Polska na wakacje. Najpiękniejsze polskie zamki - część II

To nie Gniew był pierwszym zamkiem, na którym pojawiły się grupy rekonstrukcyjne. Palma pierwszeństwa w tej dziedzinie należy się zamkowi w Golubiu-Dobrzyniu. Pierwsza rekonstrukcja w Golubiu-Dobrzyniu odbyła się już w 1978 roku. Od tamtej pory na zamku w Golubiu-Dobrzyniu odbywają się doroczne turnieje rycerskie (w tym roku w dniach 1-3 lipca). Dodatkową atrakcją jest Szkoła Rycerska, w której można poćwiczyć konną jazdę oraz wczuć się w ducha rycerskiego życia.

Zamek golubski powstał w XIV wieku. Był siedzibą komtura krzyżackiego. Po wiekach burzliwej historii został w naszych czasach odbudowany w stylu renesansowym. Majestatyczna budowla zamku w Golubiu-Dobrzyniu góruje nad okolicą. Dzisiaj mieści się tam muzeum, hotel i dom turysty (warunki skromniejsze, ale ceny bardziej dostosowane do kieszeni większości amatorów rekonstrukcji historycznych) oraz restauracja. W sezonie zamek w Golubiu-Dobrzyniu jest otwarty od godziny 9 do 19. Na życzenie zorganizowanych grup możliwe jest także nocne zwiedzanie zamku. Niewątpliwą atrakcją jest przy tym fakt, że odbywa się ono przy świetle pochodni. Na specjalne życzenie podczas takiego zwiedzania może pojawić się też jakiś zamkowy duch.

Duchy są niezwykle interesującą atrakcją historyczną zamków. Wiele zamków szczyci się tym, że są nawiedzone. W kronikach i annałach często odkopuje się mrożące krew w żyłach opowieści, by przyciągnąć turystów. Ale są miejsca, w których taka inwencja nie jest w ogóle potrzebna. Duchy straszą tam od wielu lat.

Zamek w Szamotułach w Wielkopolsce jest znany z legendy o Czarnej Księżniczce - Halszce z Ostroga. Niezwykle zamożna panna po śmierci ojca została uwikłana przez swoich opiekunów w politykę. Jej życie stało się pasmem nieszczęść, jak w latynoskiej telenoweli. Tylko, że w tym wypadku nie było mowy o happy endzie. Halszka została przemocą wydana za mąż - i to trzykrotnie. W XVI wieku nie oglądano się na potrzeby i życzenia młodych panien. Jeden z jej mężów, Łukasz Górka, był jej tak ohydny, że odmówiła małżeńskiego pożycia. Za karę została uwięziona w baszcie obok jego zamku. Legenda głosi, że Halszka zmarła, będąc już całkiem niespełna rozumu. Jej duch do dzisiaj ponoć regularnie wraca do baszty w Szamotułach.

Baszta sąsiaduje z zamkiem, który został wzniesiony w XIV wieku przez Nałęczów Szamotulskich. Potem zamek w Szamotułach znajdował się w rękach różnych rodów magnackich, a obecnie mieści się w nim muzeum. Ekspozycja jest bardzo różnorodna - od wnętrz siedziby magnackiej przez sztukę cerkiewną (bogata kolekcja ikon) po wystawę prezentującą dawne gospodarstwo wiejskie. Muzeum zamku w Szamotułach w sezonie jest otwarte w tygodniu od 9 do 16, w weekendy od 10 do 17. Bilet do wszystkich obiektów kosztuje 12 złotych (ulgowy 8 zł). Zamek w Szamotułach oferuje solidny posiłek w swojej restauracji, a dla chętnych na spotkanie z duchem Halszki noclegi w zamkowych pokojach.

Nieszczęsna kobieta służy jako legendarny duch także na zamku w Liwie. Nazywana jest Żółtą Damą. Chodzi o młodą małżonkę jednego z liwskich kasztelanów, którą oskarżono o niewierność i stracono na zamku. Przyczyną oskarżenia były drogocenne pierścienie, jakie podarował jej mąż. Pierwszy pierścień zniknął w tajemniczych okolicznościach. Kasztelan podejrzewał, że żona przekazała go kochankowi. Wówczas ofiarował jej drugi pierścień, który także zaginął. Trzeci miał być już ostatecznym testem. Na nic się zdały protesty i przysięgi oskarżonej małżonki. Wkrótce po jej tragicznej śmierci służba znalazła trzy pierścienie w gnieździe sroki na zamkowym poddaszu. Zrozpaczony kasztelan odebrał sobie życie. A Dama nadal chodzi po zamku, szukając dowodów swojej niewinności.
Zamek w Liwie wiąże się także z dwiema innymi kobietami. Jako że był on własnością książąt mazowieckich w pewnym momencie jego panią stała się księżna Anna. Obecnie na zamku w Liwie odbywają się doroczne turnieje o jej pierścień (takie połączenie legendy z historią). Później zamek trafił na pewien czas w ręce słynnej królowej Bony.

