Meze, miłość, "siga, siga". 6 powodów, by najbliższe wakacje spędzić na Cyprze

Nie bez powodu wszyscy odchudzają się przed wakacjami. Wiadomo, że na wakacjach to już niemożliwe. A na Cyprze to niemożliwe do kwadratu (a raczej do koła.), bo oni mają meze. Grecy też mają meze, ale to jest INNE MEZE. Nie mówimy o niegroźnych przystawkach: tu oliwka, tam sałatka, zjedzmy po trochu i nikomu nie stanie się krzywda. Cypryjskie meze to kraciasty stół zakryty talerzami tak, że kiedy kelner przynosi ostatnie dania, stawia je na talerzach już leżących, a jeszcze nieopróżnionych, bo inaczej by się nie zmieściły.

Od razu uprzedzę - idąc na meze, musisz być głodny i świadomy, co cię czeka. Zabierz dużo znajomych, najlepiej całą rodzinę i dalszych krewnych. I pojemniki na to, co zostanie - będzie druga kolacja. Nie żałuj kotom, które cię obsiądą - nie zbiedniejesz, a dzięki kotom nie jesz posiłku z wężami (o tym dalej). Nie pytaj kelnera, jak duże są porcje. Błogosławieni, którzy nie widzieli tych porcji, a uwierzyli (do Biblii jeszcze wrócimy).

Zaczyna się niewinnie, żeby uśpić czujność - sałatką horiatiki (liście sałaty, pomidory, ogórki, papryka, cebula, oliwa, ser feta), oliwkami, tzatzikami, tahiną i tharamosalatą (różowawy dip z ikrą) z koszyczkiem pity lub chleba. Pierwszy raz z meze wygląda zawsze tak samo: rzucamy się głodni, kelner pewnie śmieje się w duchu.

Gdy już się prawie najemy, wjedzie druga tura. CO???!!! Jajka smażone z cukinią, cypryjskie pierożki ravioli, smażony ser halloumi (mój ulubiony), cięte po domowemu frytki (Cypr słynie ze swoich ziemniaków), młode szparagi, fasola, warzywne kotleciki, kasza bulgur z jarzynami, mini-gołąbki w liściach winogron. co tawerna, to nieco inny zestaw, a każde z tych dań w Polsce byłoby osobnym posiłkiem. Ale nie jesteśmy w Polsce. Tutaj to wciąż jeszcze preludium.

fot. Paulina Dudek

Nasze dalsze losy zależą od tego, co wybraliśmy na starcie. Jeśli meze mięsne, to teraz wjadą przeróżne szaszłyki, kotlety z baraniny, wątróbka, schab marynowany w winie i owinięty suszoną szynką itd. Jeśli ryby - podane zostaną ośmiorniczki, kalmary, krewetki, panierowane i nie, ostrygi w pomidorowym sosie, małe rybki smażone w całości, wreszcie wielka ryba z grilla zajmująca pół stołu.

Tak było w godzinach posiłków na Cyprze i to nieraz, przysięgam*. W duchu błagamy o litość, wznosimy jedną rękę do nieba, ale drugą jeszcze chytrze wyciskamy cytrynę na rybę, polewamy oliwą, wycieramy półmiski chlebem, ostatniutka krewetka i już nic nie jem przez trzy dni!

Dobra, jeszcze tylko deser zjem: owoce i warzywa kandyzowane w syropie (od skórki arbuza, przez całe młode orzechy z zieloną łupiną i bergamotkę, po bakłażany). Albo moja ukochana cypryjska słodkość: naleśnik z ciasta filo z miodem (katimeri, czy to nie brzmi jak wyznanie miłości?).

fot. Paulina Dudek

Koniec. No, za chwilę. Po cypryjskiej kawie z tygielka (słodzona lub nie - wybierasz przed podaniem, bo wszystko gotuje się razem) i kieliszeczku ouzo. A w międzyczasie wino, dużo wina, bo Cypryjczycy mają świetne.

fot. Paulina Dudek

No to już, można spróbować wstać. Ale trzeba mieć powód. Dalej kilka dobrych powodów.

