykondygnacyjny tzw. Nowy Dom z ozdobnymi wykuszami (mieściły się w nich latryny).
Zamku, stanowiącego obecnie własność prywatną, nie można zwiedzać.
Warto też zobaczyć późnogotycki kościół z dobudowaną na początku XX w. neogotycką wieżą, dekorowaną blendami. Wewnątrz kościoła zachowało się interesujące wyposażenie: renesansowa chrzcielnica z herbami fundatorów, barokowy ołtarz główny z herbami rodowymi właścicieli Pęzina - Borcków i Puttkamerów, późnorenesansowe epitafium von Borcków i empora organowa, zdobiona podobiznami apostołów i Ojców Kościoła.
MARIANOWO > 15 km Chociwel
Nad Jeziorem Marianowskim leży wieś Marianowo, której historia związana jest nierozłącznie z założonym w połowie XIII w. z fundacji księcia Barnima klasztorem Cysterek. Jednonawowy, gotycki kościół Niepokalanego Poczęcia NMP wzniesiono wraz z zabudowaniami klasztoru. We wnętrzu zachowały się cenne elementy wyposażenia: pięcioczęściowy ołtarz główny ze scenami Męki Pańskiej (w środkowym polu Ukrzyżowanie) oraz barokowe epitafium z portretem rodzinnym.
CHOCIWEL > 27 km Maszewo
W Chociwlu zachował się trójnawowy, halowy kościół Matki Boskiej Bolesnej, wzniesiony w stylu gotyckim. Z zewnątrz, na skarpach prezbiterium, uwagę przyciągają dekoracje z glazurowanych cegieł. Między umieszczonymi wewnątrz przyporami wbudowano kaplice. Nawa główna przykryta jest sklepieniem gwiaździstym, a boczne mają sklepienia krzyżowe. Ołtarzem głównym jest neogotycki tryptyk - w centralnej części postacie Marii i Marii Magdaleny, a w bocznych św. Piotr i św. Paweł oraz Mojżesz i św. Jan Chrzciciel. Przy filarach z obu stron prezbiterium i w ołtarzu bocznym w prawej nawie stoją trzy gotyckie rzeźby.
MASZEWO > 19 km Goleniów
Maszewo to niewielkie miasteczko, na którego obwodzie zachowały się wzniesione z granitowych kamieni i cegieł mury miejskie. Zachowała się też gotycka murowana Baszta Francuska, wzniesiona na kamiennej podbudowie. Część dolna ma kształt kwadratu, górna cylindra. Gzyms wieńczący basztę pochodzi z XIX w. Gotycki kościół Matki Boskiej Częstochowskiej jest świątynią halową, krytą obecnie wysokim, dwuspadowym dachem. Z wyposażenia wewnętrznego zachował się gotycki krucyfiks.
GOLENIÓW > 14 km Kliniska Wielkie
Położony nad żeglowną niegdyś Iną Goleniów był w średniowieczu portem i należał do Hanzy. Lokowane na prawie lubeckim miasto miało wiele przywilejów, m.in. zwolnienie z opłat celnych i prawo bicia własnej monety. Nad dawnym starym miastem góruje strzelista wieża gotyckiego halowego kościoła św. Katarzyny. Uwagę zwraca portal wejściowy zdobiony glazurowanymi cegłami. Zachowały się fragmenty gotyc-kich kamienno-ceglanych murów obronnych z niektórymi urządzeniami obronnymi - 26-metrową Bramą Wolińską, zakończoną gotyckim szczytem ozdobionym blendami oraz dwiema basztami - Menniczą i Więzienną. Interesującą budowlą jest furta wodna, chroniąca drogę wodną Iny. Z dawnych urządzeń portowych dotrwał do naszych dni XVIII w. spichlerz.
KLINISKA WIELKIE
Przy leśniczówce rośnie wiekowa lipa o obwodzie pnia 8,7 m.
Źródło: www.cartablanca.pl