Obecnie w Liwie mieści się zbrojownia z jedną z największych kolekcji broni w Polsce. W Liwie znajduje się także unikalna kolekcja portretu sarmackiego (wstęp do muzeum 6 złotych, możliwość zwiedzania grupowego z przewodnikiem). Od kilku lat latem w Liwie odbywa się także festyn archeologiczny z ciekawą ofertą warsztatów i bogatym programem edukacyjnym. Muzeum zamku w Liwie prowadzi także lekcje muzealne.

Zamek w Liwie jest położony nad malowniczą doliną Liwca, natomiast u ujścia Sanu do Wisły wznosi się inna interesująca budowla. Zamek w Sandomierzu został pierwotnie zbudowany przez Kazimierza Wielkiego. Jest jednym z tych miejsc, które przyniosły królowi sławę ?budowniczego Polski?. Sandomierz był ważnym miejscem na szlaku na Wschód i tutejszy zamek został kilkakrotnie rozbudowany ? najpierw przez Kazimierza Jagiellończyka, potem przez Zygmuntów. W trakcie potopu szwedzkiego zamek w Sandomierzu został wysadzony w powietrze. Po obudowie stał się siedzibą muzeum okręgowego.

Z sandomierskim zamkiem wiążą się legendy o niezwykle długich przejściach podziemnych. Jeden z korytarzy zamku w Sandomierzu prowadził do katedry. Gdy na zamku przebywał król, chętnie korzystał z tej drogi, udając się na msze. Drugi korytarz pozwalał na przeprawę suchą stopą na drugą stronę Wisły. Musiał być to niesamowity jak na tamte czasy majstersztyk inżynieryjny. Trzeci korytarz podobno kończy się w miejscowości Skotniki. Pozwalał na wycofanie załogi w razie oblężenia. Niestety do tej pory nie udało się odkryć śladów tych podziemnych przejść i zweryfikować legendy.

Podobna legenda związana jest z nieodległym zamkiem w Baranowie Sandomierskim. Ponoć w trakcie potopu córka jego właściciela, młoda panna Leszczyńska, wyprowadziła nim zagrożoną ludność do Sandomierza. Leszczyńscy nastali na zamku po Baranowskich. Chętnie odwiedzał ich król Stefan Batory. Średniowieczną budowlę zamku w Baranowie Sandomierskim odrestaurowano w XVII wieku w stylu barokowym, a kierownikiem prac był słynny na całą Europę architekt - Tylman van Gameren. Zamek w Baranowie Sandomierskim był własnością ojca króla Stanisława Leszczyńskiego.

Obecnie w zamku w Baranowie Sandomierskim mieści się muzeum oraz hotel. Do kompleksu należy także wart odwiedzenia park. W sezonie zwiedzanie zamku w Baranowie Sandomierskim jest możliwe w godzinach 9-19, kosztuje 15 złotych (z przewodnikiem). Wybierającym nocleg w zamkowym hotelu może przydarzyć się spotkanie z Białą Zjawą. Jak mówi lokalna legenda, gdy wybije północ, zjawa zaczyna błąkać się po zamku w poszukiwaniu męża.

Hotel połączony z muzeum to także cecha charakterystyczna zamku w Lidzbarku Warmińskim. Zamek w Lidzbarku Warmińskim jest malowniczo położony w widłach rzek. Wzniesiony został w XIV wieku dla biskupów warmińskich. Odbudowany zamek w Lidzbarku składa się z części zbudowanych w różnych stylach. Jest skrzydło barokowe i średniowieczne. Dla tych, którzy wpadną tu tylko na jeden dzień, godne uwagi jest mieszczące się w zamku muzeum oraz obserwatorium astronomiczne. Można także skorzystać z obszernej biblioteki albo wybrać się w rejs łódką z zamkowej przystani.

Wśród dodatkowych atrakcji zamku w Lidzbarku są odbywające się tam Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry, Letnia Szkoła Muzyki Dawnej oraz? Święto Czekolady. W sezonie muzeum na zamku w Lidzbarku Warmińskim jest czynne w godzinach 9-17, codziennie oprócz poniedziałków. Bilet wstępu kosztuje 8 zł.

