Lista Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości to spis obiektów objętych szczególną ochroną międzynarodowej organizacji UNESCO ze względu na ich unikatową wartość kulturową lub przyrodniczą. Obecnie na liście UNESCO znajduje się już ponad 900 obiektów w ponad 150 krajach świata. Najwięcej jest obiektów dziedzictwa kulturowego (ponad 700), natomiast przyrodniczego tylko 180, pozostałe stanowią obiekty mieszane - kulturowo-przyrodnicze. Lista UNESCO istnieje od 1977 roku. Nominacje zgłaszane są przez poszczególne kraje, a decyzja o wpisaniu danego obiektu na listę jest wynikiem głosowania podczas corocznych sesji. Aby dany obiekt został wpisane na listę, musi reprezentować unikatową i uniwersalną wartość, jak również spełnić jeden z dziesięciu kryteriów UNESCO.
W całej Europie znajduje się łącznie niespełna 400 obiektów wpisanych na listę UNESCO. Absolutnym rekordzistą są Włochy (47 obiektów). Drugie miejsce zajmuje Hiszpania (43 obiekty), a trzecie - Francja (37 obiektów). W dalszej kolejności uplasowały się: Niemcy, Wielka Brytania, Grecja, Rosja, Szwecja, Portugalia i Polska.
We Włoszech na listę UNESCO zostało wpisanych 47 obiektów. Są to zarówno piękne, zabytkowe budowle w centrum Florencji, Mediolanu, Rzymu, Werony czy Wenecji, jak również Park Narodowy Cilento, Dolomity, linie kolei retyckiej przez przełęcze Albula i Bernina oraz Wyspy Liparyjskie. Pierwszym włoskim obiektem wpisanym na listę UNESCO były rysunki naskalne w Val Camonica (wpisane w 1979 roku).
Na drugim miejscu pod względem europejskich rekordzistów listy światowego dziedzictwa UNESCO jest Hiszpania. Na terenie tego kraju aż 43 obiekty zostały objęte ochroną, z czego 3 położone są na Wyspach Kanaryjskich. Jako pierwszy na liście UNESCO pojawił się w 1984 roku zespół zabytkowy w Kordobie. W dalszej kolejności dołączyły między innymi: dzieła Gaudiego w Barcelonie, zespoły zabytkowe w Oviedo, Santiago de Compostela i Toledo, droga pielgrzymkowa do Santiago de Compostela, Giełda Jedwabiu w Walencji, kopalnie złota Las Medulas, masyw Pirenejów, Park Narodowy Teide na Wyspach Kanaryjskich oraz - jako jedna z ostatnich - najstarsza na świecie działająca latarnia morska, czyli Wieża Herkulesa.
We Francji na listę światowego dziedzictwa UNESCO wpisano jak na razie 37 obiektów, z czego jeden z nich położony jest na wyspie Nowa Kaledonia, a kolejny na wyspie Reunion. Jako pierwsze na listę w 1979 roku zostały wpisane: Mont Saint-Michel wraz z zatoką, katedra w Chartres, Wersal, opactwo benedyktyńskie i wzgórze Vézelay oraz jaskinie z malowidłami i rytami naskalnymi w dolinie Wezery. Kilka lat później dołączyły między innymi: katedra w Amiens, pałace w Nancy, przylądki Girolata i Porto na Korsyce, nabrzeża Sekwany w Paryżu, katedra Notre-Dame, Canal du Midi (Kanał Południowy), stare miasto-forteca Carcassonne, Lyon, Dolina Loary z przepięknymi zamkami, laguny Nowej Kaledonii.
Tuż za podium, na czwartym miejscu pod względem liczby obiektów wpisanych na listę UNESCO, uplasowały się Niemcy. Na terenie Niemiec znajduje się 36 obiektów, które zdaniem organizacji UNESCO mają najwyższe walory kulturowe i przyrodnicze. Jako pierwsza na listę w 1978 roku została wpisana Katedra w Akwizgranie. Później dołączyły do niej między innymi: Katedra Mariacka w Hildesheim, pałac i zespół parkowy w Poczdamie, zabytki średniowieczne i renesansowe w Goslar wraz z kopalniami rud miedzi i srebra w Rammelsbergu, stare miasto w Quedlinburgu, zabytki doliny środkowego Renu, stare miasto w Ratyzbonie, modernistyczne zespoły mieszkaniowe w Berlinie, Morze Wattowe oraz stare lasy bukowe. Ciekawostką jest, że jeden z obiektów, krajobraz kulturowy doliny Łaby w okolicach Drezna w Niemczech, został skreślony z listy w 2009 roku (po 5 latach).
