Polska na wakacje - 10 propozycji innych niż morze i góry

Malownicza wyżyna z białymi skałami, zamki na Szlaku Orlich Gniazd i jaskinie - na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej atrakcji jest co niemiara. Ojcowski Park Narodowy kusi malowniczą Doliną Prądnika, renesansowy zamek w Pieskowej Skale przyciąga miłośników historii, a Grota Łokietka znana jest z legendy o pająku, który uratował życie polskiemu królowi.

Skałki na Jurze przyciągają wspinaczy z całej Polski, a ciekawe ukształtowanie terenu sprawia, że teren ten jest świetny dla rowerzystów. Miłośnicy jazdy konnej znajdą na Jurze wiele pięknych szlaków konnych.

Prowadzący przez Jurę od Krakowa do Częstochowy Szlak Orlich Gniazd to chyba najbardziej znany szlak turystyczny w Polsce. Obejmuje on zamki i ruiny warowni pamiętających czasy Kazimierza Wielkiego. Najbardziej znane zamki to - oprócz Pieskowej Skały - Ogrodzieniec, Mirów, Bobolice i Olsztyn.

Górny Śląsk z turystyką się nie kojarzy i mało kto spodziewa się znaleźć tu ciekawe miejsca. Niesłusznie. Podziemne atrakcje Zabrza czy Tarnowskich Gór pozwalają zapoznać się z bardzo interesującą historią górnictwa. I dostarczą wielu emocji.

W zabrzańskiej kopalni Guido można zobaczyć, jak pracowali górnicy w ostatnich dwóch wiekach. Zwiedzanie odbywa się na dwóch głębokościach - 170 i 320 metrów. Multimedialna ekspozycja pokazuje pracę ludzi i koni w minionych latach, a w kopalni organizowane są też przedstawienia i koncerty.

W Zabytkowej Kopalni Srebra w Tarnowskich Górach zrekonstruowano wyrobisko sprzed kilku stuleci, a część podziemnej trasy przemierza się łodziami. Drogą wodną zwiedza się też Sztolnię Czarnego Pstrąga. 600-metrowa trasa stanowi fragment dziewiętnastowiecznej sztolni odwadniającej. Łódkami przepływa się od szybu Ewa do szybu Sylwester, a drogę oświetlają jedynie lampy karbidowe.

Roztocze to pasmo zielonych niewysokich wzgórz między Kraśnikiem a Lwowem. Miejsce na styku kultur, gdzie przyroda jest piękna, a historia bogata.

Słynne są roztoczańskie szumy, czyli progi skalne na przełomach rzek. Najpiękniejsze szumy są na Tanwi i Sopocie. Zarówno na Tanwi, jak i w rezerwacie Czartowe Pole na rzece Sopot są aż 24 szumy na odcinku 400 metrów! Atrakcje tego rezerwatu na tym się nie kończą: znajdziemy tu też ruiny starej papierni i kuźni oraz wiele rzadkich roślin, w tym storczyki.

Na Roztoczu leżą tak malownicze miejscowości jak Zwierzyniec z pięknym parkiem i barokowym kościołem św. Jana Nepomucena, Szczebrzeszyn z kilkoma ciekawymi zabytkami sakralnymi oraz pomnikiem... Chrząszcza, Krasnobród, gdzie znajduje się sanktuarium, a przede wszystkim Zamość, perła polskiego renesansu.

Leżący na północy Polski polodowcowy teren Suwalskiego Parku Narodowego przypomina... góry. Pofałdowany teren, piękne, krystalicznie czyste jeziora oraz osobliwe głazy narzutowe urzekają turystów, którym zdarzyło się zabłądzić na Suwalszczyznę. Najwyższe wzniesienie Suwalskiego Parku Narodowego - przypominająca stożek wulkanu Góra Cisowa, nazywana  suwalską Fudżijamą - ma 256 m n.p.m. Nieco niższa jest Góra Zamkowa, gdzie można zobaczyć grodzisko obronne Jaćwingów.