* Żołądek to niesamowity organ, po trzecim razie się przyzwyczaja.

Cypr jest piękny i jak na dość niedużą wyspę - bardzo różnorodny.

Jeśli kochasz plażowanie i tłumy, to już wiesz, gdzie jechać: Agia Napa. Kurort numer 1 na Cyprze (za nim są kolejno: Pafos, Limassol i Larnaka), który w marcu jeszcze śpi, ale w lipcu już nie zasypia ani na moment. Tu jest wszystko, co wielu turystów lubi: duże i bardzo dobre hotele, dyskoteki, deptak, sklepy i kramy z badziewiem z muszelek. Jest nawet knajpa w stylu Bedrock (z Flinstonów, jabadabadu), gdy znudzą się klasyczne tawerny. Jeśli to twój klimat - polecam.

Wolisz samotne spacery, trekkingi, dramatyczne krajobrazy - śmiało kieruj się na półwysep Akamas na zachodzie Cypru, najbardziej dziewicze i - moim zdaniem - najpiękniejsze miejsce na całej wyspie. Popedałuj rowerem albo jedź jeepem z biurem podróży na całodniową wycieczkę, zwiedź fantastyczne Grobowce Królów (nie przez przypadek podobne do egipskich, ale nie spoczęli tu faraonowie, lecz bogaci cypryjscy arystokraci), zobacz skaliste wybrzeże i plażę Lara (dojazd możliwy tylko terenówką lub pieszo), na której na świat przychodzą małe żółwiki.

fot. Paulina Dudek

Zatrzymaj się na szklankę soku z pomarańczy (wyciskanego na miejscu z owoców przyniesionych z sadu) w jednej z zagubionych między suchymi pagórkami wiosek. Ostatecznie powiedz sobie: "nie ruszam się stąd" i zamieszkaj w przyczepie kempingowej. Zależnie od fantazji kąp się w  źródle Afrodyty albo w morzu, całymi dniami dojadaj meze, wyłącz telefon, miej wszystko gdzieś (o tym dalej). Na miejscu zadanie: popatrz w dal i spróbuj policzyć wszystkie odcienie niebieskiego.

fot. Paulina Dudek

Uwielbiasz archeologię, a Twoją szczególną fiksacją są mozaiki? Nie mogłeś wybrać lepiej. Nie przegap Kurion na południu Cypru, gdzie zachowały się pozostałości starożytnego miasta (robi wrażenie), a dwa kilometry dalej sanktuarium Apollina. Poszukaj mozaiki z walczącymi gladiatorami i drugiej, na której Achilles przebrany za służącą zostaje rozpoznany przez Odyseusza. Za nic nie wyjdziesz na scenę? Tu się przełam, stań na środku w antycznym amfiteatrze i powiedz coś (cokolwiek, np.: "kocham Jolkę") do "mikrofonu" - takiej małej dziury pod stopami. Szok!

fot. Paulina Dudek

Bez względu na preferencje urlopowe przynajmniej na chwilę zatrzymaj się w Pafos. W tym roku okazja jest szczególna - Pafos to Europejska Stolica Kultury 2017, więc lato będzie obfitować w kulturalne wydarzenia (http://www.pafos2017.eu/en/). Ale i bez tego w Pafos jest co oglądać - z uwagi na swoje fantastyczne zabytki (Grobowce Królewskie, kościół Agia Kyriaki Chrysopolitissa z Pręgierzem św. Pawła - kamieniem, przy którym wedle tradycji biczowano apostoła Chrystusa, starożytne mozaiki rzymskie na terenie parku archeologicznego w Domu Tezeusza i Ajona i XIII-wieczny bizantyjski zamek) miasto Pafos w całości zostało wpisane na listę UNESCO*. Co tu dużo mówić, mozaiki z Nea Pafos zaliczane są do najpiękniejszych na świecie.

