Najpiękniejsze chronione zwierzęta w Polsce

Foka szara jest jednym z trzech gatunków fok występujących w Bałtyku. Niegdyś występowała licznie w rejonie Zatoki Gdańskiej, dziś należy do rzadkich gości na polskim wybrzeżu. Foka zwykle nie wychodzi na ląd, ale zdarzają się takie przypadki. Niestety, polscy plażowicze przeważnie nie wiedzą, jak się na widok foki zachować. Na ogół zbliżają się do niej, próbują zrobić sobie z nią zdjęcie, dotknąć jej. Nie wiedzą, że spotkanie z człowiekiem to dla dziko żyjącej foki ogromny stres.

Foki znakomicie pływają i nurkują. Głównym składnikiem ich pożywienia są ryby. Ich ciało jest niczym termos. Pod skórą mają grubą warstwę izolacyjną w postaci tłuszczu, która zapobiega utracie ciepła. Jedynym regularnym miejscem pojawiania się tych zwierząt w Polsce jest rezerwat przyrody Mewia Łacha położony u ujścia Przekopu Wisły.

Stacja Morska na Helu i organizacja ekologiczna WWF Polska starają się o odtworzenie pierwszej polskiej kolonii fok szarych. Ich zdaniem foki powrócą na trwałe na polskie wybrzeże, jeśli zapewnimy im spokój.

Jeż europejski żyje w lasach i parkach na obrzeżach miast. Zdarza się, że wbiega nam pod nogi nawet na pełnym bloków na osiedlu. Jeż dobrze się wspina, pływa, a także szybko biega. Zaniepokojony zwija się w kulkę, przy czym chrząka i cmoka. Prowadzi nocny tryb życia, a w zimie zapada w sen. Żywi się głównie owadami. Nigdy nie transportuje - jak to niektórzy sądzą - jabłek nabitych na swoje kolce. Nie robi też żadnych zapasów na zimę. Odżywia się w tym czasie tłuszczem nagromadzonym w organizmie jesienią. Zasypia już w październiku pod konarami drzew, w jamkach ziemnych lub pod zeschłymi liśćmi. Co ciekawe, sen zimowy jeża jest tak głęboki, że jego serce zamiast 181 uderzeń na minutę bije tylko 20 razy. Jeż oswaja się łatwo i doskonale wyczuwa życzliwy stosunek ludzi. Jeśli widzimy, że jeż, który zaplątał się w ogrodzie potrzebuje pomocy, powinniśmy zanieść go do weterynarza. Warto wiedzieć, że ze względu na posiadanie sporej ilości twardych kolców jeże nie dbają o higienę i niemal wszystkie mają pchły i inne pasożyty.

Kozice zamieszkują wysokie góry. W Polsce spotykane są w Tatrach i Karpatach Wschodnich. Znakomicie poruszają się po skałach. Kozica jest symbolem zarówno polskiego, jak i słowackiego Tatrzańskiego Parku Narodowego. Przez dziesiątki lat obserwowano, że liczebność kozic w Tatrach podlega dużym wahaniom. Było to wywołane m.in. zmianami klimatycznymi, kłusownictwem i nadmiernym ruchem turystycznym. Liczba kozic w Tatrach od kilku lat jednak wzrasta. Jak wykazało tegoroczne liczenie w całych Tatrach żyje 967 kozic.

Kozice żyją w niewielkich stadach, zwanych kierdelami, które mają określoną strukturę, na czele stoi zawsze doświadczona samica z młodym, tzw. licówka. Samce żyją najczęściej samotnie lub tworzą grupy kawalerskie, dołączając do stad jesienią, na czas godów.

Niedźwiedź brunatny jest największym polskim i europejskim drapieżnikiem lądowym. Jak informuje organizacja ekologiczna WWF, w Polsce żyje około 90 niedźwiedzi. Występują w polskiej części Karpat, najliczniej w Bieszczadach i w Tatrach. Coraz większa ingerencja człowieka powoduje jednak kurczenie się obszarów ich życia. Niedźwiedzie potrzebują miejsc dogodnych do zdobywania pokarmu, wychowania młodych oraz bezpiecznego zimowania. Obecnie największym zagrożeniem dla polskich niedźwiedzi jest nieodpowiedzialne zachowanie człowieka - pozostawianie śmieci, dokarmianie czy zbliżanie się do tych zwierząt. Jak informuje organizacja, niedźwiedzia uzależnionego od odpadków zostawionych przez człowieka trzeba w rezultacie odłowić i zamknąć w ogrodzie zoologicznym. Niedźwiedź mimo swoich imponujących rozmiarów jest łagodnym stworzeniem. Nie wolno jednak traktować go jak "słodkiego misia", jest to zwierzę dzikie, wobec którego należy zachować dystans. Niedźwiedź potrafi się wspinać, pływać, biegać nawet 65 km/h na krótkich odcinkach. Jest wszystkożerny, ale najczęściej zjada rośliny. Dzięki objęciu niedźwiedzia ochroną, udało się ocalić te zwierzęta przed wyginięciem w Polsce.