Na terenie parku znajduje się najgłębsze w Polsce jezioro Hańcza, nad brzegami którego znajdują się pozostałości dworu w Starej Hańczy, położone w zdziczałym parku. Według legendy wojska napoleońskie, cofając się przed siłami rosyjskimi, zatopiły w jeziorze Hańcza skarb. W pobliskich Smolnikach kręcono natomiast sceny do "Pana Tadeusza". Osobliwością Suwalskiego Parku Narodowego jest głazowisko Bachanowo, czyli łąka z tysiącami głazów, które zostały tu przed tysiącami lat przetransportowane przez lodowiec. Warto także zwiedzić zabytki sakralne: drewniany kościółek w Jeleniewie z rokokowym wyposażaniem oraz świątynię staroobrzędowców w Wodziłkach.

Atrakcje Suwalskiego Parku Krajobrazowego można poznać, odwiedzając park samochodem, jednak najciekawsze są wycieczki rowerowe, pozwalające dotrzeć do wielu uroczych zakątków.

Rzeka Biebrza płynie szeroką doliną, tworząc dzikie rozlewiska - to największy bagienny obszar Polski i ostoja wielu ptaków (zaobserwowano tu 271 gatunku ptaków, w tym 180 lęgowych). Biebrza przyciąga ornitologów z całej Europy, ale nie tylko ich. Spływ tą rzeką zachwyci miłośników ciszy, dzikich terenów i pięknych krajobrazów.

Można spływać kajakiem albo tratwą flisacką. Nurt Biebrzy jest leniwy, płynie się powoli i można skupić się na obserwowaniu przyrody. Biebrza to meandruje między trzcinami, to znów tworzy szerokie rozlewiska z widokami na ukwiecona łąki. Możliwe są zarówno spływy parogodzinne, jak i kilkudniowe, które najczęściej zaczynają się w Sztabinie albo pod mostem w Dolistowie, wytrwali kajakarze startują przy moście drogowym na trasie Dąbrowa Białostocka - Lipsk, a kończą spływ u ujścia Biebrzy do Narwi. Po drodze warto zwiedzić twierdzę Osowiec, wybudowaną pod koniec XIX w. w celu obrony zachodnich granic Imperium Rosyjskiego. Na spływie przydadzą się specyfiki przeciw komarom.

Puszcza Białowieska jest Rezerwatem Biosfery i została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Puszcza Białowieska leży na terenie Polski i Białorusi, jej łączna powierzchnia to 150 tys. ha, z czego do Polski należy 61 tys. ha. Prastary las jest ostatnim w Polsce tak rozległym obszarem prawie wcale  nieprzekształconym przez człowieka. Tereny są tu dzikie, a lasy - głównie dębowo-lipowo-grabowe - piękne i odludne. Białowieskie dęby pamiętają jeszcze czasy Władysława Jagiełły - puszcza stanowiła w przeszłości teren królewskich łowów i bez zezwolenia władcy nie można było do niej wchodzić, dzięki czemu zachowała pierwotny charakter. Ścisłą ochroną objęty jest tylko nieduży fragment Puszczy Białowieskiej, do którego można wejść tylko z przewodnikiem. Puszcza Białowieska to także żubry, których żyje tu około 300 sztuk. Zwierzęta te można podglądać w Rezerwacie Pokazowym Żubrów.

W puszczy poprowadzono sporo szlaków turystycznych, które można pokonywać pieszo albo rowerem. Leżąca w sercu puszczy Białowieża to główne centrum turystyczne, gdzie znajduje się siedziba parku narodowego, liczne hotele i kwatery agroturystyczne, lokale gastronomiczne i wypożyczalnie rowerów. Warto tu zwiedzić Muzeum Przyrodniczo-Leśne, park pałacowy, cerkiew pw. św. Mikołaja Cudotwórcy z ceramicznym ikonostasem oraz skansen na łąkach nad rzeką Narewką.

