Kuchnia czeska. Co zjeść w Pradze?
czechy, kuchnia czeska Fot. Shutterstock
Kuchnia czeska. Co zjeść w Pradze?
Czeskie śniadanie w Pradze
Czesi rozpoczynają dzień od skromnego śniadania (snídaně), często składającego się tylko z filiżanki kawy (káva). Nierzadko przyrządza się ją w tradycyjny sposób - drobno zmielone ziarna zalewa się wrzątkiem i odstawia na moment, by fusy opadły na dno.
Czeskie przekąski
Po wyjściu z domu prażanie chętnie posilają się przy niezliczonych stoiskach z kiełbaskami, uważanymi za jedne z najlepszych na świecie. Najpopularniejsza z nich to párek (często sprzedaje się dwa párky), czyli frankfurterka. Klobása jest jeszcze bardziej sycąca, ma grubą skórkę i duże kawałki tłuszczu. Czeskie kiełbasy podaje się z łagodną musztardą.
Czeski obiad w Pradze
Pierwszym daniem czeskiego obiadu (oběd) jest zwykle zupa (polévka): rosół (vývar) z uszkami, gęsta zupa ziemniaczana (bramborová) lub flaki (dršt?ková), uchodzące za wspaniały lek na kaca.
Danie główne przyrządza się wedle nieco żartobliwego przepisu vepřo - knedlo - zelo (wieprzowina - knedliki - kapusta). Wieprzowina króluje na czeskich stołach, z każdej części świni przyrządza się jakiś specjał, a świniobicie obchodzone jest jako vepřové hody. Popularna jest wołowina (hovězí maso), zwłaszcza svíčková na smetaně, czyli polędwica z plasterkiem cytryny i żurawiną, w sosie śmietanowym, cielęcina (telecí maso) i kurczak (kuře). Nieodłącznym dodatkiem do dań mięsnych jest otaczany w Czechach uwielbieniem knedlík (z mąki, ziemniaków lub kaszy manny z drożdżami, formowany na kształt bochenka chleba i krojony za pomocą drutu, nie nożem!).
Zamówienie warzywa innego niż kapusta może wywołać zdziwienie kelnera. Dość popularne są sałatki z ogórka, pomidora, czerwonej papryki i cebuli w słodkawym sosie winegret.
Deserów jest niewiele, królują naleśniki (palačinky) z białym serem (tvaroh), lody (zmrzlina) oraz owoce i orzechy, często z polewą czekoladową. Ovocný knedlík nadziewany śliwkami lub morelami to tak naprawdę samodzielny posiłek i tak też bywa traktowany przez samych Czechów.
praga, ciastka Fot. Shutterstock
Kuchnia czeska. Co zjeść w Pradze?
Czeskie ciasta i ciastka
Niedostatki deserów w restauracjach wynagrodzi wizyta w jednej z praskich kawiarni (kavárna) lub cukierni (cukrárna). Wybór jest tu oszałamiający - na łasuchów czekają tarty, strucle, biszkopty, eklerki i koláčky - okrągłe ciastka z serem lub powidłami.
Kolacja w Pradze
W restauracji warto spróbować pieczonej kaczki (kachna) lub gęsi (husa). Gęsina uchodzi w Czechach za mięso na specjalne okazje, z gęsi wyrabia się też wyśmienity pasztet z wątróbek (husí paštika), nieustępujący najlepszemu francuskiemu foie gras. To prawdziwy przysmak, jeżeli nie myśli się o koszmarnym losie tuczonych ptaków. W niektórych restauracjach można skosztować też dziczyzny.
Ryby - przeważają słodkowodne, bo Czesi mają daleko do morza. Najbardziej charakterystycznymi dla czeskiej kuchni rybami są karpie (kapr). W restauracjach podawane najczęściej jako kapr na černo, czyli w ciemnym, słodko-kwaśnym sosie z orzechów, rodzynek, cukru, piwa i winegret.
Dania wegetariańskie w Pradze
W Pradze działa sporo restauracji z daniami wegetariańskimi. I całe szczęście, gdyż w większości lokali jedyne dania bezmięsne to omlet i smażony ser (smažený sýr), znacznie smaczniejszy, niż mogłoby się wydawać na podstawie nazwy. To gruby plaster roztopionego sera (często lokalnego hermelína) w panierce, podawany z sosem tatarskim. W Pradze można skosztować też różnych rodzajów grzybów (houby).
praga Shutterstock
Gdzie jeść i pić w Pradze?
W Pradze nawet w centrum można zjeść niedrogi posiłek, najlepiej podążać tropem udających się na obiad pracowników biur i urzędów.
