W kopalni i na wielkim piecu

Jak przed wiekami wydobywano miedź i inne skarby z ziemi, zobaczyć można w Miedziance. W Starachowicach winda zawiezie nas na sam szczyt wielkiego pieca hutniczego.

Wieś Miedzianka, położona u stóp góry o tej samej nazwie, od średniowiecza związana była z górnictwem. Zachowała się tu jedyna w województwie świętokrzyskim wieża szybowa kopalni, w której do 1954 roku wydobywano rudę miedzi. Obok niej czynna jest Muzealna Izba Górnictwa Kruszcowego. Zgromadzono w niej wiele cennych górniczych pamiątek i minerały zawierające miedź. Są tam m.in. dawne narzędzia, lampki do oświetlania podziemnych szybów, zapalniki i lonty do kruszących skały materiałów wybuchowych. W jednej z gablot umieszczono niewielki kawałek miedzi uzyskanej nie przez wytapianie, ale podczas elektrolizy. Tego, prawdopodobnie pierwszego na świecie pozyskania miedzi tą metodą, dokonał w Miedziance chemik Stanisław Łaszczyński na początku ubiegłego wieku. Po zwiedzeniu izby warto się też wybrać z przewodnikiem na spacer ścieżką górniczo-geologiczną, zobaczyć pozostałości dawnych szybów i sztolni, które ciągną się pod samą górę Miedziankę. Podziemne korytarze, obecnie częściowo zasypane lub zalane wodą, mają kilka kilometrów długości.

W Muzeum Przyrody i Techniki w Starachowicach, które zostanie udostępnione po remoncie do zwiedzania od 9 października, podziwiać możemy unikalny w Europie kompletnie zachowany wielki piec hutniczy z końca XIX-wieku. Wytapiano w nim stal do 1968 roku, ale już dwa lata wcześniej wpisany został do rejestru zabytków. Wraz z towarzyszącymi urządzeniami ma ponad 20 m wysokości. Zbudowany został w większości z elementów sprowadzonych z Niemiec. Do tłoczenia powietrza ułatwiającego palenie służyła dmuchawa parowa z kołem o średnicy około 7 metrów, zakupiona na wystawie światowej w Paryżu. Znajduje się w specjalnie dla niej zbudowanym budynku. Robotnicy nazywali ją maszyną wiatrową, wdmuchiwała do pieca prawie 11 tys. metrów sześciennych na godzinę.

Na samą górę wielkiego pieca, tam gdzie niegdyś podjeżdżały wagoniki z rudą żelaza, można wjechać specjalnie z myślą o zwiedzających muzeum turystach zamontowaną windą. W hali spustowej, do której spuszczano surówkę, urządzono niewielki amfiteatr. Dawna wieża ciśnień służyć będzie jako galeria, jest tam już wystawa pokazująca, jak w Starachowicach i okolicy wydobywano rudę żelaza. W budynku po kotłowni powstała sala kinowa. Tam również umieszczono bardzo ciekawą wystawę paleontologiczną z odciśniętych w skałach tropami dinozaurów oraz ich modelami na tle fotogramów przedstawiających środowisko, w jakim te groźnie wyglądające istoty mogły przed milionami lat żyć.

Muzea z zabytkami techniki

Muzealna Izba Górnictwa Kruszcowego, Miedzianka k. Chęcin, czynna jest od wtorku do piątku w godz. 11-18, w soboty w godz. 10-17, bilety - 3 i 4 zł, rezerwacja: tel. [phone], strona internetowa: miedzianka.pl

Muzeum Przyrody i Techniki Ekomuzeum im. Jana Pazdura, Starachowice, ul. Wielkopiecowa 1, www.ekomuzeum.pl, otwarte będzie dla zwiedzających od 9 października w godz. 8-16 (wtorek-piątek) i w godz. 10-16 (weekend), bilety: 8 i 12 zł, rezerwacja: 41 275 40 83.

Neolityczne kopalnie krzemienia pasiastego, Krzemionki k. Ostrowca Świętokrzyskiego, www.krzemionki.pl, tel. [phone];

Muzeum Starożytnego Hutnictwa, Nowa Słupia, tel. [phone]

Zabytkowa kuźnica wodna, Stara Kuźnica k. Końskich

Zabytkowy Zakład Hutniczy, Maleniec, gm. Ruda Maleniecka, tel. [phone], www.maleniec.powiat.konskie.pl

Muzeum Zagłębia Staropolskiego, Sielpia k. Końskich, tel. [phone]

Ruiny huty "Józef", Muzeum Regionalne Towarzystwa Ziemi Samsonowskiej, Samsonów, gm. Zagnańsk, tel. [phone]

Muzeum im. Orła Białego, Skarżysko-Kamienna, ul. Słoneczna, www.muzeum.skarzysko.pl, tel. [phone]

Ośrodek Tradycji Garncarstwa, Chałupki, gm. Morawica, tel. [phone]