Ryś to piękny dziki kot, którego przyszłość jest mocno zagrożona. Rysie występowały kiedyś w całej Europie, teraz w zachodniej części kontynentu już prawie ich nie ma. Także w Polsce w ciągu ostatnich 20 lat zasięg występowania rysia dramatycznie się zmniejszył. Ryś zniknął z Puszczy Piskiej i Lasów Napiwodzko-Ramuckich. Jak podaje organizacja WWF, w Polsce żyje obecnie zaledwie 200 rysi. Występują w polskiej części Karpat, a ok. 60 osobników jest rozproszonych w lasach na północnym-wschodzie kraju. Ryś jest najbardziej zagrożonym wyginięciem spośród zwierząt zamieszkujących Tatry. WWF już pracuje nad odtworzeniem populacji rysi w lasach mazurskich, gdzie te zwierzęta stale występowały jeszcze 20 lat temu. Te duże koty są bardzo płochliwe, boją się otwartych przestrzeni i stąd w naturalnych warunkach dość trudno je spotkać. Rysie mogą żyć tylko na terenie dużych lasów o zróżnicowanej roślinności. Są zwykle bardziej aktywne w nocy. Są też bardzo odważne. We własnej obronie lub by chronić młode potrafią odpowiedzieć na atak niedźwiedzia lub wilka.

Wiewiórka pospolita, która jest tak dobrze znana mieszkańcom Europy, mimo swego powszechnego występowania, jest wpisana do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych, a w Polsce jest pod ścisłą ochroną. Rude wiewiórki, bez których nie wyobrażamy sobie spacerów w polskich parkach występują zarówno w lasach liściastych, jak i iglastych. W parkach zadomowiły się, gdyż doskonale wiedzą, że właśnie tam dostaną coś do jedzenia. Te małe, sprytne stworzonka zbliżają się i przymilają do ludzi. Dokarmianie wiewiórek wcale jednak nie jest dla nich dobre. Zwierzęta te przestają wtedy polować i gdyby zabrakło człowieka, zginęłyby prawdopodobnie z głodu. Ciekawostką jest, że wiewiórka zbiera grzyby, które potem suszy rozwieszając je na gałęziach drzew. Zwierzę robi też zapasy na zimę zakopując różne nasiona. W ten sposób przyczynia się do ich rozmnażania, gdyż często nie pamięta, gdzie zakopała jedzenie. Umie sobie radzić w trudnych warunkach, jej puszysty, piękny ogon pełni podczas zimnych dni funkcję kołdry. Wiewiórki wydają się słodkie i ufne, ale próba ich złapania może się skończyć pogryzieniem i podrapaniem.

Wilki to interesujące zwierzęta, które od wieków budziły i wciąż budzą w ludziach bardzo silne i sprzeczne uczucia. Wyglądem przypominają  psy, jednak w odróżnieniu on nich, ogon noszą zwieszony w dół. Żyją w stadach zwanych watahami. W Polsce największą ostoją wilków są Karpaty i Pogórze Karpackie, następnie Roztocze oraz puszcze północno-wschodniej Polski. Według szacunków WWF, w Polsce żyje około 600 wilków.

Wilki należą do gatunków bardzo czułych na wszelkie zmiany w środowisku życia. Rozwijające się miasta oraz postęp cywilizacyjny ograniczają powierzchnie lasów, przyczyniając się do zanikania ich naturalnych ostoi. Dużo wilków ginie na drogach. Pomimo ochrony prawnej, padają też ciągle ofiarą kłusowników. Wilki z reguły unikają jakiegokolwiek kontaktu z ludźmi. Przy braku pożywienia, lub w okresie wychowywania młodych, zdarza im się atakować zwierzęta hodowlane. O wilkach można powiedzieć też, że są bardzo wytrwałymi i silnymi piechurami. Potrafią dziennie przebyć dystans 20 km, a jeśli trzeba nawet więcej. Ciekawostką jest fakt, że wędrujące stado wilków, które może liczyć do dwudziestu osobników, pozostawia na śniegu tylko jeden ślad, tak jakby przeszło tamtędy jedno zwierzę. Wilki posiadają bowiem wyjątkową umiejętność podążania trop w trop. Niezwykłe jest też to, że potrafią podążać za spojrzeniem innych.

Żubr to jeden z najstarszych gatunków zwierząt żyjących na kuli ziemskiej. Jego wygląd niewiele się zmienił od czasu jak wspólnie z ogromnymi mamutami zamieszkiwał prawie całą Europę. Żubr jest największym europejskim ssakiem. Ciężar największych osobników może dochodzić do 1000 kg. W związku z niską frekwencją żubra w Polsce jest on chroniony już od XVI wieku poprzez dekrety królewskie, a później przez ukazy carskie i ustawy. W dzisiejszych czasach żubr stał się cennym gatunkiem, który wykorzystywany jest jako potencjał promocyjno-turystyczny. W Polsce żubry żyją w hodowlach zamkniętych i w populacjach wolnych. Każda z nich ma za zadanie zwiększyć liczebność żubra.

Ciekawostką jest fakt, że po pierwszej wojnie światowej gatunek ten wyginął na wolności, a ocalały jedynie osobniki żyjące w ogrodach zoologicznych. Polska ma swój ogromny wkład w ratowanie żubra. W Puszczy Białowieskiej, w 1952 r. wypuszczono na wolność pierwsze uratowane osobniki. Dziś liczba żubrów w Polsce to ok. 1100 sztuk. Prawie połowa zamieszkuje w Puszczy Białowieskiej. Można je zobaczyć także w specjalnych zagrodach pokazowych np. w Pszczynie.