fot. Paulina Dudek

Nie wiesz już, co robić z pieniędzmi? W tej chwili powinieneś siedzieć w Limassol i zastanawiać się czy nie zmienić jachtu na większy. Żartuję tylko trochę. Limassol to bardzo przyjemne, czyste, zadbane i w dużej części odnowione miasto, pełne młodych ludzi, hoteli, knajpek i urokliwych uliczek, nie tylko dla bogaczy, dla każdego. Ciekawostka: w zamku w Limassol wziął ślub Ryszard Lwie Serce, ale z nocy poślubnej już się nie wywiązał.

fot. Paulina Dudek

Na plażowanie, zakupy, zwiedzanie możesz uderzyć też do Larnaki. Larnaką można zakończyć pobyt na Cyprze, stąd odlatuje samolot do Polski.

*Idąc tropem UNESCO, zahacz jeszcze o zdobione kościoły regionu Troodos i stanowisko neolityczne Choiokoitia - ja ich niestety na żywo nie widziałam, ale zamierzam wrócić na Cypr i to nadrobić.

Skąd na Cyprze flamingi? To proste: przyleciały do słonego jeziora, które powstało z winnicy chytrej baby, którą (winnicę, nie babę) przemienił wskrzeszony ze zmarłych Łazarz (nie chciała mu dać garści owoców, tylko mówi: "poczęstuj się pan solą", więc się doigrała). Łazarz - tak, ten Łazarz - po najsłynniejszym w historii wskrzeszeniu postanowił bowiem jechać właśnie na Cypr, to chyba mówi wiele. Został biskupem Kition, a gdy ostatecznie zmarł (trzeciej szansy nie było, wskrzeszenie niestety nie gwarantuje nieśmiertelności), został pochowany w Larnace. Na jego grobie wzniesiono kościół (dziś to cerkiew św. Łazarza). W środku znajdują się relikwie "przyjaciela Jezusa" i piękny barokowy ikonostas. To pierwsza historia.

fot. Paulina Dudek

Równie albo jeszcze bardziej znana jest legenda o Afrodycie, która dla odmiany narodziła się na Cyprze - z morskiej fali, w której pływały, ekhem, odcięte jądra Uranosa. Ciachnął je ojcu Kronos (mówiłam, że na Cyprze mają historie), w wodzie wymieszała się sperma, krew i fala, i tadam - Afrodyta gotowa. Bogini miłości, pożądania, płodności, najpiękniejsza kobieta. Ukazała się naga w całej okazałości i tak też najchętniej oglądamy ją do dziś.

Skała Afrodyty, Patra tou Romiou, stoiw morzu, w stromej części wybrzeża niedaleko Pafos. Do plaży idzie się wąskim tunelem pod drogą - plaża jest kamienista, a idąc trzeba wypatrywać otoczaków w kształcie serca, co jest oczywistą gwarancją szczęścia w miłości (więcej wiary!). Planujesz się oświadczyć? Zrób to tutaj, nie ma za co. Cypr to niewątpliwie wyspa miłości, która dziwnie wisi w powietrzu (te czarne oczy Cypryjczyków, uważajcie dziewczyny i chłopaki). Nie przez przypadek zakochany w Kleopatrze Juliusz Cezar podarował jej właśnie ten kawałek lądu.

fot. Paulina Dudek

Przy Petra tou Romiuo można załatwić też inne swoje interesy, np. opływając skałę dookoła młodnieje się o rok. Uwielbiam Cypryjczyków i ich wynalazki. W niedalekiej Koukli w starożytności mieściła się Świątynia Afrodyty, gdzie pielgrzymowali ludzie, a młode dziewczyny oddawały się. rytualnej prostytucji. Każda panna musiała się tam udać i oddać pielgrzymom przynajmniej raz w życiu.

fot. Paulina Dudek

W ciągu tygodniowego urlopu na Cyprze potkniesz się o kota jakieś 60 razy. I bardzo dobrze, bo takie powinny być koty! Puchate, odkarmione, w pozycji leżącej, zawsze gdzieś pod nogami, żeby można było zanurzyć dłoń w ich miękkie i ciepłe futro. Kot, który siada na kolanach i mruczy - leczy, to powszechnie znany fakt. Felinoterapia to leczenie człowieka kotem, samą jego obecnością, i nikt się z tego nie śmieje. Na Cyprze to terapia darmowa, koty są wszędzie i wolno im wszystko. Czemu? Znów świetna historia.