Bory Tucholskie to największy w Polsce obszar leśny, ale nie tylko las sprawia, że miejsce jest świetne na wakacje. W polodowcowym terenie kryją się malownicze jeziora o nieregularnej linii brzegowej oraz wąskie i głębokie jeziora rynnowe, a bogactwo szlaków pieszych i rowerowych w połączeniu ze świetną infrastrukturą sprawia, że turyści chętnie tu przyjeżdżają.

Najpopularniejsze miejscowości w Borach Tucholskich to Charzykowy i Swornegacie - ładne miejscowości nad jeziorami. W pobliskim Człuchowie warto zwiedzić ruiny zamku krzyżackiego, zaś w Chojnicach starówkę ze średniowiecznymi fortyfikacjami. Przez Bory Tucholskie przepływają Brda i Wda, obie świetne dla kajakarzy.

Okolice Spały były modne przed II wojną światową, dziś są trochę niedoceniane. Niesłusznie. Jest to jedno z atrakcyjniejszych miejsc wypoczynkowych w centralnej Polsce. Okolice Spały to świetne miejsce do aktywnego wypoczynku oraz na wakacje z dziećmi.

W Lasach Spalskich, słynnych z dawnych łowów królewskich, jest wiele tras rowerowych. Na dwóch kółkach można pojechać do Rzeczycy, gdzie na przełomie XVIII  i XIX w. proboszczem był znany pamiętnikarz Jędrzej Kitowicz, do Inowłodza, w którym warto zobaczyć romański kościół św. Idziego i do Czerniowic, gdzie jest drewniany kościół, a po drodze bunkry i rezerwat w Konewce z 200-letnim lasem. Ciekawą alternatywą dla roweru jest kajak. Spływ Pilicą nie należy do trudnych i starsze dzieci powinny sobie na nim poradzić.

Atrakcją okolic Spały jest ośrodek hodowli żubrów w Smardzewicach, od nadleśnictwa do ośrodka prowadzi ciekawa ścieżka edukacyjna. A niedaleko Tomaszowa Mazowieckiego znajduje się rezerwat Niebieskie Źródła. Nazwa pochodzi od koloru wody - źródło wybija w wapiennym podłożu, a woda zawiera węglan wapnia, który sprawia, że światło odbija się w ten sposób, że woda sprawia wrażenie szmaragdowej.

Takiego nagromadzenia zamków i pałaców, jak na Dolnym Śląsku, podobno nie ma nigdzie  w Europie. Przez wieki tereny te były niespokojne, więc powstawało tu dużo warowni. Najbardziej znany i tajemniczy jest leżący w granicach Wałbrzycha Książ, zwany perłą Dolnego Śląska, otoczony parkiem krajobrazowym. Z 400 komnat zamkowych do zwiedzania udostępniono zaledwie kilka, w tym bogato zdobioną stiukami i malowidłami Salę Maksymiliana.

Zamek Czocha w miasteczku Leśna, w pobliżu granic z Niemcami i Czechami to niegdyś romantyczna rezydencja drezdeńskiego bankiera Ernsta von Gütschow, a długo wcześniej - średniowieczna warownia. W niedalekiej przeszłości stanowił natomiast scenerię filmową. Kręcono tu komedie "Gdzie jest generał?" oraz "Wiedźmina". Zamek Czocha ma swoją tajemnicę - krążą opowieści o podziemnej fabryce niemieckiej, gdzie miały być przeprowadzane eksperymenty z polem elektromagnetycznym. Nie może również zabraknąć opowieści o skarbie, który zaginął po II wojnie światowej w tajemniczych okolicznościach.

Niedaleko, bo 40 km od zamku Czocha, na odludziu, leży Kliczków. Zrujnowany po II wojnie światowej, zamek został w ostatnich latach odnowiony. Dziś mieści się tam hotel, ale część wnętrz dostępna jest dla turystów. Kliczków może też zainteresować miłośników zwierząt - jest tu najstarszy w Europie cmentarz koni i psów.