Piątą pozycję w rankingu europejskich krajów rekordzistów figurujących na liście światowego dziedzictwa UNESCO zajmuje Wielka Brytania z 23 obiektami (3 znajdują się na zamorskich terytoriach zależnych Brytyjczyków). Jako pierwsze na listę trafiły: Wyspa St. Kilda w archipelagu Hybrydów, bazaltowe wybrzeże północnej Irlandii, Stonehenge i Avebury, Wąwóz Ironbridge wraz z pierwszym żeliwnym mostem w Anglii. Wszystkie te obiekty znalazły się na liście w 1986 roku. Rok później dołączyło Opactwo Westminsterskie i Wał Hadriana. Z czasem na "listę" wpisano również Twierdzę Tower w Londynie, bezludną wyspę wulkaniczną Hendersona, zabytki Greenwich i wybrzeże handlowe Liverpoolu.
Na szóstym miejscu pod względem liczby obiektów na liście UNESCO w Europie znajduje się Grecja, posiadająca takich miejsc 17. Jako pierwsza do listy dołączyła Świątynia Apollina Epikuriosa w Bassaj, miało to miejsce w 1986 roku. W dalszej kolejności na liście znalazły się również: Akropol ateński, posiadająca status okręgu autonomicznego Góra Athos, zabytki w Salonikach, klasztor Meteory, średniowieczne miasto Rodos, stanowisko archeologiczne w Olimpii, stanowiska archeologiczne w Mykenach i Tirynsie. Jako ostatnie na listę UNESCO zostało wpisane stare miasto w Korfu.
Na terenie europejskiej części Rosji znajduje się 15 obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W pierwszej kolejności zostały wpisane: zabytkowe centrum Sankt Petersburga, cerkwie na wyspie Kiży na jeziorze Onega oraz Kreml i Plac Czerwony w Moskwie. Nieco później wpisano również zespół historyczny, kulturalny i naturalny Wysp Sołowieckich, dziewicze lasy Komi, zespół architektoniczny Kremla w Kazaniu, Mierzeję Kurońską oraz zabytkowe centrum Jarosławia nad Wołgą.
Ósma w zestawieniu europejskich rekordzistów listy światowego dziedzictwa UNESCO jest Szwecja z 14 obiektami. Jako pierwsza, w 1991 roku, na listę została wpisana szwedzka rezydencja królewska w Dottningholm. W dalszej kolejności dołączyły: osady wikingów w Brika, odlewania żelaza Engelsberg, rysunki naskalne w Tanum, Kraina Laponii, port morski w Karlskronie, krajobraz rolniczy południowej Olandii, strefa górnicza w Falun oraz radiostacja Varberg w Grimeton.
W Portugali i w Polsce znajduje się po 13 obiektów wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. W przypadku Portugali dwa znajdują się na Azorach, a jedno na Maderze. Jako pierwsze na listę zostały wpisane: zabytki Lizbony, historyczne centrum Angra na Azorach, klasztor w Batalha i klasztor w Tomarze. Nieco później dołączyły: historyczne centrum Porto, lasy wawrzynowe na Maderze, region winny Alto Douro górnego Duero i krajobrazy winnic na wyspie Pico w archipelagu Azorów.
Polska może pochwalić się 13 obiektami wyróżnionymi przez organizację UNESCO. Na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako pierwsze w Polsce zostały wpisane w 1978 roku: zabytkowa kopalnia soli w Wieliczce oraz historyczne centrum Krakowa. W dalszej kolejności dołączyły między innymi: Auschwitz-Birkenau, Puszcza Białowieska, historyczne centrum Warszawy, stare miasto w Zamościu, zamek krzyżacki w Malborku, Park Mużakowski nad rzeką Nysą i Hala Stulecia we Wrocławiu.