Piwiarnie i bary
Najskromniejszy typ lokalu to hostinec lub pivnice, czyli piwiarnia, gdzie poza piwem podaje się także niewyszukane posiłki. Wyżej w hierarchii plasuje się hospoda, czyli gospoda. Każda gospoda związana jest z jednym z lokalnych browarów i oferuje jego piwa z beczki w półlitrowych kuflach. Wiele gospód chlubi się starannością, z jaką przechowywane jest piwo - praska gospoda U zlatého tygra ("Pod Złotym Tygrysem") swą sławę zawdzięcza przede wszystkim piwnicom, gdzie w idealnej temperaturze chłodzi się złocisty pilsner. Wiele hospod podaje smakowite posiłki, a lepsze gospody niewiele różnią się od typowych restauracji.
Kawiarnie
Kawiarnie były niezwykle ważną praską instytucją w czasach międzywojennej Pierwszej Republiki. Niektóre, jak choćby Arco, gdzie spotykali się "Arconauci" - Franz Kafka, Franz Werfel i Max Brod - już nie istnieją, inne działają po dziś dzień. Najlepszym przykładem jest Café Slavia, gdzie niegdyś zaglądali poeci, malarze i aktorzy z mieszczącego się naprzeciw Teatru Narodowego.
W Cafe Teqiula nauczysz się jak warzyć piwo Fot. Shutterstock
Co pić w Pradze?
Czechy słyną z piwa uchodzącego za najlepsze na świecie, lecz powstają tu też wyborne
wino i oryginalne wódki oraz likiery. Głównym regionem winiarskim Republiki Czeskiej są słoneczne Morawy Południowe, gdzie winnice ciągną się od Brna aż po granice z Austrią i Słowacją, na przestrzeni niemal 115 km. Wśród win czerwonych prym wiodą wytrawna Frankovka i słodkawy Sv. Vavřinec o nieco śliwkowym aromacie, do dań rybnych najlepiej zamówić zaś ryzling lub palavę. Znacznie mniejszy obszar zajmują winnice w Czechach - rozciągają się na północ od Pragi, nad Łabą i jej dopływami. Winorośl porastająca strome zbocza ponad Mělníkiem wywodzi się od roślin sprowadzonych tu w XIV w. z Francji przez cesarza Karola IV. Jej owoce są białe i kwaskowe, co upodabnia je do winogron z pobliskiej Saksonii.
W Czechach wyrabia się też wysokoprocentowe alkohole z owoców. Najsłynniejszy z nich to slivovice (śliwowica), warto jednak skosztować też morelówki (meruňkovice) czy czereśniówki (třešňovice). Najpopularniejszym likierem jest zaś becherovka, podawana niegdyś w celach leczniczych w Karlsbadzie i wyrabiana wedle sekretnego przepisu z ziół. Ponadto Czechy są jednym z niewielu krajów, gdzie dozwolony jest wyrób i spożywanie absyntu.
Czeskie piwo
Choć najstarszy zapis związany z browarem praskim datowany jest na 1082 r., współczesne piwa czeskie dolnej fermentacji wywodzą się z leżącego w zachodnich Czechach Pilzna, a ich dzieje sięgają 1842 r. Połączenie miejscowej, źródlanej wody, chmielu z miejscowości Žatec w północnych Czechach oraz idealnych warunków w znajdujących się pod miastem jaskiniach w piaskowcowych skałach zaowocowało powstaniem słynnego piwa, od którego wywodzi się nazwa pilzner, oznaczająca wszystkie piwa dolnej fermentacji o jasnej barwie i wyrazistym smaku. Pragnąc odróżnić swój wyrób od piw warzonych przez naśladowców, pilzneńscy browarnicy nazwali go Plzneňský prazdroj (Prawdziwe pilzneńskie źródło), czyli po niemiecku Pilsner Urquell. Największym rywalem pilzneńskiego piwa jest w Czechach warzone w położonych na południu kraju Czeskich Budziejowicach piwo Budvar (po niemiecku budweiser). Jego łagodniejszy, nieco słodkawy smak przypadnie do gustu osobom, dla których Prazdroj jest zbyt wyrazisty. Większość czeskich piw to pilznery, czyli piwa světlé (jasne). Większość marek wyrabiana jest w dwóch odmianach, różniących się podawaną w stopniach zawartością ekstraktu. Piwo 12O (dvanáctka) jest mocniejsze i cięższe, zawiera ok. 4% alkoholu, a lżejsza desítka (10O) - mniej niż 4%.
Poza piwem jasnym (světlé), większość browarów wyrabia też piwa tmavé, czyli ciemne i słodsze. Czasem miesza się je z jasnym, by połączyć zalety obu rodzajów.
Więcej o kuchni czeskiej w: Step by Step Praga, Wydawnictwo Berlitz