Otóż koty może nie są najbardziej pracowite na świecie, ale jak już się wezmą do roboty, to. nie ma węży we wsi. A tych na Cyprze jeszcze w IV wieku, po trwającej ponad 30 lat suszy, było od groma i trochę. Św. Helena wpadła na pomysł, że koty mogą wykończyć węże i sprowadziła futrzaki na wyspę. Dały radę i, jak mówiłam, dzięki temu dziś mają na Cyprze fajnie - często na murkach miejscowi wykładają im karmę, a turyści - tak, tak, zgadliście - niedojedzone meze.

"Siga, siga" - mawiają Cypryjczycy. To znaczy: "Powoli, powoli". Nie przejmuj się. Usiądź, napij się wina, pozwól słońcu i wiatrowi pieścić twoją twarz. Pośpiech - od tego nic się nie zrobi szybciej. Usiądźmy.

Przyznajmy jednak ucziwie, że Cypryjczycy mają powody do tego, żeby się nie spieszyć, choć i ich nie ominęły krwawe karty historii i cierpienie - wciąż żywe za sprawą okupowanej północy, gdzie wielu ludzi zostawiło swoje domy i bliskich, na chwilę, a zamieniło się to w póki co kilkadziesiąt lat.

Wszystkich Cypryjczyków na wyspie jest ok. 830 tysięcy (to mniej niż pół Warszawy). Dość, by nie być samotnym, wystarczająco, by nikomu niczego nie zabrakło. Przez cały rok jest ciepło - zimą temperatura nie spada poniżej +16 stopni Celsjusza (nie licząc gór Troodos, gdzie długo leży śnieg). Cypryjczycy są bardzo prorodzinni, lubią się spotykać, bawić, jeść, nie komplikują.

Prawie nie ma tu biedaków, bo większość ludzi łapie się na socjal, który jest wysoki. Kobiety nie boją się rodzić dzieci, bo państwo pomoże im w każdej sytuacji, zwłaszcza jeśli są samotnymi matkami. W ogóle kobiety mają dużo do powiedzenia na Cyprze, a narodziny córki są radością (podarowanie jej domu lub mieszkania na start jest z kolei obowiązkiem rodziców). Cypr jest rajem podatkowym, co wszyscy wiedzą. Zbiory owoców i warzyw odbywają się trzy razy do roku.

fot. Paulina Dudek

Na Cyprze można mieć na imię Panikos i być najspokojniejszym, najbardziej zadowolonym człowiekiem na Ziemi - patrz, nasz zawsze uśmiechnięty i opanowany kierowca.

To wszystkie wiem od Marii Stavrinou, licencjonowanej przewodniczki, która jako młoda dziewczyna zakochała się w Cypryjczyku i Cyprze, gdzie mieszka do dziś. Myślicie o wakacjach czy już o emigracji?

Od lata 2017 Grecos Holiday do swojej oferty wakacji w każdym zakątku Grecji dokłada wakacje na Cyprze. Wyloty odbywają się z Warszawy i Katowic, lot do Larnaki trwa ok. 3-3,5 godziny. Więcej szczegółów na: https://www.grecos.pl/

Przed wyjazdem na Cypr koniecznie zajrzyj też na Visit Cyprus, pełną inspiracji i informacji praktycznych stronę Cypryjskiej Organizacji Turystycznej: http://www.visitcyprus.com.