Atrakcją zamku w Nowym Wiśniczu jest sala akustyczna, używana niegdyś jako miejsce spowiedzi! Sam zamek w Nowym Wiśniczu jest najcenniejszym zabytkiem wczesnobarokowej architektury obronno-rezydencjonalnej. Powstał w XIV wieku jako gotycka siedziba rodu Kmitów. Jego kolejni właściciele - Lubomirscy przebudowali go w XVI i XVII wieku.

Zamek w Nowym Wiśniczu jest okazały, znajduje się na wzniesieniu i góruje nad okolicą. Zbudowany został na planie czworoboku z basztami w narożnikach. W jednej z jego części można wejść na galerię widokową, z której rozciąga się piękna panorama. Do zwiedzania zamku w Nowym Wiśniczu udostępniona jest ogromna sala balowa, sala plafonowa z pozłacanym sufitem, wspomniana sala akustyczna, kaplica zamkowa oraz krypta z ekspozycją sześciu sarkofagów (w tym Stanisława Lubomirskiego).

Na zamku w Wiśniczu chętnie przebywali polscy władcy. Te wizyty stawały się dla panujących tu rodów magnackich okazją do wydawania wystawnych uczt i pokazania swojej potęgi i bogactwa poprzez obdarowywanie królów drogocennymi upominkami. Aż szkoda, że obecnie nikt niczego nie daruje odwiedzającym. Dzisiaj na zamku w Nowym Wiśniczu mieści się muzeum okręgowe. Wstęp na zamek w sezonie możliwy jest w godzinach 9-15 w tygodniu, 10-18 w weekendy. Bilet kosztuje 8 zł.

Na zamku w Łęczycy królowie także chętnie przebywali, a nawet byli właścicielami tej siedziby. Władysław Jagiełło przetrzymywał w Łęczycy jeńców pojmanych w bitwie pod Grunwaldem, a jego syn Kazimierz właśnie z Łęczycy kierował swoją wojną z Krzyżakami. Jagiellonowie odziedziczyli zamek w Łęczycy po poprzednich władcach polskich. Zamek w Łęczycy zbudował Kazimierz Wielki w XIV wieku. Wiąże się z tym legenda o diable Borucie. Otóż, podczas budowy łęczyckiego zamku, król Kazimierz Wielki utknął w swej karecie na szerokich mokradłach. Silny młodzieniec o imieniu Boruta pomógł mu wydostać karetę i w zamian otrzymał zamek w Łęczycy we władanie. Istnieją legendy, że Boruta przenoszący się do łęczyckiego zamku zabrał ze sobą garnek złota, ale ten był tak ciężki, że ciągnąc go, Boruta wyrył koryto rzeki Liswarty.

W latach 60. XX wieku zamek w Łęczycy został odbudowany po wiekach postępującej rujnacji. Do odrestaurowanych budynków dobudowano też nowe, co z pewnością wpływa na klimat obiektu. Wstęp na teren zamku kosztuje 7 zł (ulgowy bilet 3,50). W czwartki zamek w Łęczycy zwiedzimy za darmo. A przewodnika wynajmiemy za 30 zł.

Nie gorsi od polskich królów chcieli być zapewne niezależni książęta śląscy. Jednym z zamków z nimi kojarzonych jest zamek w Brzegu na Dolnym Śląsku. Pierwotnie Brzeg był siedzibą namiestnika książąt wrocławskich, ale w miarę postępowania rozbicia dzielnicowego - w XIV wieku wyodrębniło się księstwo brzeskie - stał się siedzibą miejscowego księcia.

Lata świetności zamku w Brzegu przypadają na wiek XVI, kiedy został on przebudowany w stylu renesansowym. Powstały wtedy słynne wówczas popiersia książąt piastowskich władających Polską oraz linii śląskiej. Była to część programu książąt brzeskich, którzy w dobie zagrożenia ze strony czeskiej i niemieckiej podkreślali swoją więź z Koroną. Zamek w Brzegu został w XVIII wieku zbombardowany. Zachowała się tylko jego fasada.

Obecnie zamek w Brzegu został pieczołowicie odrestaurowany i stał się siedzibą muzeum Piastów Śląskich, przedstawiającego lokalną historię. Sama imponująca sylwetka zamku w Brzegu przypomina o świetności dawnego Śląska. W należącej do kompleksu kolegiacie znajduje się mauzoleum miejscowych książąt. Bilety wstępu kosztują od 2 do 10 złotych w zależności o obiektu.

Zobacz także: Najpiękniejsze polskie zamki - część I